حسن فتاحی
محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران و عبدالله، پادشاه سعودی، روز یکشنبه در پایان یک دیدار غیر مترقبه، از بهبود روابط بین دو این قدرت منطقه ای خبر دادند ولی ازتائید هر گونه توافق در مورد برنامه های مشخص برای حل مسائل فرقه ای و بحران سیاسی در خاور میانه خودداری کردند.
آقای احمدی نژاد گفت دو کشور توافق کردند در جهت کاهش تنش موجود بین مسلمانان شیعه و سنی گام بردارند و درمورد مسائل فلسطین و عراق نیز مذاکراتی بین دو کشورانجام شده است.
به نظر می رسد روسای دو دولت در مورد یافتن راه هایی برای پایان دادن به بن بست لبنان که توسط تهدید های حزب الله علیه دولت سینیوره به وجود آمده نیز مذاکره کرده باشند.
این اولین سفر رسمی احمدی نژاد به عربستان سعودی است که شنبه گذشته شروع شد و ویژگی آن نمایش جنبه های دوستانه میان رهبران دو کشور بود. این سفردر اوج ماه ها کوشش دیپلماتیک برای پایان دادن به بن بست لبنان انجام شد و تحلیل گران در مورد نتایج آن که بنا به خواسته رئیس جمهور ایران صورت گرفته، اختلاف نظر دارند.
به نظر برخی این سفر به برطرف شدن دور باطل روابط در خاور میانه خواهد انجامید و دو کشور را به یافتن راه حل های سازنده برای اختلافات خود رهنمون خواهد شد.
گروهی که بد بین تر هستند معتقدند فقدان هر گونه بیانیه مشترک همراه با اظهارات خشمگینانه احمدی نژاد نشان دهنده آن است که این ملاقات از نوع ملاقات های عمومی سران کشورها بوده و هدف آن بهبود تصویر ایران در داخل کشور و نزد کشور های عربی منطقه بوده است.
روز شنبه آلمان به اتفاق 5 عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل سعی کردند در مقابل تداوم غنی سازی اورانیوم توسط ایران، تحریم های جدیدی را بر این کشور اعمال کنند لیکن گردهم آیی این کشور ها نیز بدون اخذ نتیجه به پایان رسید.
احمدی نژاد در بازگشت از عربستان سعودی روز یکشنبه هشدار های قبلی خود را در مورد “توطئه” نفاق در میان مسلمین تکرار کرد ولی این بار از سعودی به عنوان شریک خود در این مبارزه نام برد.
وی گفت: “هم ما و هم عربستان سعودی از وجود توطئه های دشمنان آگاه هستیم. ما تصمیم گرفتیم مشترکا در برابر این توطئه ها ایستادگی کنیم و این اقدام به تقویت کشور های مسلمان علیه جبهه استکبار خواهد انجامید.”
مقامات سعودی در این زمینه اظهار نظری نکردند. خبر گزاری های سعودی گزارش دادند احمدی نژاد از پیشنهاد “زمین در برابر صلح” عربستان سعودی حمایت کرده است که بر اساس آن کشور های عرب به شناسایی اسرائیل مبادرت کرده و در ازای آن یک دولت فلسطینی در سرزمین های اشغالی سال 1967 ایجاد خواهد شد. وزرای خارجه عرب در گردهم آیی روز یکشنبه در قاهره توفق کردند پیشنهاد فوق را تکمیل کرده و آن را برای اجلاس سران عرب در ماه آینده در ریاض آماده سازند.
اما یک مقام دولتی ایران مذاکره احمدی نژاد در این مورد را تکذیب کرد. وزارت خارجه آمریکا در این زمینه اظهار نظری نکرد ولی قبل از سفر آقای احمدی نژاد، سین مک کورمک، سخنگوی وزارت خارجه گفت: “اکنون دیگربر عهده رهبران سعودی است که با رئیس جمهور ایران چگونه برخورد کنند.”
وی گفت: “امیدواریم آن ها این پیغام را به ایران بدهند که رفتار آنان در منطقه و جهان غیر قابل قبول است، حال چه این موضوع مربوط به حمایت از تروریسم و پیگیری تهیه سلاح های کشتار جمعی باشد یا کوشش برای متوقف کردن هر حرکتی در جهت دموکراسی در لبنان و فلسطین باشد. امیدواریم پیام این باشد که آن ها باید رفتار خود را عوض کنند.”
یک تحلیل گر سیاسی گفت: “درتحلیل نهایی این یک جدال بر سر قدرت ژئوپولیتیک است. ممکن است طرفین سخنان بزرگی هم بگویند، ولی در واقعیت چه؟ احمدی نژاد به این سفر رفت تا خود را همراه با کشور های خلیج فارس نشان دهد.”
احمدی نژاد در هفته های اخیر تحت فشار قرار گرفته است تا لحن خود را در مورد سیاست خارجی نرم تر سازد. اکبر علمی، نماینده مجلس روز شنبه گفت نمایندگان تصمیم دارند وی را برای توضیح سیاست های خود به مجلس فرا خوانند. وی گفت نمایندگان می خواستند در مورد “لحن تحریک آمیز وی که بر خلاف مصالح ملی کشور است” او را مورد استیضاح قرار دهند.
ابران و عربستان هر دو با پرچم اسلام در صدد تسلط بر منطقه هستند. لیکن حساب های منطقه بعد از اشغال عراق توسط آمریکا به نحو چشمگیری تغییر کرده است.
عربستان در ماه های اخیر بطور جدی در صدد مقابله با نفوذ ایران در عراق بر آمده است و همچنین فعالیت خود را در مورد مسائل فلسطین بیشتر کرده است. عربستان همچنین در صدد گرد هم آوردن طرفین درگیر در لبنان است. یکی دیگر از مسائل موجود چگونگی بازگرداندن سوریه، بعد از دو سال انزوا، به جامعه عرب است.
روابط ایران و عربستان همواره رقابت جویانه بوده است ولی با انتخاب خاتمی در ایران این روابط تا حدی بهبود یافت و مجددا با انتخاب احمدی نژاد به سردی گرایید.
عبدل منعم سعید علی، رئیس مرکز مطالعات سیاسی واستراتژیک قاهره گفت: “عربستان سعودی کاری را کرد که مردم و ایالات متحده مدت هاست از آن می خواهند، یعنی دراز کردن دستی به سوی ایران. این موقع خوبی بود برای این که روزنه ای را برای برون رفت از بحران به ایران نشان دهند.”
وی افزود: “ اینکه آیا ایران با چیزی که در مورد آن با اروپاییان به توافق نرسید با عربستان سعودی موافقت کند، یعنی متوقف کردن غنی سازی اورانیوم، مساله ای است که هنوز معلوم نیست.”
منبع: نیویورک تایمز، 5 مارس