تخریب نقش برجسته های بیشاپور

نویسنده

» گزارش فرانکفورتر رونت شاو از وضعیت میراث فرهنگی در ایران

خرابی و آسیب دیدگی اشیاء قدیمی و آثار باستانی، علاقه مندان ایرانی میراث فرهنگی را نگران ساخته. این مسأله بسیار قابل توجه است، زیرا “سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری” دو سال قبل باستان شناسان و حفاری کنندگان را از مصاحبه با هرگونه رسانه ای منع کرد و بدین ترتیب از گردش اطلاعات در زمینه خرابگری و سرقت آثار باستانی جلوگیری بعمل آورد.

با این حال، در اواسط ماه دسامبر مطبوعات تهرانی از خرابکاری های خودسرانه ای پرده برداشتند. در یک محل حفاری باستان شناسی به نام “دستوار” در نزدیکی خلیج فارس که یک شهر باستانی عیلامی بوده [در حدود ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح تا قرن ششم پس از میلاد مسیح]، همه گونه سرقت و خرابکاری به چشم می خورد. با این حال، یکی از بناهای این دوره در شهر باستانی بیشاپور که مربوط به دوره ساسانیان است همچنان پابرجاست.

 

صحنه جنایت در نزدیکی حفاری های بیشاپور

در تاریخ ۷ دسامبر در یکی از سنگ نبشته های هنری و تاریخی که بر روی صخره حک شده، قطعاتی ازبین رفت. این محل به نام “تنگ چوگان” در مجاورت حفاری های بیشاپور قرار دارد. این نقش برجسته های تخریب شده که در تنگه چوگان در شمال رود شاپور قرار دارند، یکی از چهار نقش برجسته باستانی این محل اند که در قرن چهارم میلادی بر روی صخره حک شده اند و نمایانگر پادشاه ساسانی بهرام دوم می باشند. در این نقش برجسته، بهرام دوم را می بینیم که پذیرای یک گروه از قبایل عرب است.

با اینکه این صحنه چهار قرن قبل از ظهور اسلام و گسترش آن توسط جنگجویان عرب در ایران باستان روی داده، ولی امروزه “نشانه های ضد عرب” برای آیت الله هایی که بر منصب قدرت تکیه زده اند، کاملاً ناخوشایند است.

جالب ترین صحنه که بهتر از بقیه نیز حفظ شده، نقش برجسته ای مربوط به پادشاه ساسانی بهرام اول است که از سوی اهورامزدا “حلقه شهریاری” را دریافت می کند. پادشاهان ساسانی را در طاق بستان که نقش برجسته های غارگونه ای در نزدیکی کرمانشاه است نیز می توان مشاهده کرد، ولی در آنها نه خدای اهورامزدا آسمانی و نه نقش سوارکار زمینی، هیچ یک به تصویر کشیده نشده اند.

به علاوه، تصویر الهه میترا نیز مشخص است؛ الهه نگهبان عهد و پیمان که قرن ها قبل از ظهور زرتشت در سرزمین پارس وجود داشته. سنگ نگاره های بیشاپور، طاق بستان و چندین محل دیگر نشان از نقش مهم دین زرتشت دارند که ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به عنوان دین تک خدایی شناخته شد.

 

در نظر آیت الله ها پرداختن به آثار باستانی الحاد است

وجود تصاویری از مدارای دینی در این سنگ نگاره ها که از ارزش تاریخی بسزایی از دوران قبل از اسلام برخوردارند، در نظر هر بیننده ای به وجود یک زمینه سیاسی مداراگونه در این سرزمین تعبیر می گردد.

 

“اسلام ایرانی” در اردوگاه سیاسی اش گاهی تمایل به تجدید تاریخ و فرهنگ غنی امپراطوران پارسی در هزاران سال پیش دارد. گواه این مسأله سال گذشته روی داد: قرض گرفتن استوانه کورش به عنوان اولین نوشته حقوق بشری انسان در سال ۵۵۲ قبل از میلاد مسیح که درحال حاضر دراختیار بریتانیاست. فرانکفورتر رینت شاو گزارشی در مورد آن منتشر کرده بود.

پرداختن به دوران باستان و تعدیل دکترین اسلامی بیشتر به دلیل وجود جناح های مختلف در نزد روحانیون است و به صورت الحاد محض تعبیر نمی شود. این مناقشه طی یک سال اخیر تشدید یافته و خراب کردن “تنگ چوگان” و “دست وار” و دیگر محل ها یکی از جلوه های آن است. به گفته محسن عباس پور، یکی از مسؤولان محلی شورای مرکزی انجمن هم اندیشان جوان، همین یک ماه پیش انفجاری در یکی از غارهای تنگ چوگان شنیده شد.

عباس پور از خطر “تخریب های بیشتر” می گوید. درحال حاضر تنها یک نگهبان برای محافظت از ۶ نقش برجسته تنگ چوگان گمارده شده. این درحالی است که حتی یک دوربین مداربسته و محافظت الکترونیکی برای حفظ این آثار ارزشمند تاریخی وجود ندارد.

منبع: فرانکفورتر رونت شاو، ۱۲ ژانویه