شبکه‌سازی در جامعه مدنی؛ کارکرد شبکه

سعید مدنی
سعید مدنی

آنچه در ادامه می‌خوانید، هفدهمین شماره از سلسله یادداشت‌های دکتر سعید مدنی، از فعالان ملی و مذهبی است که با عنوان “درباره جنبش اجتماعی جدید” در موج سبز آزادی منتشر می‏شود:

قبلاً نیز در تعریف شبکه گفته شد، شبکه عبارت است از جمعی از افراد یا سازمان‌ها، انجمن‌ها و موسسات که با ارزش‌ها و دیدگاه‌های نسبتاً مشترک برای پی جویی هدفی مشترک گرد هم می‌آیند. یک شبکه اثربخش و فعال کارکردهای مشخص دارد که از مهمترین آن‌ها عبارت است از:
- تسهیل‌کنندگی: یعنی شبکه با تقویت روابط درونی و ایجاد انعطاف‌های لازم زمینه‌های همکاری افراد یا سازمان‌ها را برای نیل به اهداف پیش بینی شده و مورد توافق فراهم می‌کند‌. بنابراین وجود شبکه و حضور افراد یا انجمن‌ها در درون آن‌ها نه تنها نباید مانع از کنش جمعی شود‌، بلکه باید همچون روغن درون موتور حرکت‌ها را تسهیل کند‌.
- پاسخ به نیازها و مسائل مشترک‌: حضور افراد درون شبکه آن‌ها را از امکانات جدیدی مثل خرد جمعی‌، سرمایه اجتماعی و منابع برخوردار می‌کند‌، از این رو افراد توانایی بیشتری برای پاسخ به نیازهای جنبش و مسائل مشترک درون شبکه خواهند داشت‌.
- مقابله با تهدیدات مشترک‌: افراد زمانی که به تنهایی در برابر تهدیدات حاصل از فعالیت‌های سیاسی - اجتماعی قرار می‌گیرند‌، بسیار ضربه پذیرند و اغلب چاره‌ای جز تسلیم شدن ندارند‌. شبکه روابط موجب می‌شود تا افراد در برابر تهدیدات و خطر‌ات حاصل از فعالیت و کنش جمعی تنها نباشند و به اتکای دیگر دوستان هم پیوند خود در برابر این تهدیدات واکنش نشان دهند‌.
- مبادله اطلاعات و تجارب‌: از مهمترین کارکردهای شبکه تبادل اخبار و اطلاعات است‌. اطلاعات قدرت ایجاد می‌کند‌، امکان مانور را فراهم می‌کند و قدرت پیش‌بینی صحیح آینده را افزایش می‌دهد‌. شبکه به دلیل پیوندهای متعدی که ایجاد می‌کند‌، امکان تبادل اطلاعات را بین اعضای شبکه بسیار افزایش می‌دهد‌.
- یادگیری‌: اعضای شبکه اگرچه از برخی جهات ویژگی‌های مشترکی دارند‌، اما مثل هر جمع دیگری از توانایی‌های متفاوت برخوردارند‌. شبکه امکان یادگیری اعضا از یکدیگر را فراهم می‌کند‌. این امر خصوصاً با توجه به تقویت فضای مجازی نقش بسیار زیادی دارد‌، زیرا هر روز توانایی‌ها و تجاب زیادی در کاربرد فضای مجازی ایجاد می‌شود که لازم است توسط افرادی که از مهارت و دانش بیشتری برخوردارند به دیگران منتقل شود‌.
- بهبود عملکردها‌: افراد در درون شبکه این امکان را خواهند داشت که پس از هر فعالیت و کنش جمعی به بازبینی گروهی آنچه انجام داده‌اند بپردازند و با بحث و گفتگو درباره نقاط قوت و ضعف فعالیت پیشین به بهبود عملکرد فعالیت‌های شبکه در آینده بپردازند.
- هویت سازی‌: روابط جمعی در درون شبکه به سرعت فرهنگ‌، زبان و ارزش‌های مشترک اعضای شبکه را آشکار و تقویت می‌کند. به این ترتیب شبکه، زمینه‌ساز شکل‌گیری و تقویت هویت اعضای شبکه خواهد شد‌. در جنبش‌های اجتماعی شبکه‌‌ها از طریق همنوایی هویتی نقش بسزایی در شکل دادن به هویت جنبش دارند‌.

منبع : موج سبز ازادی