سیدمحمد خاتمی رئیس جمهور سابق، “بزرگان کشور” را خطاب قرار داد و از آنان خواست که وجود بحران در کشور را بپذیرند. این سخن در حالی بیان می شود که رهبر جمهوری اسلامی از موضع احمدی نژاد مبنی بر وجود نداشتن بحران در کشور حمایت نموده و اکبر هاشمی رفسنجانی در خطبه های نماز جمعه بعد از انتخابات به طرح خود برای “خروج از بحران” اشاره کرده است.
خاتمی در گفت و گو با پایگاه اطلاع رسانی جماران گفت که “وحدت و تفاهم ملی” منوط به پذیرش وجود “مشکل و بحران” در جامعه از سوی “بزرگان” جمهوری اسلامی است و افزود: “آزاد بودن همه سلایق در جامعه و قرار نگرفتن همه امکانات در اختیار سلیقه‌ای که جز به حذف نمی‌اندیشد، از شروط تحقق تفاهم ملی در ایران است.”
رئیس جمهور سابق ایران ادامه داد: “وقتی یک حادثه‌ای در جامعه‌ای رخ می‌دهد و یک طرف که اعتراض دارد، کاملا محدود می‌شود و جریان‌هایی می‌آیند و شروع می‌کنند مخالفین‌شان را به همه اتهامات متهم می‌کنند و این اتهامات واهی، مبنای برخورد با افراد می‌شود، اصلا جایی برای بحث و گفتگو و وحدت باقی نمی‌ماند”.
رئیس شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز در بخش دیگری از گفتگوی خود، نسبت به قدرت گرفتن سلیقه‌ای که قصد دارد مخالفان خود را حذف کند، هشدار داد و گفت: “کسانی هستند که قانون را قبول ندارند و سلایق خود را بر قوانین ترجیح می‌دهند و به خاطر به دست گرفتن امکانات، این سلایق را اعمال می‌کنند، ولو به قیمت از دست رفتن سرمایه‌ها باشد. این افراد نباید محور کار باشند.”
به گفته خاتمی، در دوران آیت‌الله خمینی نیز زمانی که در بحث انتخابات اختلاف‌نظر پیش آمد، رهبر وقت جمهوری اسلامی به “نفع مردم” موضع می‌گرفته، بدون آنکه در آن “دخالت” کند.
موسوی: تا زمانی که بحران قبول نشود، مشکلات حل نمی شود
چندی پیش، میرحسین موسوی نامزد معترض به نتایج انتخابات نیز در یک پیام تصویری – اینترنتی با اشاره به وجود بحران در کشور و ارائه طرح وحدت ملی تاکید کرد “که مذاکره زمانی معنا دارد که حق انتخاب مردم محترم باشد”.
موسوی با اشاره به دیدارش با نمایندگان فراکسیون اقلیت مجلس افزود: “من در دیداری که با نمایندگان فراکسیون اقلیت مجلس بحث وحدت ملی را مطرح کردم که در آنجا قصد من از این اصطلاح بیشتر اشاره به یک حس و اراده جمعی بود که در طول انتخابات تشکیل شده بود که براساس پیوند با میراث تمدنی و منافع ملی خودمان در جهت سعادت و پیشرفت کشور بود و منظری که برای آینده گشوده می شد اهمیت پیدا می‌کرد و همه شاهد بودیم که علاقه‌ای در این باره در کشور ایجاد شده بود.”
نامزد معترض انتخابات دهم ریاست جمهوری در بخش دیگری از اظهاراتش با اشاره به “طرح وحدت ملی” پیشنهادی برخی چهره های میانه رو جناح راست برای خروج از بحران اظهار داشت: ”تا هنگامی که مساله بحران و مشکل در کشور قبول نشود، تا هنگامی که مردم کثیر و اکثریت مردم اغتشاشگر نامیده بشوند، تا موقعی که مردم به حساب نیایند، تا موقعی که حق مردم قبول نشود برای تعیین سرنوشت خودشان، راه حل جامعی برای رفع مشکل پیدا نخواهد شد. برای همین وحدت ملی در معنای دومی که بنده ذکر کردم که فعالیت ها و دسته ها و گروه‌ها می‌کنند در این رابطه که برخی با نیت خیر است فکر می کنم که این مساله ضرورت دارد که در هر حرکتی به مردم احترام گذاشته بشود، اکثریت مردم رانده نشوند، مردم همه با هم اند حتی آنهایی که عقاید دیگری دارند، این تفکیک و تجزیه را ما می کنیم و متاسفانه مردم را از همدیگر جدا می کنیم. اصل این است که به مردم احترام گذاشته شود، عقایدشان را قبول شود و این اصل که همه ما باید به قانون اساسی برگردیم و این که باید به حاکمیت مردم بر سرنوشت خودشان باید برگردیم، آن موقع راه حل خیلی راحت پیدا می شود برای این مشکل.”
واکنش های مخالفان اصلاحات
اولین بار حبیب الله عسگراولای بعنوان یک شخصیت اصولگرا صحبت از “طرح وحدت ملی” را به میان کشید. وی که از چهره های شاخص موتلفه و از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام است در میزگردی خبری اعلام کرد که: “ما درمجمع تشخیص مصلحت نظام، شش نفر بودیم (برخی رسانه ها از باهنر، میر سلیم و مظفر به عنوان اعضای این کمیته نام برده بودند) که طرحی را (برای برون رفت از وضعیت فعلی) خدمت آیت الله هاشمی رفسنجانی داده ایم… آنچه که تنظیم شده بود درنهایت در محضر مقام معظم رهبری گزارش دادیم و منتظر ارشادات ایشان هستیم”.
در اولین واکنش ها به مطرح شدن این طرح حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه کیهان به مخالفت با آن پرداخت و در روزنامه اش نوشت: “اکنون از برخی عزیزان پاک نیت- تاکید می شود که فقط برخی از آنها- باید سوال شود آیا شورای حل اختلاف یا شورای برون رفت از شرایط کنونی و یا هر اسم دیگری که بر آن نهاده اند، مفهومی غیر از دور زدن ساختار قانون نظام دارد؟ آیا این حرکت بی آنکه افراد خوش نیت یاد شده بخواهند، ادامه همان کودتای مخملی نافرجام نیست؟”
همزمان،سردار جعفری، فرمانده سپاه پاسداران نیز هشدار داد: “هرگز با قانون شکنان و مخالفان آرای ملت نمی توان طرح وحدت ریخت….. در جنگ سخت زمانی که دشمن در وضعیت ضعف و شکست قرار می گیرد، دم از مذاکره و صلح می زند”. فرمانده کل سپاه پاسداران در واکنش به طرح‌های مطرح درباره وحدت ملی گفت: “هرگز با قانون شکنان و مخالفان آرای ملت نمی‌توان طرح وحدت ریخت. این افراد اول باید از ملت عذرخواهی و به آرای مردم تمکین کنند. هدف از مطرح کردن چنین طرح‌هایی توقف روشنگری‌ها است”.
هاشمی و خروج از بحران
اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام از شخصیت هایی بود که پس از انتخابات 22 خرداد بر وجود بحران در کشور صحه گذاشت و از اهمیت جست و جویی راهی برای خروج از آن سخن گفت. وی در نماز جمعه 26 تیرماه در جمع هزاران معترض به نتایج انتخابات فضای کشور را بحرانی دانست و از ارائه طرح هایی برای بازگرداندن اعتماد عمومی به مردم با تاکید بر قانون پای فشرد.
براساس گزارش ها وی در همان دوران برای دیدار با برخی مراجع تقلید به شهر قم نیز سفر کرده بود و برای خروج کشور از وضعیت فعلی با آنان به رایزنی پرداخت.
در همین ارتباط، حتی برخی منابع از رایزنی های گسترده ای میان برخی روحانیون ارشد قم خبر داده اند که با هدف برون رفت از بحران فعلی صورت گرفته و محور اساسی آن مرخصی چند ماهه رهبری و سفر وی به یکی از شهر های شمال شرقی کشور و تشکیل شورای موقت رهبری متشکل از برخی مراجع تقلید بوده است. طرحی که به طور طبیعی، با عدم استقبال اغلب روحانیونی مواجه شده که از مضمون آن اطلاع یافته اند.
