نیل مک فارکوهار
ایران روز گذشته هاله اسفندیاری را که دو هفته گذشته در تهران بازداشت شد، به توطئه برپایی انقلاب مخملی متهم کرد. در بیانیه وزارت اطلاعات ایران که در تلویزیون دولتی پخش شد، آمده است: هاله اسفندیاری و کانون بین المللی وودرو ویلسون در واشنگتن دی سی و نهادهای مشابهی چون بنیاد سوروس تلاش کرده اند شبکه ای را به منظور فعالیت “بر علیه حاکمیت و استقلال کشور ایجاد کنند. هدف این مدل طراحی شده توسط آمریکایی ها که دارای ظاهر فریبنده ای است، انجام پروژه براندازی نرم است.”
در بیانیه وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی آمده: هاله اسفندیاری تأیید کرده است که کانون ویلسون “ایرانیان را برای شرکت در کنفرانس ها دعوت می کند، به آنها پروژه های تحقیقاتی و کمک هزینه ارائه می دهد و تلاش می کند عناصر بانفوذ را جذب کند و آنها را به مراکز تصمیم گیری آمریکا ارتباط دهد.”
این در حالی است که کانون ویلسون این قبیل اتهامات را نگران کننده و باورنکردنی خوانده است. لی همیلتون مدیر کانون ویلسون می گوید: “هاله در هیچ فعالیتی برای تضعیف هیچ دولتی از جمله دولت ایران شرکت نداشته است. کانون ویلسون نیز در چنین فعالیت هایی شرکت نداشته است. کمترین مدرکی دال بر حمایت از این ادعاهای وقیحانه وجود ندارد.”
شائول بخاش همسر هاله اسفندیاری و استاد رشته تاریخ خاورمیانه در دانشگاه جرج میسون ویرجینیا می گوید: “هرگونه ادعا مبنی بر اینکه همسر من هاله در توطئه سرنگونی بی سر و صدای دولت ایران شرکت داشته، کاملا بی پایه و اساس است.” به گفته آقای بخاش، همسر وی از زمان دستگیری هر روز غروبدر تماس های تلفنی یکی دو دقیقه ای با مادرش، فقط اندازه ای وقت داشته که بگوید حالش خوب است و جویای حال خانواده اش شود.
خانواده هاله اسفندیاری از شیرین عبادی، وکیل فعال در زمینه حقوق بشر در ایران و برنده جایزه صلح نوبل، درخواست کرده اند وکالت وی را بر عهده بگیرد، اما زمانی که نمایندگان خانم عبادی تلاش کردند باخانم اسفندیاری ملاقات کنند، دادستان به آنها اجازه نداد و نگذاشت وکالت وی را به عهده بگیرند.
به گفته تحلیلگران مسائل ایران، این تصور که یک فرهنگی 67 ساله یک تهدید اصلی برای جمهوری اسلامی بشمار می رود، نشان می دهد که دولت احمدی نژاد یا بدگمان و کج خیال است و یا برخی از عناصر تندروی درون دولت مصمم هستند مذاکرات میان مقامات بلندپایه ایران و آمریکا را که قرار است 27 ماه مه در مورد امنیت عراق در بغداد برگزار شود، با شکست روبرو کنند. در طول تاریخ طولانی روابط متشنج ایران و آمریکا هر زمان که بنظر رسیده آشتی در راه است، تندروهای ایران که رویارویی با واشنگتن را اساس انقلاب می دانسته اند، بدنبال برهم زدن این رویارویی بوده اند.
گری سیک استاد رشته سیاست خاورمیانه در دانشگاه کلمبیا می گوید، احتمال دیگر این است که تهران با این اقدام بدنبال مبادله است. نظامیان آمریکایی در 11 ژانویه سال جاری پنج تن از سپاهیان ایران را در شهر اربیل عراق دستگیر کردند و این نفرات تاکنون ممنوع الملاقات بوده اند. این رویداد پس از بازداشت اولیه خانم اسفندیاری صورت گرفته است.
برخی از تحلیلگران معتقدند، دولت ایران نگران بودجه 75 میلیون دلاری است که دولت آمریکا به منظور حمایت از گسترش جامعه مدنی در ایران اختصاص داده است. بنابراین، آخوندها در تلاشند ایرانیان ذینفع در این قضیه را مرعوب کنند.
خانم هاله اسفندیاری کنفرانس هایی را در واشنگتن در مورد مسائلی چون برنامه هسته ای ایران و اوپزسیون سیاسی برگزار کرده، اما در عین حال از اعضای دولت ایران نیز دعوت کرده است تا نقطه نظرات تهران را بیان کنند.
کریم سجادپور عضو موسسه صلح بین المللی کارنگی که مسائل ایران را دنبال می کند، می گوید: “ تصور می کنم درصد بسیار کمی از نخبگان سیاسی ایران واقعا معتقدند که امنیت ملی کشور با زندانی کردن یک مادربزرگ 67 ساله ارتقا پیدا می کند. آنچه که مسلم است این است که دولت ایران فقط مقام و منزلت کسانی را در واشنگتن بالا برده است که معتقدند رژیم ایران آنقدر ظالم است که نمی شود به آن نزدیک شد.”