هم قانون اساسی عوض شود هم ترکیب مجمع

محمدرضا یزدان پناه
محمدرضا یزدان پناه

» مشاور احمدی نژاد خواستار شد

مشاور محمود احمدی نژاد، با متهم کردن مجمع تشخیص مصلحت نظام به رفتاری که “هیچ نسبتی با قانون اساسی ندارد”، خواستار “تغییر ترکیب” اعضای این مجمع شد.علی اکبر جوانفکر در پاسخ به پرسش روزنامه خبرمبنی بر اینکه “اسفند ماه پایان دوره اعضای فعلی مجمع است. آیا فکر می کنید ترکیب این اعضا باید تغییر کند؟”، گفت: “قطعا باید تغییر کند.” وی در عین حال اضافه کرد که این موضع “نظر شخصی” وی است اما: “هرچه که رهبری بفرمایند حتی اگر بازنگری صورت نگرفت بازهم ما باید تابع نظر رهبری عزیز باشیم.”

طبق اصل 112 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، “اعضای ثابت و متغیر مجمع تشخیص مصلحت نظام توسط مقام رهبری تعیین می شوند.” این مجمع وظیفه حل اختلافات میان شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی بر سر آن دسته از مصوبات مجلس که شورای نگهبان آنها را مغایر شرع و قانون اساسی تشخیص می دهد، بر عهده دارد. دیگر وظیفه مجمع تشخیص مصلحت نظام “مشاوره در اموری” است که “رهبری به آنان ارجاع می دهد.”

ریاست این مجمع از ابتدای تاسیس آن با اکبر هاشمی رفسنجانی بوده که محمود احمدی نژاد بارها به صورت علنی او را “بزرگترین مخالف” خود و فردی که به طراحی توطئه علیه دولت او مشغول است، متهم کرده.

 

مجمع مورد غضب

احمدی نژاد که به عنوان رئیس جمهور ایران، عضو حقوقی مجمع تشخیص مصلحت است، در دولت اول خود از 1384 تا 1388 به صورت جسته و گریخته در جلسات این شورا شرکت می کرد اما در پی انتخابات جنجالی دوره دهم ریاست جمهوری، به صورت کامل از شرکت در جلسات آن خودداری کرد؛مسئله ای که اعتراض بسیاری از اصولگرایان و مقامات حکومتی را برانگیخته است اما احمدی نژاد بی اعتنا به این اعتراضات، همچنان در این جلسات شرکت نمی کند.

غلامحسین الهام، مشاور حقوقی رئیس جمهور و از نزدیکان او 20 شهریور گذشته علت نرفتن احمدی‌نژاد به جلسات مجمع را “خوب اداره نکردن مجمع توسط آقای هاشمی” دانسته و ‌گفته بود: “اگر مجمع تشخیص در جایگاه عالی مصلحت نظام فراتر از نگرش‌های جریانی و حزبی اداره می‌شد، این اتفاقات پیش نمی‌آمد که مثلاً خیلی سطحی و خیابانی مسائلی راجع به اساس فتنه و تقلب در انتخابات در جلسات مجمع مطرح شود.”

وی همچنین تصریح کرد که احمدی نژاد بعد از “جریان فتنه” در جلسات این مجمع شرکت نمی کند.حامیان و نزدیکان احمدی نژاد، هاشمی رفسنجانی را یکی از کسانی می دانند که در شکل گیری آنچه “فتنه سبز” می دانند، نقش داشته است.علی اکبر جوانفکر هم که چندی پیش دلیل غیبت‌های احمدی‌نژاد در جلسات مجمع را “برنامه‌های فشرده‌ای که رئیس جمهور داشت” ذکر کرده بود، پس از گذشت چند روز علت این غیبت را حضور “‌افرادی که رودر‌روی نظام و رهبری ایستاده‌اند و با مواضع، اظهارات و رفتار خود، تنور توطئه‌های دشمن علیه اسلام، کشور و مردم را گرم می‌کنند” عنوان کرد و نشستن رئیس جمهور در کنار این افراد و هم‌سخنی با آنها را انتظار درستی ندانست.

 

اتهامات متقابل

در جریان رقابت های تبلیغاتی انتخابات دهم ریاست جمهوری، احمدی نژاد در مناظره با میرحسین موسوی، هاشمی رفسنجانی را به “طراحی توطئه” علیه دولت خود متهم کرد و اتهامات مالی گسترده ای هم به فرزندان و اعضای خانواده او نسبت داد. این سخنان تند احمدی نژاد باعث شد تا هاشمی رفسنجانی در نامه ای شدیداللحن به آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، به شدت از احمدی نژاد انتقاد و او را “دروغگویی” معرفی کند که به گفته او “خاطرات تلخ اظهارات و اقدامات منافقان” را زنده کرده است.

هاشمی رفسنجانی هم اکنون به جز ریاست بر مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس مجلس خبرگان رهبری نیز هست که وظیفه انتخاب و عزل رهبر را بر عهده دارد. با این حال بسیاری از ناظران سیاسی معتقدند به دلیل ترکیب جمعیتی هر دوی این نهادها به نفع رهبر جمهوری اسلامی، رئیس آنها عملا نقش چندانی در اداره آنها ندارد.

 

 قانون اساسی تغییر کند

 در چنین شرایطی است که مشاور احمدی نژاد با متهم کردن این مجمع به عملکردی “بسیار فراتر از قانون اساسی”، خواستار تغییر ترکیب آن شده است.به گفته جوانفکر “عملکرد امروز مجمع هیچ نسبتی با قانون اساسی ندارد.” مشاور احمدی نژاد و مدیرعامل خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی (ایرنا) در توضیح این مسئله گفته: “قانون اساسی صراحت دارد که کار مجمع، فقط تشخیص مصلحت است اما آنچه اکنون شاهد آن هستیم چیزی بسیار فراتر از تشخیص مصلحت است.”

وی با متهم کردن مجدد این مجمع به عملکردی مغایر قانون اساسی خواستار بازنگری در قانون اساسی با هدف “رفع موانع دست و پاگیر و افزایش سرعت حرکت دولت برای پیشرفت کشور” شد. مدیرعامل ایرنا در توضیح مواردی که به نظر او باید در قانون اساسی تغییر کند، به عنوان نمونه به شرح وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام اشاره کرده و گفته است که این وظایف باید “شفاف شود.”

جوانفکر در تکمیل نظراتش، با اشاره به نقش قوای سه گانه در کشور گفته است: “اگر به ماهیت قوا توجه کنیم و اندازه آنها و وظایف و انتظاراتی که از قوا می رود را مورد بررسی قرار دهیم، متوجه می شویم که قوه مجریه واقعا دریای بی انتهایی است و بقیه در کنار آن مانند یک دریاچه کوچک هستند.”

 

خیز پنهان دولت

 اما در شرایطی که مشاور رئیس دولت در مصاحبه با روزنامه خبر تاکید کرد که اظهاراتش “موضع دولت نیست”، سایت کلمه، متعلق به میرحسین موسوی، نامزد معترض به نتایج انتخابات دهم ریاست جمهوری و رهبر مخالفان دولت، این سخنان را نشاندهنده “خیز پنهان جناح دولتی برای یکدست کردن همه نهادهای کشور” و “پاکسازی آخرین نهادهایی” دانست که در آنها “رگه‌هایی از انتقاد به دولت دهم و رئیس آن به چشم می‌خورد.”

به نوشته کلمه “درخواست تغییر قانون اساسی با هدف برطرف کردن موانع دست‌وپاگیر قانونی موجود در میثاق ملی که به گفته مشاور احمدی نژاد، سرعت حرکت دولت برای پیشرفت کشور را کاهش می‌دهد، از برنامه‌های خطرناکی خبر می دهد که جریان حامی رئیس دولت مستقر برای تغییر ساختار قدرت در کشور پیگیری می‌کنند.”

سایت متعلق به میرحسین موسوی، در پایان مطلب خود دو پرسش را مطرح کرده است: “آیا آنها (جریان احمدی نژاد) معتقد به سلب قدرت از دو قوه دیگر و دیگر نهادهای قانونی کشور و حرکت به سمت رسمیت یافتن و قانونی شدن خودکامگی هستند؟ و آیا دلسوزان کشور، هنوز هم در این اظهارات صریح مشاور احمدی نژاد، نشانه‌های آشکار حرکت جناح حاکم بر دولت به سمت نقض سوگند ریاست‌جمهوری را نمی‌بینند؟”