۲۲ بهمن ماه، آخرین فرصت تعیین تکلیف کاندیداهای حضور در انتخابات نظام پزشکی بود اما با وجود برخی قول‌های مساعد و امیدواری‌ها، مشخص شد که چهره‌های شناخته شده رد صلاحیت شده و بخصوص چهره‌های اصلاح‌طلب امکان حضور در انتخابات بزرگترین و قدیمی‌ترین سازمان غیردولتی ایران را پیدا نکرده‌اند.
مراد هاشم‌زهی، رییس شورای مرکزی نظارت بر انتخابات نظام پزشکی، پیش از این و در قبال رد صلاحیت‌های گسترده گفته بود که هنوز برای قضاوت زود است و رد صلاحیت‌شده‌ها اعتراض کنند تا این هیات تعداد تایید صلاحیت‌شده‌ها را افزایش دهد. امروز (دوشنبه ۲۳ بهمن) اولین روز تعیین شده برای مهلت قانونی ۱۰ روزه تبلیغات است اما هاشم‌زهی هنوز لیست نهایی را اعلام نکرده و گفته امروز آن را به روزنامه‌ها می‌دهد.
اما پرسش اصلی، تکلیف ردصلاحیت شدگانی است که در میان آنها افراد سرشناسی قرار دارند؛ از شهاب‌الدین صدر رییس فعلی سازمان گرفته تا مصطفی معین و محمدرضا ظفرقندی، پزشکان اصلاح‌طلب.
در این دوره از انتخابات بیش از چهار هزار و ۹۰۰ کاندیدا ثبت‌نام کردند و از اواخر دی ماه زمزمه‌های رد صلاحیت گسترده به گوش رسید. پیش از آن و در آبان ماه گذشته، هیات مرکزی نظارت بر انتخابات نظام پزشکی شامل سه نماینده مجلس، دو نماینده وزیر بهداشت، یک نماینده وزارت کشور و یک نماینده دادستان کل کشور، مراد هاشم زهی -متخصص جراحی و نماینده مجلس- را به عنوان رییس هیات نظارت برگزیده بود. هم او بود که در هفته اول بهمن ماه پس از بلند شدن نخستین اعتراضات گفت: “این ردصلاحیت‌ها صرفا در مورد جناح خاصی نبوده و اگر افراد از هر جناحی مشکل داشتند یا در پرونده‌شان سوابق خاصی وجود داشته، تایید نمی‌شدند.”
اما در عین حال گفت که این هیات بنا دارد تعداد تایید صلاحیت شدگان در این انتخابات افزایش یابد چرا که “تازه ابتدای کار است و کسانی که اعتراضی به این نتایج دارند اعتراض خود را به هیات نظارت مرکزی اعلام می‌کنند. لذا نباید در این رابطه پیش‌داوری کرد بلکه باید اجازه دهند که مراحلی از انتخابات طی شود و بعد قضاوت کنند.”
او ۱۰ روز بعد حتی خبرهای امیدوارکننده‌تری داد و تاکید کرد که “تعداد قابل توجهی از پزشکان ردصلاحیت شده، پس از بررسی اعتراض تایید شده‌اند” و اضافه کرد: “اینکه گفته می‌شود ۱۲۰ نفر از پزشکان در انتخابات نظام پزشکی تایید صلاحیت نشدند عدد اولیه‌ای بود که مربوط به عدم احراز و عدم تایید صلاحیت‌ها بوده و از طریق همه شهرستانها جمع‌آوری شده بود.”
هاشم زهی اما سرانجام در چرخشی عجیب به خبرگزاری فارس خبر داد: “در حوزه انتخابیه تهران صلاحیت هیچ یک از افرادی که در مرحله اول بررسی صلاحیت‌ها با عدم احراز مواجه شده بودند، تأیید نشد و البته صلاحیت ۷ نفر دیگر نیز در این حوزه رد شد.”
او افزود: “در حوزه انتخابیه تهران حدود ۱۲ نفر در همان مرحله انصراف دادند و ۳ نفر دیگر هم در مراحل بعد و طی روزهای گذشته در این حوزه انصراف خود را از شرکت در انتخابات اعلام کردند و عملاً مسئله صلاحیت آنها دیگر مورد بررسی قرار نگرفت.”
از دوستی با مشایی تا انزجار از اسد
نخستین بار در آذر ماه گذشته، وبسایت اصولگرای بازتاب با هشدار نسبت به “احتمال پیروزی اصلاح طلبان در یک انتخابات، بعد از ۱۱ سال” آتش زیر خاکستر جناح‌بندی‌های سیاسی در انتخابات نظام پزشکی را شعله‌ور کرد. بازتاب نوشته بود شهاب‌الدین صدر چون با اسفندیار رحیم‌مشایی دوستی و نزدیکی دارد، نمی‌تواند محور ائتلاف اصولگرایان باشد. این وبسایت حتی این تحلیل را مطرح کرده بود که “از دست دادن نظام پزشکی یعنی از دست دادنِ دولت در سال آینده” و همچنین اینکه: “آشفتگی چنان است که دکتر علی اکبر ولایتی هم درخواست های مطروحه برای ایفای نقش محوری و ریش سفیدی جهت ایجاد وحدت را نپذیرفته است.“
شهاب‌الدین صدر، نایب رییس مجلس هشتم که خود در انتخابات مجلس نهم ردصلاحیت شده بود به این گزارش واکنش رسمی نشان داد و ضمن تکذیب انتساب به مشایی، ادعا کرد: “با توجه به اخباری که از تحرکات جریان سبز و فتنه در اختیار داریم، برنامه ریزی جدی را برای پیروزی در انتخابات نظام پزشکی آغاز کرده‌اند و تمام تلاش خود را به کار خواهند بست، تا مدیریت بزرگترین نهاد صنفی و غیر دولتی کشور را به دست بگیرند که این خود می‌تواند فرصتی برای آنها تلقی شود تا جریان مرده خود را بازسازی نمایند و اولین پیروزی خود را پس از ۱۱ سال شاهد باشند.”
نگرانی از حضور قدرتمند و برنامه‌ریزی شده پزشکان اصلاح‌طلب در این انتخابات در حالی عنوان می‌شد که چهره‌های سیاسی‌تری مانند محمدرضا خاتمی، علی شکوری‌راد، قربان بهزادیان‌نژاد و علی تاجرنیا اساسا کاندیدا نشده بودند.
با این حال گویا افراد باقیمانده هم در نظر بررسی‌کنندگان صلاحیت کاندیداها، رادیکال و مخالف جمهوری اسلامی شناخته می‌شدند. چرا که رییس هیات نظارت به صراحت گفته بود: “عده‌ای هم با نگاه و رویکرد افراطی سیاسی وارد فضای رقابت در انتخابات نظام پزشکی شده‌اند و درصددند تا از امکانات و تریبون سازمان نظام پزشکی برای رسیدن به اهداف شخصی و رادیکال سیاسی (فردی و گروهی) استفاده ابزاری کنند. این افراد، کسانی هستند که در برهه‌های مختلفی همچون فتنه ۸۸ و در ماجرای تومار‌نویسی برای محکوم کردن بشار اسد و حاکمیت سوریه، نشان داده‌اند برخلاف سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی حرکت می‌کنند و همه مسائل و عرصه‌ها را محلی برای عرض اندام سیاسی و حزبی می‌پندارند”
تاجرنیا هم خبر داده بود که تصمیم بر این است که “همه افرادی که نامه جمعی از پزشکان به بشار اسد را امضا کرده بودند، در این دوره از انتخابات نظام پزشکی رد صلاحیت شوند” و حتی “به چند نفر هم گفته‌اند که بیایید امضا را پس بگیرید.”
در مهرماه سال گذشته، بیش از ۲۰۰ پزشک ایرانی در نامه‌ای سرگشاده به رئیس جمهور سوریه، با اشاره به تحصیلات پزشکی بشار اسد ، انزجار خود را نسبت به کشتار معترضان سوری اعلام کرده بودند.
نماینده پزشکان یا نماینده حاکمیت؟
با وجود اینکه لیست نهایی رسما اعلام نشده اما آنچه مشخص است، اصلاح‌طلبان فرصت رقابت پیدا نکرده‌اند و حتی انصراف چهره‌های سیاسی‌تر، نتوانسته حاکمیت را نسبت به افرادی که آنان را مرتبط با “جریان فتنه” می‌داند، نرم کند.
مصطفی معین با انتشار نامه‌ای سرگشاده این اقدام را “رویدادی نگران کننده و هشدار دهنده” توصیف کرده و نوشته است: “بی تردید این داوری ناعادلانه، غیر قانونی و ناسازگار با موازین و معیارهای علمی و حرفه ای در سطوح ملی و جهانی ، در برگزاری انتخاباتی مشروع و مقبول صنفی و حرفه ای بیشترین اختلال ها را به وجود می آورد و راه را بر حضور و مشارکت فعالانه و آزادانه جامعه پزشکی کشور در انتخابات پیش رو سد می نماید.”
به اعتقاد او این انتخابات “نمای کوچکی از آینده پیش روی کشور” است.
علی تاجرنیا، نماینده سابق مجلس که خود سابقه ردصلاحیت در انتخابات دوره گذشته نظام پزشکی را دارد، در تحلیل خود، صدر را عامل اصلی این ردصلاحیت‌های گسترده معرفی می‌کند: “شهاب‌الدین صدر به دلایل غیرسیاسی رد صلاحیت شده است در حالی که او گمان می‌کرد با شکل‌گیری جبهه علیه اصلاح‌طلبان از رد صلاحیت‌شدن مصون می‌ماند.”
تقی نوربخش هم با تحلیل تاجرنیا موافق است و سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس در توضیح این وضعیت می‌گوید که نظام پزشکی، نهادی صنفی نیست. امیرحسین قاضی‌زاده معتقد است: “بالاخره برخی افراد نمی‌توانند حاکمیت را نمایندگی کنند و دلایلی هم برای اثبات این ناتوانی ارایه می‌شود. افرادی که نمایندگی حاکمیت را به عهده می‌گیرند، حداقلش این است که مواضع رفتاری مجموعه نظام را در حراست از آن وظیفه‌ای که در قانون نظام پزشکی به عهده‌شان گذاشته شود باید در پیش بگیرند.”
