توماس اردبرینک
مشاور ارشد احمدی نژاد در مصاحبه ای، حضور دیپلماتیک آمریکا در ایران را رد کرده و این ایده را یک ”حرکت تبلیغاتی” خواند.
مجتبی ثمره هاشمی در مصاحبه یکشنبه گذشته گفت آمریکا برای بهبود روابط با ایران، می بایست نیروهای نظامی اش را از عراق خارج کند و برنامه هسته ای تهران را بپذیرد.
از سوی دیگر، منوچهر متکی وزیر خارجه ایران در جریان دیدار هفته پیش از آمریکا، در مورد پذیرش حضور اولین دیپلمات های آمریکا در ایران در دفترحفاظت از منافع آمریکا که هم اکنون باحضور افراد غیرآمریکایی کار می کند، ابراز تمایل کرد. ضمناً او در تکرار پیشنهاد قبلی ایران در سال 2007، خواستار برقراری پروازهای مستقیم میان تهران و نیویورک شده بود.
تناقضات میان اظهارات این دو مقام نشان از مناقشات موجود درباره روابط ایران و آمریکا دارد که از زمان بحران گروگانگیری سال 1979 در تهران ادامه داشته است. این امرضمناً از پیچیدگی در ساختار رهبری ایران حکایت می کند که در آن حوزه های مسؤلیت سیاستمداران و روحانیون غیرانتخابی با یکدیگر تداخل پیدا می کند.
رهبری ایران درحالیکه با فشارهای بین المللی بر سر برنامه هسته ای خود روبروست، اکنون بدنبال راههای معامله با آمریکا است.
ثمره هاشمی که از دوستان قدیمی احمدی نژاد و مشاور ارشد کنونی وی است، از تمایل ایران به مذاکره با آمریکا و پنج قدرت دیگر دنیا درباره پیشنهاد ماه ژوئن و خروج از بن بست موجود در برنامه هسته ای خبر داد. او گفت: “شانس مذاکره وجود دارد، یک فرصت.“
ایران درحالی روز جمعه به پیشنهاد یاد شده پاسخ داد که دیپلمات ها آنرا قدمی مثبت ارزیابی نمودند. از جزئیات این پاسخ اطلاعی دردست نیست. اما سخنگوی دولت ایران یکشنبه گفت ایران “تمایلی برای گفتگو درباره حق غنی سازی ندارد”. این خواسته کلیدی پیشنهاد (غرب) است.
تحلیلگران می گویند سیاستمداران و مشاوران نزدیک به احمدی نژاد بیشتر طرفدار مذاکرات طول کشنده هستند تا ازسرگیری روابط. آنها از تکنوکرات هایی که خواستار بهبود روابط این دو کشور هستند، بانفوذتر می باشند.
عباس عبدی که در گروگانگیری سال 1979 حضور داشته و اکنون به منتقد رهبران ایران تبدیل شده، می گوید: “گروهی که قدرت را از چند سال پیش در ایران به دست گرفته اند، متقاعد شده اند که هیچ راهی برای رسیدن به توافق با آمریکا وجود ندارد. آنها احساس می کنند نتیجه این رویارویی در بازنده شدن یکی از طرفین نهفته است.“
عبدی گفت: “از طرف دیگر، سیاستمداران مصلحت اندیش تر و باتجربه که در نقطه تماس حلقه قدرت هستند، به طور فعال در پی پایه نهادن روابط با آمریکا به منظور حل و فصل مشکلات هستند.“
سایر تحلیلگران می گویند دو کشور درنقطه تصمیم گیری هستند. صادق خرازی سفیر سابق ایران در فرانسه می گوید: “ما درنقطه ای ایستاده ایم که رویارویی با آمریکا یا عادی سازی روابط امکان وقوع دارد.“
کاندولیزا رایس وزیرخارجه آمریکا نیز با اشاره به پیشنهاد دفتر حفاظت آمریکا در ایران به خبرنگاران گفت: ”ما خواهان آن هستیم که ایرانی های بیشتری از آمریکا دیدن کنند… ما برآنیم که به مردم ایران نزدیک شویم.” ایرانی ها درحال حاضر برای سفر به آمریکا، می بایست به دوبی یا ترکیه سفر کنند تا درخواست ویزا نمایند.
سالها بود که هرگونه تمایل برای برقراری روابط با آمریکا در ایران، با تظاهرات غضبناک در خیابان های تهران همراه بوده و این ایده را خیانت به انقلاب اسلامی خوانده اند.
سخنان احتیاط آمیز ثمره هاشمی در مصاحبه اش، در امتداد سیاست های تعیین شده از سوی خامنه ای می باشند که برقراری روابط با آمریکا را در شرایط فعلی ، از نظر امنیتی برای ایران مخاطره آمیز خوانده بود. زیرا “فرصت لازم برای عوامل امنیتی در رفت و آمد به ایران و جاسوسی را فراهم می آورد.“
عبدی، گروگانگیر سابق که اکنون مقاله می نویسد و برای خود وبلاگی دارد، گفت: “روابط ایران و آمریکا یک بعدی شده است. هرچیزی که این کشورها از یکدیگر می خواهند، تقریباً هیچ ابزاری برای تأمین آن وجود ندارد.“
او گفت: “ایالات متحده دیدگاه خاصی به دنیا دارد، ایران هم با این نگرش مخالف است. بنابراین تازمانیکه مشکل این است، رویارویی هم وجود خواهد داشت.“
از سوی دیگر، هاشمی ثمره گفت: “اگر قرار باشد پیشرفتی رخ بدهد، ابتدا آمریکا می بایست تغییر نماید تا بعد ببینیم چه می شود.” او گفت نگران حمله نظامی به ایران نیست. “نیروهای کشورهایی که به ما حمله کنند، دیگر امنیتی در منطقه ما و هرجای دیگر نخواهند داشت. آنها هرکجا که باشند، در امان نخواهند بود.“
او ایالات متحده را به آموزش 12 ایرانی متهم نمود که در ارتباط با حادثه بمبگذاری مرکز دینی در شهر شیراز دستگیر شده اند. این حادثه 12 کشته به جای گذاشت.
ثمره هاشمی با اشاره به اینکه مدارک بزودی ارائه خواهند شد، گفت: “درجریان ناآرامی ها در ارومیه، شهری در شمالغربی ایران، مدارکی از تجهیزات آمریکایی بدست آورده ایم.“
منبع: واشنگتن پست- 6 ژوئیه