شرلی گی استولبرگ
باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا روز دوشنبه گفت انتظار دارد تا پایان سال جاری بداند آیا ایران “تلاش کافی برای حل و فصل اختلافات” از طریق گفتگو جهت پایان بخشیدن به برنامه هسته ای به خرج داده است یا خیر. این اظهارات علاوه بر ایران، پیامی نیز برای اسرائیل دربرداشت؛ پیامی که تمایل اوباما را در استفاده از دیپلماسی برای مسائلی که محدودیت های خاص خود را دارند نشان می دهد.
آقای اوباما پس از یک جلسه دو ساعته با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل به وی گفت: “ما قرار نیست تا ابد با ایران گفتگو کنیم.”
رئیس جمهور آمریکا افزود قصد ندارد در صورت عدم همکاری ایران جلو گام های مختلف را بگیرد.
آقای نتانیاهو نیز به سهم خود به اوباما گفت آماده ازسرگیری گفتگوهای فوری با فلسطینیان است، اما این گفتگوها تنها درصورتی موفقیت آمیز خواهد بود که فلسطینی ها، اسرائیل را به عنوان یک دولت یهودی به رسمیت بشناسند.
رهبران آمریکا و اسرائیل پس از دیدار خصوصی خود، در جمع معدودی از خبرنگاران حاضر شدند و به سؤالات آنها پاسخ دادند.
دیدار میان اوباما و نتانیاهو که هر دو به تازگی مسؤولیت خویش را آغاز کرده اند و در عین حال شیوه های سیاسی کاملاً متفاوتی دارند، در زمان حساسی از روابط میان آن دو کشور، خصوصاً با درنظر گرفتن معضل ایران، صورت می گیرد.
آقای اوباما خواهان اختصاص زمان کافی برای تغییر دیپلماتیک است. اسرائیل از این تغییرات به ستوه آمده و نگران است که رئیس جمهوری فعلی آمریکا، به اندازه جورج بوش طرفدار پر و پا قرص اسرائیل نباشد.
به نظر می رسید سخنان روز دوشنبه آقای اوباما برای رفع همین نگرانی ها بود.
وی با اشاره به توسعه و به کارگیری تسلیحات نظامی، گفت: “قرار نیست ما شرایطی را بوجود آوریم که در آن، گفتگودرحالیکه ایران به کار خود ادامه می دهد، بهانه ای برای تأخیر باشد.”
آقای اوباما افزود وی قصد دارد “تا پایان سال جاری به یک برآورد و ارزیابی مجدد” در مورد اینکه آیا رویکرد دیپلماتیک پیامدهای سازنده ای داشته است یا خیر، برسد.
این اولین بار بود که به نظر می رسید آقای اوباما قصد دارد یک جدول زمانی کلی برای پیشرفت حاصل در گفتگوها با ایران ارائه دهد؛ کشوری که به مدت سه دهه هیچ رابطه دیپلماتیکی با آمریکا نداشته است.
وی گفت انتظار دارد گفتگوهای بین المللی با ایران که احتماً با گفتگوی مستقیم ایران و آمریکا دنبال خواهد شد، با حضور شش قدرت دنیا از جمله ایالات متحده، پس از انتخابات ایران در خرداد ماه آغاز شود.
آرون دیوید میلر مذاکره کننده سابق خاورمیانه در هر دو دولت دموکرات و جمهوری خواه آمریکا می گوید: «منطق نتانیاهو این است که اگر قدرت دیپلماسی و تحریم های سخت شما به کار نیاید، در آن صورت چه کار خواهید کرد؟» وی افزود: «تمام کسانی که انتظار شکاف بزرگ در روابط میان آمریکا و اسرائیل دارند، ناامید خواهند شد.»
با این حال، برخی تفاوت ها مشهود است. نخست وزیر تندروی اسرائیل از آقای اوباما به دلیل نگه داشتن «تمام گزینه ها روی میز» در قبال ایران قدردانی کرد. این زبانی است که آقای اوباما ندرتاً به کار می گیرد، اما به دفعات از زبان آقای بوش شنیده شده است، خصوصاً در این قالب که اگر برنامه هسته ای ایران زیادتر از حد پیشرفت کند، احتمال استفاده آمریکا از نیروی نظامی علیه تهران وجود دارد.
از سوی دیگر، آقای نتانیاهو راه حل دو کشوری را آنطور که آقای اوباما امیدوار بود، نپذیرفت. بلکه در عوض، نتانیاهو گفت: “می خواهم این را روشن کنم که ما خواهان حکومت بر فسطینی ها نیستیم؛ ما خواستار زندگی با صلح در کنار آنها هستیم.”
در عین حال، آقای اوباما با اعمال فشار بر نتانیاهو، خواهان توقف شهرک سازی در کرانه غربی شد.
جان آلترمن مدیر برنامه خاورمیانه مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک واشنگتن گفت درک اینکه چه تعهدات و تضمین هائی میان دو نفر رد و بدل شده، درصورتی که اتفاق افتاده باشد، کار غیر ممکنی است.
آلترمن گفت: “این دو نفر، دو چهره سیاسی هستند که امکان کار کردن با یکدیگر را ارزیابی می کنند: باید با یکدیگر کنار بیایند، و یا اینکه باید پا بر روی دیگری بگذارند تا به آنچه می خواهند دست پیدا کنند. هر دوی آنها سیاستمداران خوبی هستند و نمی شود از علائم آنها فهمید به چه نتایجی رسیده اند.”
منبع: نیویورک تایمز- 18 مه
www.nytimes.com/2009/05/19/world/middleeast/19prexy.html