جیمز هرون
رهبران ایران مکرر اعلام کرده اند تحریم هایی که علیه صادرات نفت این کشور اعمال شده تا برنامه هسته ای آن را محدود سازد، بیشتر غرب را متاثر می سازد تا جمهوری اسلامی را.
داده های منتشر شده توسط سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک)، روز دوشنبه، تو خالی بودن این ادعاها را نشان می دهد.
سال گذشته، در حالی که هنوز تحریم‌های مستقیم علیه ایران اعمال نشده بود، این کشور به ۸۸ درصد از درآمدهای نفتی خود دست یافت. لیکن به دلیل نقش مهم آن در درآمد ملی، ضعف صنایع نفتی ایران را از نظر پنهان داشت.
صادرات نفت خام ایران در سال ۲۰۱۱ به میزان ۱۲. ۵ درصد افت کرده است، که از تمام کشور‌ها به غیر از لیبی، که تولید نفت آن بر اثر جنگ داخلی کاهش یافت، بیشتر است.
این امر ایران را در فهرست صادر کنندگان نفت اوپک، دو پله تنزل داد و به مقام چهارم رساند.
بر اساس گزارش اخیر اوپک، سهم ایران در صادرات نفت کشورهای اوپک، که نشان دهنده نفوذ هر کشور در این سازمان است، به پائین‌ترین سطح خود از سال ۱۹۸۱، یعنی دوران انقلاب ایران، تنزل کرده است.
این اتفاقات همه پیش از آخرین دور از تحریم های نفتی اروپا، که درنوع خود شدیدترین تحریم های تا کنون به شمار می آید، روی داده است.
واقعیت آن است که تحریم ها از زمان های قبل بر صنایع نفتی ایران اثر گذاشته است.
ایران سال هاست که تلاش می کند وسایل و تجهیزات ضروری برای نوسازی میادین نفتی خود را کسب کند؛ ولی کوشش برای جذب سرمایه خارجی برای توسعه پروژه های نفتی و گازی به جایی نرسیده است.
فارغ از اینکه ذخایر نفت یک کشور چه میزان است - و ایران در این میان سومین ذخایر نفت دنیا را دارد - اگر میادین نفتی نوسازی نشوند و میادین جدید به آن اضافه نشود، مشکل است که بتوان از افت سطح تولید در دراز مدت جلوگیری کرد.
آمار ایران در زمینه صنایع نفت همه هم منفی نیست. ایران در زمینه افزایش سطح مصرف سوخت در داخل پیشرفت عظیمی کرده است.
در تمام سال‌های ۲۰۰۰ به بعد مصرف نفت در ایران سالانه ۷ درصد افزایش یافته است.
قطع یارانه‌های سوخت در سال ۲۰۱۰ این روند را تا حدی متوقف کرده است و نفت بیشتری را برای صادرات آزاد کرده است. مصرف نفت ایران در سال ۲۰۱۱ نسبت به ۲۰۱۰ تنها ۰. ۱ درصد افزایش یافت.
علاوه بر این نسبت آن بخش از سوخت مصرف داخلی که در داخل کشور پالایش می‌شود به ۵۰ درصد رسیده که طی ۳۰ سال اخیر بالا‌ترین میزان است. این امر برای کشوری که تحت تحریم هاست خبر خوبی است زیرا ایران در وارد کردن بنزین مصرفی داخلی هم با مشکل روبروست.
لیکن این موفقیت در برابر آثار مخرب تحریم صادرات نفت ایران که از این ماه تشدید می‌شود، ناچیز است.
به گزارش اوپک، ایران در سال ۲۰۱۱ روزانه ۷۴۱۰۰۰ بشکه نفت به اروپا صادر کرده که یک سوم کل صادرات این کشور است. کلیه اعضای اتحادیه اروپا موافقت کرده‌اند واردات خود از ایران را قطع کنند و ترکیه نیز توافق کرده است که ۲۰ درصد از واردات خود از ایران بکاهد.
بسیاری از خریداران آسیایی نفت ایران هم واردات خود را از ایران کاهش داده یا به کلی قطع کرده‌اند.
ناظران معتقدند ایران در ماه ژوئیه، اولین ماه از تحریم‌های اروپا، روزانه یک میلیون بشکه نفت صادر خواهد کرد. این میزان نصف میزان سال گذشته است.
این ضربه‌ای سنگین برای ایران است بخصوص با توجه به اینکه صادرات نفت ۲۴ درصد از کل تولید ناخالص ۴۸۲ میلیارد دلاری کشور را در سال ۲۰۱۱ تشکیل می‌داده است.
منبع: وال استریت ژورنال – ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۲
