برندگان سومین دوره شعر خورشید
شعر آینده از آن زنان ا ست..
برندگان سومین دورهی جایزهی شعر زنان ایران؛ خورشید، اعلام شدند. تندیس خورشید به نسیم جعفری و تندیس یک عمر فعالیت ادبی به نسرین جافری رسید.
تا پایان شهریور ماه 1389 (آخرین مهلت ارسال آثار)، سی و چهار عنوان مجموعه شعر منتشر شده و هفتاد و هشت عنوان مجموعه شعر منتشر نشده از زنان شاعر ایرانی به دبیرخانهی جایزه رسید که از آن میان، پنج عنوان کتاب در بخش منتشر شده و ده عنوان در بخش منتشر نشده پس از بررسی اولیه به مرحلهی داوری راه یافت.
هیأت داوران سومین دورهی جایزهی خورشید، پس از بررسی آثار راهیافته به مرحلهی داوری، سه عنوان کتاب انتشار یافته و پنج عنوان کتاب منتشر نشده را به عنوان نامزدهای نهایی جایزه برگزید که فهرست آنها به ترتیب الفبایی نام اثر به شرح زیر است:
بخش کتابهای منتشر شده:
امروز، فرداست، اثر آذر کتابی، انتشارات آهنگ دیگر
گِل، اثر لیلا فرجامی، انتشارات آهنگ دیگر
من هم از شاعران دههی چهل هستم، اثر ساغر شفیعی، انتشارات آینه جنوب
بخش کتابهای منتشر نشده:
زوزهخوانی، اثر انسیه اکبری
سطرهای تنبل، اثر سارا خلیلی
مشق آبها را مینویسم، اثر نسیم جعفری
نیمی گرگ، نیمی گلو، اثر رؤیا زرین
یک بحث فمینیستی قبل از پختن سیبزمینیها، اثر فاطمه اختصاری
صرفاًبه زنانه بودن مضمون و محتوای شعر را ملاک قرار ندادند و بر پایه معیارهای زیر داوری کردند:
برخورداری از تصاویر تازه و بکر و توجه به رابطهی تخیل و تصویر؛فاصله گرفتن از کلیشههای مضمونی و زبانی و بهکارگیری زبانی نو و در عین حال، در خورِ بیانِ شأنِ نزولِ شعرها؛برخورداری از اندیشهای نو و جسارت در بیان این اندیشه و نگاه؛ساختارمند بودن و اجرای صحیح قالببندیِ معرفی شده در شعر توسط شاعر؛ توجه به روایتهای ذهنی به جای روایتهای عینی و توجه به روایتهای بینامتنی و اجرای صحیح آن؛کشف فضاهای جدید؛
شناخت و تسلط به زبان و دیگر عناصر شعری؛برخورداری از زاویهی دید، شور و شعور شاعرانه؛چرخشهای درستِ شعر به سمتِ مفاهیمِ مختلف و هدایتِ آن مفاهیم به سوی آن چه هدف شاعر بوده است.
هیأت داوران بر انتخاب هیچ اثری در بخش کتابهای انتشار یافته به عنوان برگزیدهی این بخش به اجماع نرسیده است اما از بخش کتابهای منتشر نشده، مجموعه شعر «مشق آبها را مینویسم» اثر نسیم جعفری را به خاطر کسب حداکثر آراء، به عنوان برگزیدهی سومین دورهی جایزهی شعر زنان ایران؛ خورشید معرفی کرد.
در بخش تقدیر از بانوی شاعر پیشکسوت، یک عمر دستاورد ارزشمند شعری نسرین جافری، خالق آثاری چون «زخم سایه و بید»، «رمل هندسی آفتابگردان»، «نیمی از مرا کشتهاند» و «به سمت هرگز به سوی هیچ» را شایان تقدیر دانسته شد..
بیانیه دبیر جشنواره
سپیده جدیری، بنیانگذار و دبیر جایزهی شعر زنان ایران؛ خورشید بیانیه سومین دوره این جایزه را منتشر کرد:
در ابتدای راه که بودیم، زمانی که فقط چند روز از اعلام فراخوان نخستین دورهی جایزه گذشته بود، سؤال پشت سؤال پیش آمد که: چرا جایزهی شعر زنان؟ مختص زنان، و اصلاً چرا زنان؟ آن وقت، از اتفاق مهمی گفتیم که از اواسط دههی شصت به این سو، مضمون و کیفیت شعر زن را دستخوش تحول کرده است؛ این که، تا پیش از آن تاریخ، نگاه غالب در شعر زنان ایرانی نگاهی منفعل و ضربهپذیر بوده و ذهنیت تحلیلی و متکثری در آن به چشم نمیخورد. از استثناهای دورههای قبل، مانند فروغ فرخزاد، سیمین بهبهانی و طاهره صفارزاده که بگذریم، از آن تاریخ، یعنی درست از اواسط دههی شصت است که تازه میتوانیم ادعا کنیم با شعری روبهرو هستیم که در آن زن به عنوان انسانی متفکر، نه یک انسان ثانوی، انسانی فاعل، نه یک انسان منفعل، یک کنشگر و نه یک کنشپذیر با پدیدههای اطراف برخورد میکند و از اینجا به بعد، شعر او از آن چارچوب پذیرفته شدهی شعر زن بیرون میآید و مسائلی را مورد توجه قرار میدهد که پیشتر عموماً در ادبیات مردانه تعریف شده بود. و این رویکرد جمعی در شعر زنان، هماکنون ما را به جایی رسانده که به جرأت بگوییم به ازای هر شاعر مطرح مرد، دست کم یک شاعر مطرح زن نیز در این سرزمین وجود دارد و اهمیت این موضوع زمانی مشخص میشود که به پیشینهی کمرنگ شعر زن، فعالیتهای فرهنگی و اصولاً حضور اجتماعی زنان به نسبت مردان در ایران و حتی جهان نگاهی بیندازیم، به روزگاری که محدودهی عملکرد زنان به خانه و آشپزخانه ختم میشد، خارج از آن، خطوط قرمزی بود که جهان مردسالار برای زن تعریف کرده بود و البته هنوز هم میکند، اما اکنون دیگر، کو گوش شنوا؟ امروز، با عبور درخشان زن ایرانی از موانع پی در پی و صدالبته صعب، که فقط و فقط به همت خود او رخ داده است – وگرنه جامعه و جهان مردسالار که سر جایش به قوت خود باقی است - جایگاه شعر زنان نیز به آنجا رسیده که میتوان اذعان داشت «شعر آینده را زنان اداره خواهند کرد»، و این جملهایست به یادمادنی از احمدرضا احمدی. این است که جایزهای راه میافتد به پاس بیش از دو دهه حضور چشمگیر زنان ایرانی در عرصهی شعر، برای شعر زنان و مختص زنان.
اکنون، که به نقطهی پایانی سومین دورهی جایزه رسیدهایم، دیگر به ندرت میشنویم که چرا زنان و چرا جایزهی شعر زنان؟ و این مهم را مرهون تلاش شایان تقدیر زنان شاعر و منتقدی هستیم که در این سه دوره، دقت و انصاف را در داوری شعر به حد کمال رساندند. امسال، به یمن همین تلاش، جایزهی شعر زنان ایران توانست از حمایت مالی یک بانک خصوصی معتبر برخوردار شود، و این اتفاقی است به زعم من، حائز اهمیت، که برای نخستین بار در ایران برای یک جایزهی ادبی خصوصی رخ میدهد. این است که جا دارد در همین متن، رویکرد ارزشمند فرهنگی بانک سامان را سپاس گوییم و امید داشته باشیم که این حرکت، پیشدرآمدی باشد برای حضور دیگر بانکهای خصوصی در سرمایهگذاریهای فرهنگی و ادبی.