22 سال پس از انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان رهبر جمهوری اسلامی، مهدی کروبی ناگفته های خود از آن واقعه، چگونگی اضافه شدن قید “مطلقه” به اصل ولایت فقیه و بازنگری در قانون اساسی را بیان کرد.
کروبی در گفت و گو با شبکه ماهواره ای رسا که پیش از حصر خانگی او ضبط شده بود، برای نخستین بار جزئیاتی را درباره جلسه ای که همزمان با درگذشت آیت الله خمینی با حضور تعدادی از روحانیون بلندپایه جمهوری اسلامی تشکیل شد و او نیز در آن حضور داشت، عنوان کرد.
به گفته کروبی، در آن جلسه که در ساختمان بیمارستان محل بستری آیت الله خمینی تشکیل شد، نظر حاضران بر شورایی شدن رهبری بود و نام هیچ فردی به عنوان جانشین رهبر سابق جمهوری اسلامی به میان نیامد.
به گفته رییس سابق مجلس و یکی از رهبران جنبش ناراضیان فعلی ایران، علی مشکینی، عبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی، محمد مومن، علی خامنه ای و امامی کاشانی در آن دیدار حضور داشته اند.
کروبی گفت با اینکه در آن هنگام عضو مجلس خبرگان رهبری نبوده، هاشمی رفسنجانی با دیدن او از وی خواسته تا در جلسه شرکت کند.
رئیس وقت مجلس شورای اسلامی که تا زمان حیات آیت الله خمینی جزو افراد نزدیک به او به شمار می رفت، درباره بحث اصلی جلسه فوق گفت: “در آن جلسه سخن از هیچ فردی به عنوان جانشین مطرح نشد و افراد خواستار تشکیل شورای رهبری بودند. حتی هاشمی رفسنجانی می گفت اگر سه نفر برای شورای رهبری مدنظر هستند آقایان مشکینی، موسوی اردبیلی و خامنه ای را پیشنهاد می دهم اما اگر می خواهید پنج نفر شورا را تشکیل دهند، آقایان جنتی و جوادی آملی را هم اضافه کنید.”
آیت الله روح الله خمینی روز 13 خرداد 1368 درگذشت و مجلس خبرگان رهبری یک روز بعد سید علی خامنه ای را که تا آن روز با عنوان حجت الاسلام خطاب می شد، به عنوان رهبر جدید جمهوری اسلامی انتخاب کرد.
مجلس خبرگان رهبری برای این کار، اصول قانون اساسی وقت را که پیش بینی کرده بود، رهبر نظام باید آیت الله و دارای مقام مرجعیت باشد را نادیده گرفت. در بازنگری قانون اسی که مدتی بعد انجام شد، شرط مرجعیت از شروط لازم برای رهبری حذف شد.
در جلسه انتخاب جانشین رهبر درگذشته جمهوری اسلامی، شخص آیت الله خامنه ای با انتخاب خود به عنوان جانشین مخالفت کرد اما هاشمی رفسنجانی با بیان خاطره ای شفاهی از آیت الله خمینی در تایید او، فضای جلسه را به نفع آقای خامنه ای تغییر داد و بدین ترتیب او به عنوان جانشین بنیانگذار جمهوری اسلامی انتخاب شد.
آقای خامنه‌ای گفت اشکالی ندارد
اکبر هاشمی رفسنجانی روز پنجشنبه 16 آذر 1385 در جمع تعدادی از روحانیون گفت که آیت الله خامنه ای “مهمترین مخالف رهبری یک فرد” در آن جلسه بود.
او گفت که خود او نیز با رهبری فرد مخالف و طرفدار رهبری شورایی بوده اما مجلس خبرگان در این خصوص رای گیری کرد که 45 نفر به رهبری فردی و بیش از 20 نفر نیز به شورای رهبری رای دادند.
هاشمی رفسنجانی با بیان اینکه “در آن زمان ما حتی اعضای شورای رهبری را هم مشخص کردیم که بر اساس آن، آیتالله مشکینی، مقام معظم رهبری و آیتالله موسوی اردبیلی سه عضو این شورا بودند” افزود که مجلس خبرگان رهبری با انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان رهبر “بهترین تصمیم” را گرفت.
مهدی کروبی نیز در مصاحبه با تلویزیون رسا به نظر خبرگان برای محدود شدن دوره رهبری به ده سال اشاره کرد و گفت: “خبرگان معتقد بودند امام شخصیت متفاوتی است زیرا بنیانگذار نظام بوده و سنش هم بالا بود. اما در حال حاضر باید دوره رهبری را محدود کرد. ده سال را تعیین کردند و رای هم آورد اما در نهایت منتفی شد.”
رئیس وقت مجلس شورای اسلامی در ادامه به تلاش یک “جریان حذفی” که به گفته او در مجلس و شورای نگهبان متمرکز بود برای تصویب اصل ولایت مطلقه فقیه در قانون اساسی اشاره کرد و گفت: “ یک هفته به حرمت امام جلسه خبرگان تعطیل شد اما هفته بعد که تشکیل جلسه داد فضا فضای دیگری شد. بحث می کردند که چه اختیاراتی را به اختیار رهبری اضافه کنند. کلمه مطلقه را نیز به ولایت اضافه کردند.”
به گفته او، در آن جلسه آیت الله آذری قمی درباره مطلقه بودن اختیار رهبری سخن گفت و میل سپاهیان به این موضوع را مطرح کرد. به گفته کروبی، آذری قمی در آن جلسه به نامه ای اشاره کرده که سردار افشار رییس وقت بسیج نیز در آن درخواست افزودن کلمه مطلقه به قانون اساسی را طرح کرده است.
کروبی افزود: “آقای خامنه ای نیز در جلسه شرکت کرد و گفت اگر بحث مطلقه پیش از این مطرح نشده بود اشکالی نداشت اما حالا که گفته شده اجازه بدهید باشد.”
کروبی سپس بار دیگر تاکید کرد “همه این سخنان در حالی مطرح شده بود که در زمان حیات امام اصلا مورد تایید نبوده است.”
او همچنین با اشاره به حذف شرط مرجعیت برای انتخاب رهبر گفت: “در جلسه خبرگان آیت الله یزدی این بحث را شروع کرد که شرط مرجعیت حذف شود و این افراد می گفتند، اجتهاد برای ولی فقیه کافی است.”
با رهبری آیت الله خامنه ای، جناح موسوم به چپ خط امام که مجمع روحانیون مبارز و روحانیون نزدیک به آیت الله خمینی در آن قرار داشتند، از عرصه سیاست ایران به تدریج کنار گذاشته شدند.
شورای نگهبان قانون اساسی به ریاست احمد جنتی، در سال ۱۳۶۹ مهدی کروبی، به همراه دیگر شخصیت های سیاسی سرشناس مجمع روحانیون مبارز و وابسته به جناح چپ نظیر آیت الله بیات زنجانی، علی اکبر محتشمی پور و هادی خامنه ای را در دومین انتخابات مجلس خبرگان رهبری رد صلاحیت کرد.
مهدی کروبی همراه با میرحسین موسوی، یکی از دو نامزد مخالف محمود احمدی نژاد در انتخابات دروه دهم ریاست جمهوری بود که با رد نتایج اعلام شده، مدعی تقلب و سازماندهی گسترده در فرآیند برگزای انتخابات شدند.
این دو پس از آن رهبری جنبش اعتراضی را بر عهده گرفتند که به جنبش سبز مشهور شد اما تظاهرات طولانی مدت میلیون ها نفر از طرفداران آنها توسط نیروهای امنیتی، نظامی و شبه نظامی حامی آیت الله خامنه ای به شدت سرکوب شد.
مهدی کروبی، میرحسین موسوی و همسران آنها فاطمه کروبی و زهرا رهنورد، از زمستان سال 1389 در حبس خانگی به سر می برند.
