شروین امیدوار
در حالی که محمود احمدی نژاد روز دوازده فروردین در آبادان گفت که اخبار خوش هسته ای به زودی منتشر می شود، دیروز اخبار متناقضی در مورد افتتاح بخش هایی از نیروگاه هسته ای بوشهر منتشر شد.
خبرگزاری فارس در همین ارتباط خبر داد که واحدهای پشتیبانی نیروگاه اتمی بوشهر، امروز سه شنبه افتتاح خواهد شد و خبرگزاری ایسنا از احتمال ششمین تاخیر در افتتاح بخش هایی از نیروگاه هسته ای بوشهر گزارش داد.
خبرگزاری فارس دیروز گزارش کرد که واحدهای پشتیبانی نیروگاه اتمی بوشهر فردا با حضور پرویز داوودی، معاون اول رئیس جمهور افتتاح خواهد شد. به نوشته این خبرگزاری افتتاح واحدهای پشتیبانی نیروگاه بوشهر شامل ساختمان پمپ‌خانه و پست 400 کیلووات است.
در همین حال خبرگزاری ایسنا در خصوص افتتاح بخشی از نیروگاه هسته ای بوشهر نوشت مذاکرات بین مقام های ایرانی و روسی طی تعطیلات نوروزی ادامه داشته اما به نتیجه ای غیر از همان تاخیر اعلام شده از سوی مسئولان شرکت اتم استروی اکسپورت نرسیده است. به نوشته این خبرگزاری”کش و قوس‌ها بین ایران و روسیه بر سر اینکه چه کسی مقصر این تاخیر چندین باره است تا روزهای اخیر سال جدید شمسی هم ادامه داشته است. مذاکرات طرفین در دو دور در مسکو و تهران دنبال شد، اما نهایتا در حالی که گفت‌و‌گو‌ها در تهران با مقامات روسی پس از یک هفته هنوز در جریان بود شرکت روسی و آژانس انرژی اتمی این کشور اعلام کردند که “امکان راه‌اندازی نیروگاه بوشهر در شهریور 1386 وجود ندارد و سوخت نیروگاه شش ماه قبل از راه‌اندازی به ایران ارسال خواهد شد”.
این خبرگزاری با اشاره به اینکه در روزهای پایانی سال گذشته قرار بود بخش‌های پشتیبانی نیروگاه بوشهر، شامل بخش‌هایی از جمله پمپ‌خانه و پست 400 کیلو ولت این نیروگاه، با حضور آقازاده رییس سازمان انرژی اتمی کشور راه‌اندازی شود، خبر داد که “این تاریخ به 14 فروردین‌ماه” تغییر کرده است.
ایسنا در عین حال این احتمال را مطرح کرد که “شاید افتتاح بخشی از نیروگاه برای ششمین بار با تاخیر” مواجه شود.
اختلاف آشکار
با وجود اینکه تا روزهای پایانی اسفند 85 مقام های جمهوری اسلامی اختلاف با روسیه در مورد فعالیت های هسته ای را انکار می کردند، اما طی تعطیلات نوروزی، روزنامه ایران که ارگان رسمی دولت است، در گزارشی مفصل برای اولین بار روسیه را به سیاسی کاری متهم کرد. این روزنامه واگذاری ساخت نیروگاه هسته ای بوشهر به روسیه در سال 1995 را فرصتی برای بازسازی حیثیت بین المللی روسیه پس از انفجار چرنوبیل ارزیابی کرد و نوشت: “از زمان انعقاد قرارداد تاکنون متخصصان روس، به دلایل مختلف در انجام بموقع تعهدات و پایان پروژه تعلل کرده، و از تحویل سوختی که از سال ها پیش خریداری و آماده ارسال است، طفره رفته اند”.
این روزنامه همچنین حادثه چرنوبیل را نشانه “سطح عقب ماندگی تکنولوژی روسی در مقایسه با تکنولوژی غربی” معرفی کرد و نوشت ساخت نیروگاه هسته ای بوشهر زمانی از سوی دولت ایران به روسیه واگذار شد که “اعتبار بین المللی این کشور برای ساخت نیروگاه های هسته ای از دست رفته بود”.
روزنامه دولتی ایران حتی خبر از فروپاشی روسیه داد و نوشت: “بسیاری از کارشناسان و حتی مقام های ارشد فدراسیون روسیه معتقدند، با ادامه شرایط و روند جاری منافع و امنیت ملی و یکپارچگی این کشور با مخاطره جدی روبرو است”.
با آنکه تا پیش از این نیروهای تندرو در ایران روسیه را متحد استراتژیک جمهوری اسلامی معرفی می کردند، اما علی ظاهر سه بار رای مثبت روسیه به سه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل بر علیه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی، و توصیه صریح وزیر خارجه این کشور به مقام های دولتی ایران مبنی بر پذیرش قطعنامه 1747 شورای امنیت سازمان ملل، و خروج کارشناسان روسی از بوشهر دیگر جایی برای پنهان کردن اختلافات نگذاشته است.
افتتاح برای دلگرمی
شرکت اتم استروی اکسپورت روسیه که ساخت و تکمیل نیروگاه هسته ای بوشهر را از سال 1995 طی یک قرار داد با جمهوری اسلامی بر عهده گرفته، بیش از 12 سال است که فعالیت اجرایی خود در بوشهر را آغاز کرده است.
براساس قرارداد اولیه و تعهدات دولت روسیه، تاریخ اتمام پروژه 8 جولای 1999 تعیین شده بود که تاکنون پنج بار به تعویق افتاده است. حتی با فرض راه‌اندازی در سپتامبر 2007 هم این پروژه 8 سال و 3 ماه تاخیر خواهد داشت و این در حالی است که روس ها اعلام کرده اند راه اندازی نیروگاه هسته ای بوشهر برای ششمین بار بدون تردید با تاخیر مواجه می شود.
در هفته پایانی اسفند هم اخبار گسترده ای در مورد خروج کارشناسان و مهندسان روسی از ایران منتشر شد، و به دنبال آن خبرگزاری های روسیه به نقل از منابع اطلاعاتی این کشور خبر دادند که نیروهای نظامی امریکا مرحله آمادگی برای حمله به ایران را به پایان برده و آماده فرمان حمله هستند.
در هفته دوم فروردین ماه سرگئی نوویکف یکی از مقام های روسی گفت: “ایران اولین پرداخت خود به روسیه برای ساخت نیروگاه هسته‌یی بوشهر از زمان بروز مشکلات برسر مسایل مالی را انجام داده است”.
این مقام روسی پول پرداختی از سوی مقام های ایرانی را نیمی از اقساط ماهیانه مقرر اعلام کرد و در عین حال گفت: “این بسیار خوب است که شرکای ایرانی ما بر مشکلات فائق آمده‌اند، ولی این اقدام با جبران خسارتی که ما در طول این دوره متحمل شدیم، هنوز خیلی فاصله دارد”.
مقام های جمهوری اسلامی هم که همواره از حل اختلاف ها خبر می دادند، این بار از پاسخ به درخواست پرداخت زیان شرکت روسی خودداری کرده اند و در عوض قرار است امروز بخش پشتیبانی نیروگاه هسته ای بوشهر را برای دلگرمی خود افتتاح کنند.