در حالی که نزدیکان دولت در ادامه سیاست افشای تاثیر تحریم ها، تلاش می کنند دانشجویان ایرانی دانشگاه های خارج از کشور را به ایران بازگردانند و شرایط را وخیم و استثنائی نشان دهند به نظر می رسد از مقامات بالاتر با این کار مخالفت شده و حتی درخواست اسفندیار رحیم مشائی که به نماینده رئیس جمهور در شورای عالی ایرانیان خارج از کشور، از دانشجویان خواسته بود به دلیل بروز مشکلات ارزی، به کشور برگردند، اجرا نشده است.
یک سایت منقد دولت بر اساس گزارش هائی که منبع آن را ذکر نکرده خبر داده دانشجویان پزشکی نمیتوانند به ایران برگردند زیرا امکان اجرای مفاد نامه آقای رحیم مشایی مبنی بر ایجاد تسهیلات برای بازگرداندن دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور، در وزارت بهداشت وجود ندارد.
بنا به گزارش خبرگزاری فارس محمود قاضی خوانساری رئیس مرکز خدمات آموزشی وزارت بهداشت اعلام داشته ظرفیت دانشگاههای علوم پزشکی کشور برای پذیرش دانشجویان ایرانی مقیم خارج کافی نیست و حتی تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در داخل را نیز بیش از ظرفیت دانشگاهها هستند.قاضی خوانساری گفته این طرح در اجرا با مشکلاتی مواجه است و برای اجرای این دستور راه حلی هم وجود ندارد.
رحیم مشایی در نامه خود به وزارتخانههای علوم و بهداشت نوشت “با توجه به بروز نوسانات در قیمت ارز و بروز مشکلات برای دانشجویان ایرانی در خارج از کشور، حسب نظر ریاست محترم جمهوری، مقتضی است دستور فرمایید حداکثر تسهیلات لازم را بیش از آنچه در گذشته اعمال میشده است، در جهت انتقال دانشجویان یاد شده به دانشگاههای داخل کشور پیشبینی و به اطلاع عموم خانوادههای عزیز ایرانی ذینفع برسانند.”
دانشجویان خارج از کشور
سایت فارسی بی بی سی نوشته آمار دقیقی از تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور موجود نیست. چون بسیاری از این دانشجویان حضور خود را بعنوان دانشجو در سفارتخانههای ایران در کشور محل تحصیل ثبت نکردهاند یا امکان این کار را نداشتهاند. این دانشجویان به دو دسته کلی بورسیههای دولتی و دانشجویان آزاد تقسیم میشوند. بخش کوچکی از دانشجویان آنهایی هستند که از بورسهای داخلی استفاده میکنند و بطور عمده در مقطع دکترا تحصیل میکنند. این گروه، خواسته یا ناخواسته، پس از پایان تحصیلات باید به کشور برگردند و با وضعیت ارزی جدید دولت تلاش میکند که آنها را تا جای ممکن سریعتر بازگرداند.
تعداد دانشجویان غیر بورسیه ۴۸ هزار نفر گفته شده اما ناظران معتقدند تعداد واقعی دو برابر این هااست. این گروه در مقاطع مختلف از کاردانی تا دکترا تحصیل میکنند و هزینههای زندگی و تحصیل را خود بر عهده دارند و تا پیش از افزایش ناگهانی ارزش ارز لزومی در برقراری ارتباط با دولت نمیدیدند. موضوع نامه آقای رحیم مشایی کمک به این گروه از دانشجویان است.
ابراهیم خندان در گزارش سایت فارسی بیبی سی نوشته طرح انتقال دانشجویان طرح جدیدی نیست و در سال ۱۳۸۹ مطرح و آییننامه آن در دی ماه همان سال به دانشگاهها ابلاغ شد. ولی بنظر میرسد چندان از این طرح استقبال نشدهاست بطوریکه از ۴۸ هزار دانشجویی که وزارت علوم اعلام کرده است تا مهر ۱۳۹۱ فقط ۳۳۶ دانشجو در این طرح شرکت کرده و به کشور بازگشتهاند.
با توجه به این مسائل و همچنین موضعگیری وزارت بهداشت، صاحبنظران، این طرح را شکست خورده تلقی میکنند.
به نظر می رسد چنان که احمد توکلی هم در مجلس اعلام داشت و منقدان اصولگرای دولت می گویند این هم بخشی از طرح تبلیغاتی دولت برای درگیر کردن رهبر جمهوری اسلامی در کمبودهائی است که گریبان دولت و کشور را گرفته است. پیش از این نیز جسته و گریخته در جاهائی گفته شده بود که دولت می تواند تحریم ها را در یک روز تمام کند اما از بالاتر نمی گذارند.