وحید ثابتیان
روزنامه های “هم میهن” و “شرق”، دو روزنامه نزدیک به همفکران هاشمی رفسنجانی امروز و فردا فعالیت خود را ازسرخواهند گرفت. بزرگترین تغییردر روزنامه شرق صورت گرفته که عطریان فروقوچانی از آن جداشده و به هم میهن پیوسته اند.
روزنامه هم میهن به مدیرمسئولی غلامحسین کرباسچی، شهردارسابق تهران منتشر می شود که طی سالهای گذشته عملا ازفعالیت های سیاسی ومطبوعاتی به دور بوده است. او به عنوان شهردار وقت تهران، اولین مدیرمسئول روزنامه همشهری بود که درآغازدهه هفتاد، سبک جدیدی را درمطبوعات ایجادکرد. این بارکرباسچی، محمدقوچانی را به عنوان سردبیر درکنارخود خواهد داشت. قوچانی که درسال 1383 روزنامه شرق را درکنار محمد عطریان فر وجمعی دیگر ازروزنامه نگاران برجسته کشور هدایت می کرد و پیش ازتوقیف شدن چندی پیش ازانتخابات شوراهای شهروانتخابات خبرگان سال گذشته یکی از برجسته ترین روزنامه های کشوربه شمار می رفت، در دوره بازگشایی روزنامه شرق، دیگر دوستان خودرا همراهی نخواهد کرد.
برخی ازمنابع ازفشار روی مسئولان روزنامه شرق برای انتشار مجدد آن “بدون محمدقوچانی” سخن گفته اند. هنوز کسی اینکه عدم حضور قوچانی به دلیل دستور نانوشته برخی مقامات است یانه را تایید یا تکذیب نکرده است.
مهدی رحمانیان مدیر مسوول شرق گفته است که دربازگشایی دوباره شرق حدود 90 درصد ازاعضای سابق این روزنامه به همکاری خود ادامه خواهند داد وده درصد باقی مانده ای که ازشرق جداشده اند توسط جایگزین ها جبران شده است. رحمانیان به ایسنا درخصوص رویکردهای بازگشایی شرق گفته است: “ در دوره‌ی جدید انتشار شرق، با همان رویکردهای گذشته و در چارچوب نظام حرکت خواهیم کرد؛ به طوری که نقاط قوت روزنامه را تقویت کرده و نقاط ضعف آن را رفع می‌کنیم. ظاهر روزنامه تغییر چندانی نخواهد داشت، اما در تولید محتوا سعی داریم به ذائقه‌یت مخاطبان توجه بیشتری داشته باشیم تا روزنامه‌ای در خور منزلت ایرانیان را به آن‌ها عرضه کنیم.”
مشخص نیست تغییرات محتوایی که مورد نظر مدیرمسئول روزنامه است عملا چه نوع جهت گیری دارد، اما با توجه به اینکه بخش عمده ای ازشورای سردبیری روزنامه شرق همچنان مسئولیت های مهم این روزنامه را به عهده خواهند داشت، می توان انتظار داشت که روزنامه کماکان به فعالیت های سابق خود ادامه بدهد. احمد غلامی(دبیرسرویس ادبی)، حمیدرضا ابک (دبیرسرویس اندیشه)، عبدالرضا تاجیک (دبیرگروه سیاسی وبین الملل)، امیر حسین رسائل (دبیراجرایی) و امیرحسین مهدوی (دبیرسرویس اقتصادی)، به احتمال زیاد با همان سمت های سابق درروزنامه مشغول به کارخواهند شد وشورای سردبیری این روزنامه را تشکیل خواهند داد. طی ماه های گذشته بسیاری ازکادر روزنامه شرق به صورت موقت راهی روزنامه های دیگر شده بودند وبرخی از انان نیز درانتظار بازگشایی قریب الوقوع این روزنامه، درانتظار به سر می بردند.
بیست ویکم اسفند ماه سال گذشته قاضی حسینیان، حکم رفع توقیف روزنامه هم میهن را صادر و غلامحسین کرباسچی را ازاتهاماتی مانند “نشراکاذیب وتشویش اذهان عمومی” و “تحریم وتشویق به ارتکاب فعالیت هایی علیه امنیت ملی” تبرئه کرد. با این وجود دادگاه شهردارپیشین تهران به پرداخت پنج میلیون جرای نقدی به دلیل افترا به محمد رضا نقدی رییس پیشین حفاظت واطلاعات نیروهای انتظامی محکوم شد.
یازدهم اسفندماه نیز روزنامه شرق توسط شعبه 76 دادگاه کیفری استان تهران رفع توقیف شد .دادگاه پس از استماع سخنان مدیرمسئول این روزنامه وبررسی شواهد موجود، دستور رفع توقیف این روزنامه را صادر کرد.
شرق با بهره گیری ازکادر متخصص وحرفه ای ازمیان روزنامه نگاران برجسته کشور، طی مدت سه سالی که از آغاز فعالیت آن می گذشت، جایگاه بسیاربرجسته ای را درمیان روزنامه خوانان واهالی فرهنگی داخل وخارج ازکشور پیداکرده بود وتعطیلی آن نگرانی هایی را موجب شده بود.
روزنامه شرق شهریورماه گذشته به دنبال انتشار یک کاریکاتور توقیف شد. به دنبال آن هیئت منصفه مطبوعات ایران، روزنامه شرق را در پی چاپ این کاریکاتور مجرم شناخت. در کیفرخواست این روزنامه، اشاعه منکرات و مطالب خلاف عفت عمومی، نشر مطالب خلاف موازین اسلامی، اهانت به دین اسلام و مقدسات و مراجع مسلم تقلید، تحریف مطالب دیگران، تبلیغ برای سازمانهای مخالف نظام جمهوری اسلامی، توهین به رئیس جمهور از طریق چاپ کاریکاتور و انتشار مطالب خلاف واقع به عنوان اتهام های این روزنامه اعلام شده بود. دربین موارد یاد شده هیئت منصفه مطبوعات روزنامه شرق را نسبت به چهار مورد از این اتهامات مجرم شناخت.
ازجمله دیگر “تخلفاتی” که هیئت نظارت در آن زمان به روزنامه شرق نسبت داد و پرونده روزنامه را به دادگاه فرستاد می توان به این عناوین اشاره کرد: تمسخر احکام دینی، ترویج اندیشه های مارکسیستی، گزارشی حاوی رواج روابط جنسی پیش از ازدواج، امتیازدهی به مصرف الکل در یک پرسشنامه، توهین به ستارخان، از رهبران انقلاب مشروطه ایران و استهزای انقلاب اسلامی ایران.
انتشار مجدد شرق، در میان مخالفت های برخی مقامات وزارت ارشاد اسلامی صورت می گیرد. موضوعی که استعفای مختارپورمعاون صفارهرندی را درپی داشت.