تازه های کتاب؛ از اسطوره تا حماسه…
نسرین تبریزی
سرگذشت دوبله ایران و صداهای ماندگارش
نویسنده: اکبر منانی
528ص، تهران: انتشارات دارینوش، 1388، چاپ اول
این کتاب که به وسیله گوینده ای قدیمی و صاحب فن و ذوق نوشته شده، تاریخچه دوبله فیلم در ایران و سرگذشت هنرمندان برجسته و نامدار در این عرصه است. هنر دوبلاژ در ایران، در اواسط دهه 1320 خورشیدی پا به عرصه وجود نهاد. در آن زمان، دوبله ایران، تا حد زیادی در استودیوهای کشور ایتالیا انجام می شد. به تدریج هنرمندان ایرانی در این زمینه پیشرفت چشمگیری کردند به طوری که با گذشت یک دهه از فعالیت آنان و در اواسط دهه 1330، هنر دوبلاژ در ایران به شکوفایی رسید. رفته رفته تعداد مراکز دوبلاژ و هنرمندان دوبلور افزایش یافت؛ به گونه ای که در سال 1344، حدود 70 گوینده زن و 170 گوینده مرد، در عرصه دوبلاژ فعالیت می کردند. کتاب حاضر، گزارشی خواندنی و شیرین است از پیدایش و گسترش هنر دوبلاژ در ایران و زندگی و فعالیت های هنرمندان برجسته این عرصه.
طبقه متوسط و تحولات سیاسی در ایران معاصر (1320-1380)
نویسنده: محمد حسین بحرانی
356ص، تهران: انتشارات آگاه، 1388، چاپ اول
هدف این کتاب، شناخت و تبیین نقش قشرهای میانی (سنتی و جدید) در تحولات اجتماعی و سیاسی ایران در فاصله سال های 1320 تا 1380 خورشیدی است. برای دست یابی به این هدف، نقش قشرهای میانی جامعه ایران در کنار سایر گروه های اجتماعی، در قالب گفتمان های سیاسی آن ها بررسی شده است. کتاب شامل یک مقدمه و پنج فصل است. موضوع مقدمه، ویژگی های تحقیق، پرسش ها، هدف ها و روش انجام آن است. عناوین فصول پنجگانه کتاب عبارت اند از: «رویکرد نظری»، «ساختار و تحولات قشربندی اجتماعی»، «گفتمان ها و تحولات سیاسی: پیش از انقلاب اسلامی»، «گفتمان ها و تحولات سیاسی: پس از انقلاب اسلامی»، «سرانجام پژوهش».
از اسطوره تا حماسه: هفت گفتار در شاهنامه پژوهی
نویسنده: سجاد آیدنلو
با مقدمه: دکتر محمد امین ریاحی
240ص، تهران: انتشارات سخن، 1388، چاپ دوم
این مجموعه، شامل هفت مقاله درباره مسائل اساطیری و آیینی «شاهنامه» است. در این مقالات، بر پایه این دیدگاه که بسیاری از روایات اصیل حماسی، خاستگاه و پشتوانه اساطیری دارند سابقه، الگو، پیش نمونه و منشاء اساطیری – آیینی چند شخصیت، بن مایه و عنصر داستانی در «شاهنامه» و سنت حماسی ایران بررسی شده است. مقالات این مجموعه که در گذشته در نشریاتی مانند «مجله مطالعات ایرانی»، «نامه فرهنگستان»، «پژوهش های ادبی» و «ایران شناسی» منتشر شده، در اینجا عینا و بدون کمترین تغییر یا افزایشی، ارائه گردیده است. نویسنده با نگارش مقالات حاضر، در راهی نارفته و کمتر شناخته قدم نهاده است. او کلیه مواد و منابع مربوط، از زبان های باستانی ایران و اسطوره های هند و اروپایی و متون دوره اسلامی و حماسه های ایرانی و داستان های عامیانه ایران و ملل همسایه و ادیان مختلف را، به دقت مورد مقایسه و تحقیق قرار داده و حدس های صائب زده و به نتایج خردپذیر دست یافته است. به تصریح استاد «محمد امین ریاحی»، با این کتاب، نه تنها بسیاری از گره های داستان های «شاهنامه» گشوده شده، بلکه برخی ابهامات سایر متون فارسی نیز روشن گردیده است.
نیم قرن خاطره و تجربه: خاطرات مهندس عزت الله سحابی/ جلد اول
نویسنده: عزت الله سحابی
450ص، تهران: انتشارات فرهنگ صبا، 1388، چاپ اول
این کتاب، جلد اول از مجموعه «خاطرات مهندس عزت الله سحابی» است که دوران کودکی او تا سال 1357 را در بر می گیرد. در حقیقت «عزت الله سحابی» در این مجموعه، خاطرات خود را به ده دوره زمانی تقسیم کرده است که دوره های اول تا ششم، فاصله شهریور 1320 تا سال 1357 را در بر می گیرد و در کتاب حاضر ارائه شده است. کتاب با مقدمه ای درباره کودکی، نوجوانی و خانواده «عزت الله سحابی» آغاز می شود. در ادامه خاطرات و تجربه های «سحابی» از سال های پس از سقوط «رضا شاه»، شکل گیری احزاب و جمعیت های گوناگون در دهه 1320، نهضت ملی شدن صنعت نفت، کودتای 28 مرداد، نهضت مقاومت ملی و فعالیت های آن به دنبال کودتا، تشکیل جبهه ملی دوم، تاسیس نهضت آزادی، دستگیری و زندان در اوایل دهه 1340، تشکیل سازمان مجاهدین خلق ایران و… بازگو می شود. بخش بعدی این خاطرات که در جلد دوم منتشر خواهد شد، شامل دوره های هفتم، هشتم، نهم و دهم است که از سال 1357 و با پیروزی انقلاب اسلامی آغاز می شود و تا زمان حال ادامه می یابد.
پانصد سال تاریخ خوزستان و نقد کتاب «تاریخ پانصد ساله خوزستان» احمد کسروی
نویسنده: عبدالنبی قیم
530ص، تهران: نشر اختران، 1388، چاپ اول
این کتاب که انگیزه اولیه نگارش آن، نقد و بررسی کتاب «تاریخ پانصد ساله خوزستان»، اثر «احمد کسروی» بوده است، علاوه بر نقد و بررسی کتاب مذکور، به پژوهش درباره تاریخ مردم عرب خوزستان در پانصد سال اخیر می پردازد. به عقیده نویسنده کتاب حاضر، بسیاری از نوشته های «کسروی» در «تاریخ پانصد ساله خوزستان»، نادرست و مغرضانه است. او تاکید می کند که علی رغم زحمات طاقت فرسای «کسروی» در تالیف آن کتاب، و با اینکه او در آن شرایط با کمبود شدید منابع و مآخذ روبرو بوده، اما همواره«کسروی» و کتاب «تاریخ پانصد ساله» اش، موضوع بحث و مجادله علاقمندان و به ویژه خوانندگان عرب خوزستان بوده است. کتاب «پانصد سال تاریخ خوزستان» شامل هفت فصل با این عناوین است: «نگاهی به کتاب های تالیف شده درباره تاریخ خوزستان»، «آشنایی با احمد کسروی»، «تاریخ خوزستان»، «مشعشعیان»، «بنی کعب»، «آلبوکاسب» و «درباره کتاب کسروی». کتاب حاضر را می توان گامی در جهت شناخت بهتر و دقیق تر تاریخ سده های اخیر خوزستان و تلاشی برای زدودن غبار تیره و تار اظهار نظرها و تحلیل های نادرست از تاریخ این سرزمین به شمار آورد.
تئاترکراسی درعصرمشروطه (1304-1285)
نویسنده: کامران سپهران
255ص، تهران: انتشارات نیلوفر، 1388، چاپ اول
این کتاب به بررسی تئاتر ایران در فاصله سال های 1285 تا 1304 خورشیدی می پردازد. این دوره پر افت و خیز، مصادف با انقلاب مشروطیت، حضور رسمی هنر تئاتر در ایران و پایان حکومت قاجاریه است. این تقارن موجب شده است که برای انجام بررسی مذکور، از نظریه ای استفاده شود که ساز و کار ارتباط میان صحنه اجتماع و صحنه تئاتر را روشن کند. در حقیقت، مبانی نظری پژوهش حاضر، نظریه «تئاترکراسی» است که از دریچه تئاتر، به جنبش رهائی بخش و دموکراتیک مردم ایران در دوران مشروطیت می پردازد. با تکیه به این نظریه، داده های تاریخی در تحولات آن دوره، سامانی پیدا می کنند که از سویی حاکی از نقش خطیر هنر تئاتر در تغییر صحنه جامعه است و از سوی دیگر، خصلت تئاتری حرکت های سیاسی در انقلاب مشروطه و حتی مبارزه با آن را نشان می دهد. همچنین بر اساس مبانی نظری این پژوهش، دگرگونی در توزیع حس پذیری، سیاست ناب را به طور گسترده تحت الشعاع خود قرار می دهد و این حرکت، مقاومت پلیس را که خواستار حفظ توزیع حس پذیری موجود است بر می انگیزد. بر این اساس به عقیده نویسنده، تئاتر مشروطه که در کار اخلال این توزیع است، با مقاومت ضد تئاتری مواجه می شود.
سینما- جشنواره: سینمای ایرانی، جشنواره های جهانی
به کوشش: حسین معززی نیا
457ص، تهران: انتشارات سروش، 1388، چاپ اول
این کتاب، متن تدوین شده مجموعه برنامه ای است به نام «سینما- جشنواره» که در سال 1385 (2006 میلادی) از شبکه پنجم تلویزیون ایران (شبکه تهران) پخش شد. در این مجموعه برنامه، رابطه میان سینمای ایران و جشنواره های جهانی مورد بحث قرار گرفت. در هر برنامه با توجه به آگاهی، تخصص و تجربه مهمانانی که دعوت شده بودند، جنبه ای از این موضوع بررسی شد. کوشش تهیه کننده این مجموعه آن بود که مهمانان از دو طیف موافق و مخالف باشند تا در جدلی تحلیلی، بحث باز شود و فضای یکسونگری بر برنامه حاکم نشود. مهمان هایی که در این بحث ها شرکت کردند عبارت انداز: سید محمد بهشتی، رسول صدر عاملی، کمال تبریزی، رضا کیانیان، مینو فرشچی، ابوالفضل جلیلی، حبیب رضایی، محمود گبرلو، کامیار محسنین و… عناوین بعضی از مباحث کتاب عبارت است از: «تاریخچه حضور بین المللی سینمای پس از انقلاب»، «تاریخچه جشنواره های خارجی و سیاست های آن»، «حسن ها و عیب های حضور ما در مجامع غربی»، «تصویر ما در غرب»، «دلایل استقبال آنها از سینمای ما»، «سینمای دفاع مقدس و جشنواره ها» و «فیلم کوتاه و حضور بین المللی».
شعور قلم: درباره تاریخ بیهقی و خالق آن
نویسنده: رشید کاکاوند
133ص، تهران: انتشارات ققنوس، 1388، چاپ اول
این کتاب، گذر و بررسی کوتاهی است در «تاریخ بیهقی» و آنچه «بیهقی» را در نگاه نویسنده، متفاوت از دیگران ساخته است. به عقیده نویسنده، هیچ کتاب تاریخی در فرهنگ ما، اعتبار ادبی «تاریخ بیهقی» را ندارد؛ تاریخی که آگاهی، امانتداری و احساس مؤلفش و به تعبیری شعور قلم او، در آن آشکار است و «انسان» در هر سطر آن رعایت شده است. برای نشان دادن ویژگی ها و ارزش های «تاریخ بیهقی»، بخش هایی از آن انتخاب شده و همراه با توضیحاتی درباره لغات و عبارات دشوار، ارائه گردیده است.
ساقی نامه در شعر فارسی
تالیف: احترام رضایی
270ص، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1388، چاپ اول
ساقی نامه، یکی از زیباترین و دلنشین ترین انواع شعر فارسی است و به حق، گنجینه ارزشمندی از جهت تعبیرات و توصیفات نغز شعری، به خصوص در مورد باده، ساقی، میخانه، مطرب، آلات و نغمات موسیقی به شمار می رود. مضامین عرفانی و برآمده از دل ساقی نامه ها آن چنان دلچسب و شیرین است که بی درنگ بر دل می نشیند و انسان را متاثر می کند. کتاب حاضر، نخستین اثری است که ضمن بررسی «خمریات» عربی و فارسی، به معرفی اولین ساقی نامه ها پرداخته و سپس متن و محتوای آن ها را، تجریه و تحلیل کرده است. عناوین بعضی از مباحث اصلی کتاب عبارتنداز: «تعریف ساقی نامه»، «پیشینه ساقی نامه ها»، «تعریف خمر و خمریه»، «نگاهی به خمریه در شعر عرب»، « خمریه در شعر فارسی»، «مضامین ساقی نامه ها»، «توصیف ساقی»، «توصیف می»، «توصیف جام»، «توصیف مغنی و مطرب»، «نکوهش زمانه و اهل آن»، «سیر تاریخی ساقی نامه ها»، «اولین ساقی نامه»، «بهترین ساقی نامه» و «معرفی تذکره های ساقی نامه ها».
بنیادهای هویت ملی ایران: چهارچوب نظری هویت ملی شهروند محور
نویسنده: حمید احمدی
468ص، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1388، چاپ اول
در این کتاب، نویسنده که استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران است، به مسئله هویت ملی ایرانی پرداخته؛ مسئله ای که در چند دهه اخیر به یکی از موضوعات مهم مطرح در مطالعات علوم اجتماعی ایران تبدیل شده است. اگر چه پژوهش درباره هویت ملی و ملیت در ایران در سال های اخیر گسترش یافته و آثار گوناگونی در این حوزه به وسیله پژوهشگران ایرانی نوشته شده، اما اکثر این آثار تحت تاثیر نظریه های مدرن و نیز نحله های گوناگون نظریه پست مدرن به وجود آمده است و عمدتا جنبه نظری دارد. مشکل اساسی اینگونه پژوهش ها، آن است که داده های معتبر برآمده از منابع مرتبط با میراث تاریخی، فرهنگی و سیاسی ایران را مد نظر قرار نمی دهد. از این رو، در کتاب حاضر، نویسنده با رویکردی بدیع به مسئله، موضوع هویت ملی در ایران را، فراتر از چهارچوب های نظری رایج به بحث گذاشته است. او ضمن توجه به ضعف و ناکامی رهیافت ها و دیدگاه های گوناگون سنتی و مدرن در زمینه هویت ملی ایرانیان، با رویکردی جامعه شناسی تاریخی، بنیادهای سازنده هویت ملی ایرانی را تبیین و بررسی کرده است. عناوین بعضی از مباحث اصلی کتاب عبارتنداز: «مشکل روش در مطالعات علوم اجتماعی در ایران»، «هویت؛ نظریه ها، انواع و سطوح آن»، «ملت، ملیت و قومیت: مفاهیم و نظریه ها»، «هویت، ملت وملیت در ایران؛ کاربرد بحث های نظری»، «دیدگاه های سنتی به هویت ملی در ایران»، «دیدگاه های مدرن درباره هویت ایرانی»، «مشکلات نگرش های سنتی و مدرن به هویت ملی در ایران»، «رهیافت تاریخی نگر: جامعه شناسی تاریخی هویت ملی ایرانی»، «چالش های فراروی هویت ملی ایرانی» و «بازسازی هویت ملی ایرانی در عصر جهانی شدن؛ چهارچوب نظری هویت ملی شهروند محور».
