نسرین ستوده وکیل دادگستری که طی ماه های گذشته وکالت بسیاری از بازداشت شدگان بعد از انتخابات را به عهده داشته در مصاحبه با روز ضمن اعلام نگرانی از اظهار نظرهای مقامات سیاسی و نظامی در توصیه به قضات برای اعمال حداکثر مجازات، این موضوع را “خلاف قانون” می خواند و می گوید: چنین فشارهایی بر روی قضات، استقلال قوه قضاییه وقضات را به خطر می اندازد. این مصاحبه را می خوانید.
پیگیری شما در مورد پرونده سه محکوم به اعدام و پرونده های سیاسی دیگر به کجا رسیده است؟
از بازداشتی های سابق خیلی ها حکم بدوی شان صادر شده و به دادگاه تجدید نظر و یا دیوان عالی کشور رفته است. من منتظرم این احکام مورد تجدید نظر قراربگیرند. حکم عاطفه نبوی به دادگاه تجدید نظر رفته، برای ایوب پرکار، رضا خادمی و آرش رحمانی پور هم حکم اعدام صادر شده که به دیوان عالی کشور رفته است و باید دید آنجا چه حکمی می دهند. عاطفه نبوی چهارسال حبس گرفته که الان معلوم نیست تایید شود یا نه. آقای صمیمی دادگاهش برای روز یکشنبه شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تشکیل می شود. کیفرخواست آقای سحرخیز هم صادر شده و وکلا باید برای دفاع در دادگاه آماده شوند.
از دستگیری های اخیر چطور؟ آیا موفق شده اید با موکلان خود دیدار کنید یا حداقل متوجه شوید که به جرمی دستگیر شده اند؟
در ارتباط با با دستگیری های اخیر، خانم فروغ میرزایی، مرتضی کاظمیان وخانم نوشین عبادی ـ که بزرگترین جرمش خواهر بودن با خانم شیرین عبادی است ـ و نیز خانم منصوره شجاعی از موکلان جدید من هستند که بابت دستگیری شان هیچ اطلاعی به خانواده هایشان داده نشده است. در مراجعه ای که به شعبه ۱۲ بازپرسی برای پرونده خانم عبادی داشتم شعبه هیچ پاسخ قانع کننده ای برای ارائه کردن نداشت. درمورد بقیه هم شعبه های بررسی پرونده شان نامشخص است. در مراجعه ای که برای پیگیری دیگر افراد داشتم هیچ کس در دادگاه انقلاب به من پاسخی نداد. من برای یک یک موکلانم که دارای اتهام سیاسی هستند بسیار نگرانم . به خاطر اینکه مطابق قانون توصیه به قضات به هر انگیزه ای که باشد جرم است و این جرم هر روز از تریبون های رسمی ایران توسط سخنرانان رسمی دولتی انجام می شود و جمعیت های چند هزار نفری در خیابان ها راه می اندازند و پس از تحریک از آنها می خواهند که وسط خیابان و بدون هیچ گونه محاکمه ای جمعیت تحریک شده به صدور احکام قضایی از جمله حکم اعدام برای افراد بپردازند. در چنین فضایی که بعضی از روحانیون و مقامات رسمی و مقامات نظامی وحتی ارتشی از تریبون های رسمی اعلام می کنند که ما از قضات می خواهیم مبادرت به انشای حکم سنگین کنند، قضاتی را که چنین زیر فضای ارعاب وتهدید هستند، تحت فشار می گذارند. یعنی قضاتی که تحت چنین فشاری هستند چگونه می خواهند به پرونده ها به صورت عادی نگاه کنند؟ وضعیت موکلانم به همین جهت خیلی نگران کننده است.
برخی از نمایندگان درصددند تا از قوه قضاییه بخواهند اگر کسی به عنوان محارب اعلام شد درعرض پنج روز اعدام شود . از نظر حقوقی چنین پیشنهادی چه شانی دارد؟
مطابق قانون اساسی قوه مقننه حق دخالت در قوه قضاییه را ندارد. این اقدام یک دخالت آشکار در امور قوه قضاییه است. حتی اگر از نظر حقوق کیفری به بررسی این موضوع بپردازید، اساسا چنین توصیه ای جرم است. توصیه به قاضی جرم است. شما چه بخواهید به قاضی رشوه بدهید و چه بخواهید با انگیزه سیاسی به قاضی توصیه ای بدهید در هر دوحالت کارتان جرم است. چون به هرحال تهدید و تطمیع واقداماتی از این قبیل استقلال قاضی را از بین می برد. نماینده مجلسی که به قاضی می گوید “چرا اصلا پشت میز مجلس است؟ بیاید خودش حکم صادر کند!” باید بداند که اگر تفکیک قواست حق ندارد چنین درخواستی را مطرح کند. هم به لحاظ قانون اساسی این کار اشکال دارد وهم به لحاظ حقوق کیفری این موضوع تخلف آشکاراست.
شایع شده بود که احکام کسانی که در روز عاشورا دستگیر شده بودندکلی بوده و توسط آقای لاریجانی امضا شده است. آیا شما هم با چنین موردی برخورد کرده اید یا اینکه کماکان این دادستان است که احکام بازداشت را صادر می کند؟
تا آنجا که من اطلاع دارم و دیده ام دادستان تهران آقای جعفری دولت آبادی با صدور یک حکم کلی به ماموران اطلاعات این اختیارات را داده که در هر موردی که به نظر آنها خلاف امنیت ملی بود اقدام به به بازداشت افراد کنند. من از این فرصت استفاده می کنم و می گویم قرار بازداشتی از این دست فاقد اعتبارقانونی است. اگر کسی بدون ذکر نامش به صورت صریح و روشن و بدون اینکه اسمش روی قرار بازداشت نباشد و بازداشت شود، از مصادیق بازداشت های غیرقانونی و خودسرانه است. دادستان نباید حکم کلی بدهد.
خانواده هایی که فرزندان شان حکم اعدام گرفته اند چه وضعیتی دارند؟
در وضعیت بسیار بدی به سر می برند. پیگیر هستند و دستشان به جایی نمی رسد.
امیدی وجود دارد که این حکم تغییر کند؟
به همین خاطر است که من نگران فشارهای سیاسی هستم. به خاطر اینکه وقتی فشار سیاسی زیاد می شود، امید ما به اینکه ممکن است استقلال اندکی هم وجود داشته باشد به کلی از بین می رود. الان من بیش از هر چیز از تایید این احکام نگرانی دارم. چون حکم زندان ممکن است به نوعی قابل تحمل یا قابل جبران باشد برای حکم اعدام به هیچ وجه قابلیت جبران ندارد.
