شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل در گفتگو با Inter Press Service معتقد است که تحریم های غرب علیه ایران، بیش از آن که به حکومت لطمه بزند مردم ایران را تحت فشار قرار می دهد. این گفت وگو را، که توسط امید معماریان انجام شده، می خوانید.
اینکه آقای احمدی نژاد می گوید انرژی هسته ای حق مسلم ایران است تا چه حدی صادق خواهد بود؟ به جای اینکه بپرسیم دولت ایران حاضر است چه هزینه ای را بپردازد، باید توجه داشته باشیم که تحریم های اقتصادی روی ایران تاثیرمنفی گذاشته و مردم از آن آسیب دیده اند. تحریم های اقتصادی دولت را تضعیف نمی کند بلکه مردم را با مشکل مواجه می کند ومردم از فشار اقتصادی خسته هستند. من بدون اینکه بخواهم خودم را مسایل سیاست آمریکا کنم باید بگویم که معتقدم جنگ وتهدید نظامی به حل مساله ایران کمکی نخواهد کرد و تنها با گفت وگو مذاکره دیپلماتیک است که می توان امیدوار بود که به راه حلی منطقی رسید.
درحال حاضر دو گزینه گفت وگوی مستقیم با رهبران ایران و یکی افزایش فشارهای اقتصادی، تحریم و در نهایت حمله نظامی توسط دو کاندیدای دموکرات و جمهوری خواه آمریکا مطرح شده است. کدام راه حل مبتنی بر واقعیات منطقه خاورمیانه است؟
معتقدم مذاکرات باید مستقیم، علنی و در سه سطح مختلف جامعه مدنی، پارلمان و سران دو کشور صورت بگیرد و در راستای حمایت از حقوق بشر و دموکراسی نیز باشد. مدتی است که اروپا و آمریکا فقط به فکر امنیت خودشان هستند و در رابطه انرژی هسته ای با دولت ایران مذاکره می کنند و در مساله حقوق بشر درایران دچارفراموشی شده اند ودر این فراموشی وضعیت حقوق بشر درایران روزبه روز عقب تر می رود.
با توجه به شناختی که از رهبران ورفتارهایشان در شرایط مختلف ایران دارید به نظرتان گفت وگو با سران ایران برای رفع نگرانی های غرب خام و غیرمنطقی است یا می تواند راهی برای پایان دادن به این نگرانی ها باشد؟
مساله برسراین است که رهبران دو کشورایران و آمریکا آیا به این عقلانیت رسیده اند که رویارویی گزینه مناسبی برای حل اختلافات نیست یانه. هر زمان که این عقلانیت در دو طرف دیده بشود مسلما راه حل صلح آمیزی پیدا خواهد شد.
این عقلانیت وجود دارد یا زمینه هایش را می بینید؟
مساله عقلانیت به ثانیه ها بستگی دارد. یعنی در یک ثانیه می تواند همه چیز دگرگون شود. بنابراین اگر ما بخواهیم صحنه سیاست ایران را به فوتبال که بسیاری از جوانان فریفته اش هستند شبیه کنیم، باید بگوییم سیاست هم دقیقه نود دارد. یعنی در دقیقه نود ممکن است چرخش هایی به وجود بیاید که به نفع مردم هر دوکشور باشد وامیدوارم که چنین باش، ولیکن اگر روال بر همین صورت که امروز درپیش است ادامه پیدا کند مسلما نتایج خوشایندی نخواهد داشت.
به عنوان یک فعال حقوق بشر وبرنده جایزه صلح نوبل چرا فکر می کنید گفت وگوی دولت آمریکا با دولت ایران به نفع مردم ایران است؟
توصیه من هم به دولت ایران وهم به آمریکا این است که مقررات حقوق بین الملل عمومی را محترم بشمارند و رعایت این احترام ازسوی دولت ایران به آن معناست که به توصیه نامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد ترتیب اثر بدهد وبا تعلیق غنی سازی اورانیویم اعتماد بین المللی را جلب کند. زیرا ما نمی توانیم حصاری به دور ایران بکشیم وبگوییم با دنیا کاری نداریم. ازسوی دیگر آمریکا هم باید متوجه باشد کهبه اصطلاح “ اقدامات [نظامی] پیگشیرانه” برخلاف حقوق بین الملل عمومی است. دولت آمریکا نمی تواند هیچ مساله ای را مجوز حمله نظامی به کشوری کند. مانند اتفاقی که درعراق افتاد.
شما فکر می کنید چنین زمینه ای با توجه به شرایط حاضر وجود دارد؟
وقتی که مقامات آمریکایی در مصاحبه های متعدد می گویند هیچ گزینه ای حتی حمله نظامی از میز مذاکره کنار نرفته است، مردم ایران نگران پیامد این مساله هستند.
با توجه اثرات زیان بار تحریم های غرب به نظر شما دولت ایران تا چه اندازه حاضر است که روی غنی سازی اورانیوم پافشاری کند؟
دراینکه استفاده صلح آمیزهسته ای حق مسلم هر دولتی ازجمله ایران است شکی ندارم. اما مساله سراین است که آیا ما می توانیم دیواری به دور ایران بکشیم وبگوییم با جهان کاری نداریم. جواب منفی است. بنابراین ما مجبوریم با تعامل وهمکاری با عرصه بین المللی پیش برویم واین تعامل ایجاب می کند که به مقررات حقوق بین المللی عمومی گردن بنهیم ومصوبات شورای امنیت سازمان ملل را قبول کنیم.
آیا قبول کردن بسته پیشنهادی غرب به ایجاد اعتماد بین غرب وایران کمک خواهد کرد؟
مسلما قبول کردن قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد ،ایران را یاری خواهد بخشید که درعرصه بین المللی راوبطش را آمریکا واروپا بهتر کند. حداقل این است که تهدید جنگ طلبان را مرتفع خواهد کرد.
با مردم که صحبت می کنید آیا آنها مایل هستند که رابطه ایران وآمریکا عادی شود؟ آیا فکرمی کنند که این باعث تغییر وضعیت زندگی شان خواهد شد.
حدود دومیلیون ایرانی در آمریکا زندگی می کنند. آنها شهروندان خوبی برای آمریکا هستند ودر کسب وکار وتجارت وتحصیل جزو اقلیت های موفق به شمار می روند. اگر هر یک از این افراد ۵ وابسته در ایران داشته باشد فکر کنید چه تعداد افراد بیشماری علاقه مند به عادی سازی روابط ایران وآمریکا هستند. همواره بین ملت ایران وآمریکا رابطه صلح آمیزی بوده است. ما می توانیم دولت هایمان را فراموش کنیم وبه دوستی مان ادامه دهیم.
اگر دولت ایران بسته پیشنهادی غرب را نپذیرد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
دولت ایران باید به مصوبات شورای امنیت سازمان ملل توجه نکند طبیعی است پیامدهای حقوق بین المللی عمومی رامی بایستی تحمل کند که یکی از آنها تشدید تحریم های اقتصادی است واین مساله ای نیست که به نفع مردم ایران باشد.
شما سفرهای متعددی می کنید به غرب و می دانید چه گزینه هایی درمساله هسته ای ایران وجود دارد. به نظرشما آیا مردم ایران هم می دانند که دولت ایران در مساله هسته ای چه گزینه هایی دارد و هزینه هریک ازاین گزینه ها چقدر روی سرنوشتشان تاثیرمی گذارد؟
یکی ازمشکلات سیاست ایران آن است که تصمیمات دراتاق های دربسته وبه دور ازنظارت مردمی اتخاذ می شود واین همان جایی است که من می گویم عدم رعایت دموکراسی خطرناک تر از دراختیارداشتن بمب اتمی است. بنابراین اینکه مردم ایران آیا اگاه هستند که چه عواقبی متوجه آنها خواهد شد باید بگویم زمانی این اگاهی صورت می گیرد که آنها در جریان کم وکیف مذاکرات وتصمیمات متخذه باشند که متاسفانه علت سانسور شدیدی که درایران است مردم این آگاهی را ندارند. اما به صورت کلی باید بگویم در ۲۹سال گذشته مردم ایران یک انقلاب ویک جنگ خونین هشت ساله را با عراق تجربه کردند. مردم خسته از خونریزی وخشونت هستند وخواهان زندگی مسالمت آمیز هستند. بنابراین مردم ایران از هر نوع روشی که حل اختلافات را به صورت مسالمت آمیز ممکن می سازد استقبال می کنند.
آیا از بیان آزادانه نظرات خودتان نگران نیستید وآیا مشکلاتی برای شما ازاین نظر به وجود نمی آید؟ با توجه به جو سانسوری که گفتید وهمچنین دریافت تلفن های تهدید به مرگی که اخیرا به مقامات گزارش کردید؟
مدافعان حقوق بشر درهرجای جهان که باشند در معرض مخاطره هستند زیرا نبایستی به هیچ حزبی و دسته سیاسی وابستگی داشته باشند وضمنا خطاب آنها به حکومت هاست. یعنی درحالتی که هیچ پشتیبان سیاسی ندارند رودر روی حکومت ها ایستاده اند واز جانب مردم خاموش سخن می گویند واین مساله درهرجای دنیا با مخاطرات همراه است. اما باید بگویم سالها زیستن دراین گونه مخاطرات به من یاد داده که اجازه ندهم این گونه خطرات در خط مشی من خللی وارد کند. آنچه که به مصلحت مردم است می گویم خواه از سخنم پندگیرند، خواه ملال.
تهدیدات تلفنی قطع شده یا ادامه دارد؟
مساله تهدیدجانی چیز جدیدی نیست. بیش از تقریبا ده - دوازده سال است آغازشده وفقط منحصر به من هم نمی شود بلکه تعدادی ازدگر اندیشان هم دراین مخاطره هستند. اما همان طوری که گفت ما وظیفه مان است آنچه که به مصلحت مردم می دانیم به آنها بگوییم.