هاشمی: مباحث شورای رهبری قابل انتشار نیست

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» در نشست مجمع تشخیص مصلحت نظام:

خاطرات اکبر هاشمی‌رفسنجانی بار دیگر با واکنش اصول‌گرایان مواجه شده این بار اما موضوع خاطرات، نقل سخنانی ازآیت‌الله خمینی نیست، بلکه جلسه مجلس خبرگان برای انتخاب رهبر جمهوری‌اسلامی در سال ۶۸ و پس از مرگ آیت‌الله خمینی،‌ مورد اشاره رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گفته است.
هاشمی‌رفسنجانی در جلسه روز گذشته مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت که در سال ۶۸ چهارده نفر از نمایندگان مجلسخبرگان قصد داشتند “جریان انتخاب رهبری را به نحو دیگری رقم بزنند” که “اکثریت اعضا با تصمیم قاطع خود، رهبریآیت‌الله خامنه‌ای را اعلام کردند”. او اشاره‌ای به نام این افراد یا قصد آن‌ها نکرده است. گرچه به نظر می‌رسد منظور وی برخیاز روحانیونی است که به دنبال رهبری آیت‌الله محمدرضا گلپایگانی - از مراجع‌تقلید وقت - برای رهبر شدن در جمهوری‌اسلامیبودند.
او همچنین با اشاره به موافقت آیت‌الله خامنه‌ای برای تشکیل شورای رهبری، گفت: “مباحث انجام شده در مورد انتخاب شورایی ثبت و ضبط شده است که البته هنوز قابل انتشار و بازگویی نیست”.
با این حال این سخنان هاشمی‌رفسنجانی با واکنش‌ اصول‌گرایان مواجه شد. رجانیوز، وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری، درمطلبی با عنوان “آیا هاشمی از نتیجه جلسه خبرگان خرداد ۶۸ راضی بود”، نوشت: “روایتی که در چند سال اخیر از اینجلسه منتشر شده است، یک خط سیر کلی را دنبال می‎کند، اینکه هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس بوده، عده‎ای به دنبالشورایی کردن رهبری بوده‎اند و در نهایت با بیان وصیت امام در مورد آیت الله خامنه‎ای توسط وی، خبرگان مجاب به انتخابایشان به عنوان ولی فقیه و رهبر انقلاب شده‎اند. اما از بررسی اظهارات، روایات و خاطرات شاهدان عینی و حاضران درجلسه می‎توان اینگونه استنباط کرد که این همه ماجرا و روایت نیست. همچنان این سوال مهم باقی است که پس چه کسانی درمجلس آنروز خبرگان به دنبال رهبری شورایی بوده‎اند و چه شده است که کار به بازگویی وصیت حضرت امام درباره آیت‎الله خامنه‎ای کشیده شده است”.
هاشمی‌رفسنجانی از سوی بسیاری از منتقدان آیت‌الله خامنه‌ای، به این متهم است که با نقل سخنانی از آیت‌الله خمینی دربارهصلاحیت ایت‌الله خامنه‌ای - که در آن زمان لقب “حجت‌الاسلام” داشت - برای رهبر شدن، این راه را برای وی باز کرده است. مساله‌ای که اکنون مورد نفی اصول‌گرایان قرار گرفته. هاشمی‌رفسنجانی در خاطرات خود درباره این تغییر در مقام دینیآیت‌الله خامنه‌ای نوشته بود: “متن بیانیه مجلس خبرگان در خصوص تصویب رهبری آیت الله خامنه ای را نوشتم و برای انتشاردادم. با بعضی از اعضای هیات رئیسه درباره به کار بردن عنوان آیت الله به جای حجت الاسلام والمسلمین مشورت کردم؛ موافقت داشتند”.
برخی از این منتقدان بر این عقیده‌اند که با توجه به صراحت آیت‌الله خمینی در وصیت‌نامه‌ی خود که گفته بود نقل هر سخنی ازاو نیاز به دست‌خط تایید شده یا فیلم و صدای رسمی دارد، نقل خاطره هاشمی بدون ارائه این اسناد، نادرست بوده.
هاشمی‌رفسنجانی تاکنون چندین بار درباره جلسه خبرگان در سال ۶۸ سخن گفته است. جلسه‌ای که برخی از اعضایبلندپایه آن، به دنبال شورایی شدن رهبری بوده‌اند.
به گفته او “ آیت‌الله گلپایگانی در اجلاس خبرگان سال ۶۸، با اینکه امام هم نبودند، وقتی در مقابل آیت‌الله خامنه‌ای قرارگرفتند، ۱۳ یا ۱۴ رای آورد که رای اعضای جامعه مدرسین بود”.
هاشمی رفسنجانی در کتاب خاطرات خود درباره این جلسه نوشته است: “قبلا در مشورت‌های سران قوا و جمعی دیگر ازبزرگان به این نتیجه رسیده بودیم که شورایی مرکب از آیات خامنه‌ای، موسوی اردبیلی و مشکینی رهبری را به عهده بگیرند ولیدر مذاکرات، رهبری فردی رای بیشتری آورد. آیت‌الله خامنه‌ای با رهبری فردی مخالفت کردند. من هم مخالف بودم. نوبت نرسید. ابتدا به پیشنهاد اعضای جامعه مدرسین [حوزه علمیه قم] که عضو مجلس خبرگان بودند، آیت‌الله گلپایگانی مطرح شد. حدود ۱۴ نفر به ایشان رای دادند. سپس پیشنهاد رهبری آیت‌الله خامنه‌ای مطرح شد. خود ایشان پشت تریبون رفتند و گفتند من بارهبری شورایی مطابق قانون اساسی موافقم و با رهبری فردی مخالفم. پس چگونه نامزد بشوم؟ من که جلسه را اداره می‌کردم، گفتم اکنون با رای خبرگان، رهبری فردی قانون شده و چاره‌ای نیست. سرانجام آقای خامنه‌ای با ۶۰ رای از ۷۴ عضو حاضررای آوردند و مسأله به این مهمی به این خوبی حل شد”.
در سال‌های اخیر هاشمی‌رفسنجانی بارها از سوی اصول‌گرایان متهم به این شده که برای شورایی شدن رهبری در ایرانتلاش می‌کند. مساله‌ای که به گفته‌ آن‌ها باعث تضعیف جایگاه مقام رهبری در ایران می‌شود. او زمانی از مدت‌دار بودن مقامرهبری در ایران - برای ده سال - سخن گفته بود: “خود آیت الله خامنه ای به من گفتند من احساس خفقان می کنم که انسانبخواهد برای همیشه بماند و مردم هم هیچ چاره ای نداشته باشند”.
این مساله به خصوص با توجه به در پیش بودن انتخابات مجلس خبرگان رهبری و امکان انتخاب جانشین ایت‌الله خامنه‌ای، بیشتر مورد توجه قرار گرفته. از آن‌جهت که رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در مصاحبه‌ای گفته بود: “اگر خبرگان بهوظیفه خودشان درست عمل کنند، در صورت نبودن یک فرد مناسب حتما می‌توانند شورایی کنند. چون قانون شوراشدن هم بازاست”.
انتخابات آینده مجلس خبرگان هفتم اسفندماه برگزار خواهد شد. انتخاباتی که از چند ماه پیش اظهارنظرهای مختلفی پیرامون آن صورت گرفته. رهبر جمهوری‌اسلامی متولد سال ۱۳۱۸ است و در حال حاضر ۷۵ سال سن دارد. در پایان دورهٔ پنجم مجلس خبرگان او در صورت حیات حدود ۸۴ سال سن خواهد داشت. علاوه بر آن بستری شدن آیت‌الله خامنه‌ای دربیمارستان به دلیل بیماری نیز باعث شد به این بحث‌ها دامن زده شود.
تاکنون چند تن از اعضای مجلس خبرگان - نظیر دری‌ نجف‌آبادی و موحدی کرمانی - به صراحت گفته‌اند که این مجلس باید بهفکر رهبر بعدی باشد. مساله‌ای که حتی مورد اشاره احمد خاتمی هم قرار گرفته بود: “بعضی‌ها در این دوره یک حساسیت بیشتری دارند و با این انگیزه می‌آیند که این دوره شانس انتخاب رهبر بیشتر است. چون می‌گویند آقا الان ۷۴ ساله است و تا ۸ سال ۸۲ ساله می‌شود و خیلی‌ها یک خیالاتی به سرشان آمده که چه بسا خبرگان پنجم مسوولیت انتخاب رهبر را داشته باشد”. مجموعه این عوامل باعث شد که انتخاب رییس جدید مجلس خبرگان، حساسیت پیدا کند.
هاشمی‌رفسنجانی سال گذشته در گفت‌وگویی با روزنامه شرق - در روز نخست برگزاری اجلاس خبرگان - گفته بود که کارهیات‌رییسه مجلس خبرگان “فقط یک وقت” حساس می‌شود که ممکن است “در ۲۰ یا ۳۰ سال و کمتر و بیشتر یک‌ بار اتفاقبیفتد”، اما “آن لحظه حساس، مهم است” که در آن “حتما لازم نیست رییس باشم، کافی است عضو خبرگان باشم. انساندر خبرگان می‌تواند صحبت کند و نظرش را بدهد و اگر بخواهم، تاثیرگذار هم خواهم بود”.
او در این اجلاس در رقابت با محمد یزدی و محمد مومن برای کسب ریاست این مجلس، شکست خورد و کرسی ریاست را به محمد یزدی، دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم واگذار کرد.