چه برنامه‌ای برای اساتید سکولار دارید؟

نویسنده
جلال یعقوبی

» ادامه مناقشه بر سر برکناری رئیس دانشگاه تهران

ماجرای برکناری فرهاد رهبر از ریاست دانشگاه تهران همچنان خبر ساز است. دیروز شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست لاریجانی تشکیل جلسه داد و از “تلاش‌ها و زحمات دکتر فرهاد رهبر در زمان ریاست دانشگاه تهران تقدیر و تشکر” کرد. همچنین یکی از اعضای بسیج دانشجویی دانشگاه تهران به خبرگزاری فارس گفت: “اگر قرار است فردی معتدل مطابق با شعارهای دولت سر کار بیاید فرهاد رهبر در تعریف اعتدال موفق عمل کرد و اجازه نداد که دانشگاه سیاست‌زده شود.‌ درحال حاضر گزینه‌هایی برای ریاست دانشگاه تهران به گوش ما می‌رسد که تجربه‌هایی جز افراط از آنها دیده نمی‌شود و با این گزینه‌ها شعار اعتدال چیزی شبیه به توهم فانتزی است.”

از طرفی دیگر استقبال از برکناری رئیس دانشگاه تهران ابعاد جدیدی گرفته است. تقی آزادارمکی یکی از اساتید دانشگاه تهران در گفتگو با خبرگزاری ایسنا گفته است: “رفتار فرهاد رهبر با دانشگاه تهران، رفتاری غیرعلمی و غیرحرفه‌ای بود. با دانشگاه تهران مثل یک اداره برخورد می‌کردند؛ اداره‌ای که در چنگ یک حزب خاص قرار گرفته و آن حزب در تلاش است نیروهای خودش را به این اداره وارد کند و نیروهای غیرخودی را بیرون بریزد. استادانی را که با تیم سیاسی آنها هم‌نظر نبودند، تا جایی که توانستند از دانشگاه اخراج کردند. در دوره مدیریت فرهاد رهبر، دانشگاه تبدیل به یک واحد اداری شد.”

 او درباره نحوه استخدام اعضای هیات علمی در دانشگاه تهران در دوره فرهاد رهبر گفته: “رفتند شورای عالی انقلاب فرهنگی و تمام اختیارات استادان و گروه‌ها و دانشکده‌ها را گرفتند. گفتند هیچ نیازی نیست که استادها و گروه‌ها و دانشکده‌ها، نظارتی بر روند جذب اعضای جدید هیات‌های علمی داشته باشند. این پیشنهاد را به شورای عالی انقلاب فرهنگی فرستادند و در آنجا به تصویب رسید. البته تمام اقدامات فرهاد رهبر در تزریق چهره‌های غیرعلمی به دانشگاه‌ تهران، محصول مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی نبود، اما این شورا هم به رئیس دانشگاه تهران در این زمینه کمک کرد.”

فرهاد رهبر که از مدیران سابق وزارت اطلاعات است، زمانی ریاست سازمان مدیریت و برنامه ریزی را در دولت احمدی‌نژاد بر عهده داشت. بعدها و با انحلال این سازمان توسط احمدی‌نژاد، او به ریاست دانشگاه تهران رسید.

در سال ۱۳۸۴ که محمود احمدی‌نژاد به تازگی رئیس‌جمهور شده بود، از فرهاد رهبر به عنوان گزینه وزارت اقتصاد نیز نام برده می‌شد. او همچون رئیس‌جمهور تازه‌کار اهل سمنان بود و از نزدیکان احمدی‌نژاد محسوب می‌شد. با گذشت زمان اختلافها میان احمدی‌نژاد و نیروهای نزدیکش افزایش یافت و دایره نزدیکان و افراد مورد اعتماد محدودتر شد. در اواخر ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد، اختلاف‌های او با مدیرانش بیشتر شده بود. گروهی از محافظه‌کاران که او را متهم به پیروی از جریان انحرافی کرده بودند، تلاش کردند تا جای ممکن او را تضعیف کنند.

اواخر اسفند ماه ۱۳۹۱، احمدی‌نژاد در نامه‌ای به کامران دانشجو وزیر وقت علوم، خواستار برکناری فرهاد رهبر، رئیس دانشگاه تهران و بیژن رنجبر، رئیس دانشگاه تربیت مدرس شده بود. در این نامه آمده بود: “متاسفانه و بر اساس اطلاعات دقیق در دو دانشگاه مهم، دانشگاه تهران که مادر دانشگاه های کشور و پرافتخار ترین آن است و دانشگاه تربیت مدرس که تنها مرکز رسمی تربیت مدرسین کشور است فضای عمومی به گونه دیگری مدیریت می‌شود که نه تنها سازنده نیست، بلکه تا حدودی در نقطه مقابل حرکت عمومی ملت و شئون دانشگاه و دانشگاهیان است. رویکرد سیاست زده و غیرعلمی و یا احیانا امنیتی توسط مدیران در محیط اجتماعی ناکارآمد و تخریب کننده و در محیط دانشگاهی ناکارآمدتر و مخرب تر است.”

در آن زمان منابع دولتی اعلام کردند که دستور مشابهی نیز برای دانشگاه امیرکبیر و ریاست جهاد دانشگاهی صادر شده است. اما وزیر علوم اعتنایی به حکم احمدی‌نژاد نکرد.

عبدالرضا داوری از نزدیکان محمود احمدی نژاد پس از آنکه بالاخره فرهاد رهبر در هفته گذشته برکنار شد، نوشت: “خوشحالیم و یادمان نرفته است که پس از گذشت یازده ماه از زمان صدور دستور محمود احمدی نژاد درخصوص برکناری فرهاد رهبر از ریاست دانشگاه تهران که البته توسط کامران دانشجو، وزیر سابق علوم به سقف کوبیده شده بود، رضا فرجی دانا نگذاشت تا دستور رییس جمهور قبلی بر زمین بماند و فرهاد رهبر را از ریاست دانشگاه تهران کنار گذاشت.”

برکناری فرهاد رهبر اما مورد استقبال محافظه‌کاران تندرو قرار نگرفت. سایت محافظه‌کار فردا مدعی بود که علت برکناری رئیس‌دانشگاه تهران به مراسم ۱۶ آذر امسال و مخالفت او  با سخنرانی سیدمحمد خاتمی مربوط است. این سایت در خبری دیگر از “پخش شیرینی و شکلات در دانشگاه تهران” پس از عزل فرهاد رهبر انتقاد کرده بود. روزنامه کیهان نیز در گزارشی برکناری رئیس دانشگاه تهران را “ترجیح قبیله‌گرایی بر پیشرفت علمی و منافع ملی” خواند و نوشت: “جشن روز برکناری مدیر پرسابقه دانشگاه تهران توسط برخی جریان‌ها و گروه‌های بدنام که در اصل پیاده نظام جریان اصلاحات در دانشگاه هستند، تامل‌برانگیز و عبرت‌آموز است. “

 این روزنامه بیانیه بسیج دانشجویی دانشگاه تهران را هم منتشر کرد که در آن آمده بود: “لازم است فرد گزینه ریاست دانشگاه از فعالین فتنه سال ۸۸ نباشد و سابقه شرکت در تحصن‌های ساختارشکنانه و فراخوان برای تعطیلی کلاس‌های درس را نداشته باشد.”

پس از برکناری رئیس دانشگاه تهران، نامه‌سرگشاده ۶۰۰ مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه‌ها نیز منتشر شد که در آن درباره خروج وزارت علوم از اعتدال هشدار داده شده بود. در این بیانیه آمده بود: “مطالبه دانشجویان انقلابی این است که دولت یازدهم و وزارت علوم این دولت هرچه سریع‌تر برنامه‌های خود را برای تحقق دانشگاه اسلامی اعلام کند. همچنین مسئولان وزارت علوم اعلام کنند چه برنامه‌ای برای اساتید سکولار که قائل و معتقد به دانشگاه اسلامی نیستند، دارند؟ آیا استاد یا رئیس دانشگاهی که خود اعتقادی به اسلامی‌سازی دانشگاه ندارد می‌تواند گامی درجهت تحقق و تولید علوم انسانی اسلامی بردارد؟”

در این بیانیه ضمن ابراز نگرانی نسبت به “انتصاب افراد نزدیک به فتنه در دانشگاه‌ها، انتصاب افرادی که مجلس شورای اسلامی صلاحیت آنها را برای حضور در وزارت علوم تأیید نکرده است در مشاغل کلیدی این وزارتخانه، بازگشت اساتید سکولار و دانشجویان ستاره‌دار، مجوز تاسیس تشکل‌های افراطی و…” تاکید شده بود: “ما دانشجویان بسیجی به عنوان فراگیرترین تشکل دانشجویی، این عملکرد‌های وزارت علوم را مصداق خروج از اعتدال و تدبیر می‌دانیم و به مسئولان وزارتخانه هشدار می‌دهیم روند رو به رشد علم بومی در دانشگاه‌ها هرگز نباید کند یا متوقف شود. “