محمدتقی حسن‌زاده، رییس مرکز پژوهش‌ها و مطالعات راهبردی وزارت ورزش و جوانان طی گفتگویی با خبرگزاری ایسنا از انجام یک نظرسنجی بین جوانان خبر داد و بخشی از نتایج آن را منتشر کرد.
طبق نتایج این تحقیق، بیش از ۶۷ درصد جوانان از اینترنت استفاده و بیش از ۶۹ درصد از آنها برای دسترسی به سایت‌های دلخواه‌شان، از فیلتر شکن استفاده می‌کنند. از سوی دیگر به گفته حسن‌زاده، تنها حدود ۴۲ درصد جوانان اعتقاد دارند که آموزش مدارس و دانشگاه‌ها کارآمد است. به این ترتیب نزدیک به ۵۸ درصد آنها نظام آموزشی ایران را ناکارآمد دانسته‌اند. از سوی دیگر نزدیک به ۴۳ درصد جوانان نیز معتقدند که حفظ عفاف، ربطی به نوع پوشش ندارد.
نتیجه قابل توجه دیگر در این نظرسنجی آن است که ۵.۴۵ درصد آنها صداوسیما را با عنوان رسانه مورد اعتماد برای دستیابی به اخبار ذکر کرده‌اند که باز به این معنی است که بیش از ۵۴درصد آنها به رادیو و تلویزیون حکومتی ایران و اخبار آن اعتمادی ندارند.
در شرایطی که دقت نتایج نظرسنجی‌ها در ایران و احتمال دستکاری دستگاه‌های حکومتی در آنها را نمی‌توان نادیده گرفت، حتی همین اندازه از آمارهای غیر منتظره در میان جوانان نیز نشان می‌دهد که دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی کاملا ناکارامد شده است.
در حالی که نزدیک به هفتاد درصد جوانان از فیلترشکن استفاده می کنند، سالانه میلیاردها تومان صرف سیستم فیلترینگ در ایران می‌شود. اوایل سال ۱۳۹۰ هزینه فیلترینگ در ایران حدود ۱۸ میلیارد تومان بیان شده بود. گرچه این هزینه چندی بعد تکذیب و گفته شد که این هزینه کل مرکز “توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال” است، اما میزان دقیق هزینه فیلترینگ بصورت رسمی اعلام نشد.
در اسفند ماه سال ۱۳۹۲، زمانی که زمزمه رفع فیلتر شبکه های اجتماعی توسط دولت روحانی بلندتر شده بود، رسانه های ایران ابعاد دیگری از درآمدهای میلیاردی برخی مراکز در اثر فیلترینگ را منتشر کردند.
سایت پارسینه در گزارشی با اشاره به فیلتر شدن برخی شبکه‌های اجتماعی در موبایل ها نوشته بود: “بنا بر یک گزارش رسمی، ۴۸ ساعت بعد از فیلتر کردن وی‌چت، ۴۱ درصد از چهار و نیم میلیون نفر استفاده‌کننده از وی‌چت یعنی یک میلیون و ۸۴۵ هزار نفر، روی گوشی موبایل خود فیلترشکن نصب کردند. در حال حاضر میانگین قیمتی فیلترشکن‌های سرویس موبایل چیزی حدود ۶ هزار تومان است. با این حساب فقط در ۴۸ ساعت اولیه ۱۱ میلیارد و ۷۰ میلیون تومان توسط کاربران اپلیکیشن موبایلی وی‌چت، فیلترشکن خریداری شده است.”
نویسنده گزارش سپس با اشاره به فیلترینگ اینترنت در ایران اضافه کرده بود: “فیلترینگ گسترده کنونی که حتی سایت‌های علمی را نیز در بر گرفته، اگر بگوییم نصف کاربران اینترنت در ایران از فیلترشکن استفاده می‌کنند، مبلغی که ماهانه نیمی از کاربران ایرانی اینترنت بابت گذر از فیلترینگ می‌پردازند، چیزی حدود ۱۰۰ میلیارد تومان می‌شود. مبلغی به عبارتی می‌شود سالی ۱۲۰۰ میلیارد تومان یعنی رقمی که می‌تواند در وضعیت فعلی اقتصاد کشور بسیار راهگشا باشد و صرف ایجاد کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولیدی و کمک به صنعت و تولید کشور شود اما به جیب سودجویان فیلتریگ ایران روانه می‌شود تا اقتصاد کشور را از این مبلغ محروم کند.”
گفته می‌شود که بسیاری از این سیستم‌های دور زدن فیلترینگ، همچون وی‌پی‌ان‌های فروشی در ایران، نیز توسط شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران فروخته می‌شود.
با اینهمه نتایج نظرسنجی از جوانان نشان می‌دهد که استفاده از فیلترشکن بسیار گسترده‌تر از برآوردهای رسمی قبلی بوده و برنامه غربال‌گری اینترنت در ایران کاملا شکست خورده است.
نکته قابل توجه دیگر در این نظرسنجی بی‌اعتمادی بیش از ۵۴ درصدی جوانان به تلویزیون حکومتی در ایران است. چندی پیش پاسدار محمدحسین نجات، معاون فرهنگی سپاه پاسداران در مراسم اختتامیه جشنواره هنرهای تجسمی بسیج فاش کرد: “۱۶۰ کانال ماهواره‌ای به زبان فارسی دارای فعالیت هستند که ۶۰ درصد مردم ایران نیز از این ماهواره‌ها استفاده می‌کنند.”
یکسال پیش از آن نیز علی جنتی وزیر ارشاد اعلام کرده بود: “ضریب استفاده از ماهواره ۷۱ درصد مردم تهران را شامل می شود.” او تاکید داشت: “در گذشته اقداماتی مانند ممنوعیت استفاده از ویدئو در کشور انجام می‌شد که امروز به نظر کارهای خنده دارد به حساب می آید و شاید پنج سال دیگر هم با بررسی اقدامات امروز خود همین احساس را داشته و به آن بخندیم.”
چنانچه وضعیت نظرسنجی‌ها در ایران را در نظر بگیریم، حتی اعلام بی اعتمادی ۵۴ درصدی جوانان به دستگاه تبلیغاتی جمهوری اسلامی نیز می تواند میزان ناکارامدی این سیستم را کاملا نشان دهد. ضمن اینکه ساختار آموزشی ایران نیز از دیدگاه حدود ۵۸ درصد جوانان ناکارآمد بوده است.
به این ترتیب به نظر می‌رسد که سیستم تبلیغاتی جمهوری اسلامی حتی بیش از دهه گذشته، ناتوان از ساختن نسلی همراه با حکومت بوده است. در حالی که حکومت با فشار گشت ارشاد می کوشد تا حتی نحوه لباس پوشیدن جوانان را کنترل کند، طبق همین آمار رسمی، نزدیک به نیمی از جوانان هیچ ارتباطی میان پوشش و مساله عفاف نمی‌بینند.
