آرش سیگارچی
با برگزاری انتخابات روز جمعه، پرونده انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی در ایران “بسته” شد. به این ترتیب هر چند برخی اصلاح طلبان “مصرانه” از پیروزی سخن می گویند اما واقعیت این است که جبهه راست در یک بازی خانگی، و به کمک داوران اصلی و میانه، پیروز این انتخابات شدند. اینچنین است که وزیر کشور در آخرین انتخاباتی که برگزار کرد و در حالی که “خودش هم خیلی نمی‌داند به چه دلیلی تغییر کرده است”، در جلسه مطبوعاتی هیچ ابایی از این ندارد که بگوید در انتخاباتی که برگزار کرده “70 درصد” نمایندگان آن “اصولگرا” هستند.
براساس نتایج نهایی اعلام شده در تهران “الیاس نادران، لاله افتخاری، مهدی کوچک‌زاده، علیرضا زاکانی، علی‌اصغر زارعی، طیبه صفایی، پرویز سروری، حمید رسایی، حسین فدایی آشیانی، زهره الهیان” جملگی از اصولگرایان و “علیرضا محجوب” تنها اصلاح طلب است که به همراه 22 راه یافته دور اول، در مجلس هشتم از این حوزه حضور خواهند داشت؛ هر چند خبر ها حکایت از “ابطال آرای او توسط شورای نگهبان” یا “زمینه سازی برای رد اعتبار نامه او در مجلس” دارد.
این درحالی است که 9 کاندیدای دیگر اصلاح طلبان یعنی “مجید انصاری، سهیلا جلودارزاده، محمد اشرفی اصفهانی، الهه راستگو، محمد قمی، سید محمود دعایی، سید محمد صدر، الیاس حضرتی و اسحاق جهانگیری” رتبه ای بهتر از 13 تا 21 نیافتند. البته “محمد خوش چهره”، اصولگرای منتقد دولت نیز چنانکه یکی از سایت های اصولگرایان نوشته به دلیل “انتقاداتش از دولت” با قرار گرفتن در رتبه 22 لیست کاندیداها، “ادب” شد.
سایت رجا نیوز نزدیک به احمدی نژاد در تحلیلی این انتخابات را نه تنها پیروزی اصولگرایان بر اصلاح طلبان بلکه آن را پیروزی اصولگرایان بر “جریان موازی اصولگرایان” که در دور اول تلویحا از سوی رضایی، قالیباف و لاریجانی حمایت شد نیز می داند. رجا نیوز می نویسد: “اصلاح طلبان اما به رغم تبلیغات پر هزینه گویا پیش بینی صحیح درون تشکیلاتی از نتایج انتخابات داشتند و بر این مبنا، عنوان «یاران خاتمی» را از تراکت های تبلیغاتی خود حذف کردند تا 6 دانگ سند این شکست به نام خاتمی ثبت نشود. موضوعی که خاتمی نیز روز گذشته هنگام رأی دادن در حسینیه جماران وعده داد در آینده درباره آن سخن بگوید.از سوی دیگر محمد خوش چهره، کاندیدای جریان موازی اصولگرایان موسوم به ائتلاف فراگیر نیز در انتهای جدول و رتبه بیست و دوم قرار گرفته است.”
رجا نیوز همچنین نوشته است: “تحلیلگران نتایج این انتخابات را به معنای تثبیت گفتمان اصولگرایی بر مبنای عملکرد رئیس جمهور احمدی نژاد ارزیابی می کنند به نحوی که براساس مشاهدات میدانی، بسیاری از رأی دهندگان در صندوق های اخذ رأی به دنبال کاندیداهای اصولگرای مورد تأیید احمدی نژاد بودند. نکته ای که رهبر انقلاب نیز روز 22 اسفند سال گذشته آن را مورد تأکید قرار داده و خاطرنشان ساختند به افرادی رأی بدهید که راه را برای خدمتگزاری دولت هموارتر کنند.”
اما “عصر ایران” به تحلیل شکست اصلاح طلبان پرداخته است:اصلاح طلبان، در آسیب شناسی شکست های خود، ناگزیرند به این سوال پاسخ دهند که چرا از جمعیت قابل توجهی که “طرفدار حرفه ای” آنها باشند، محروم اند؟ چرا مجید انصاری، شاخص ترین چهره اصلاح طلبان که اکثر ناظران سیاسی، او را لیدر فراکسیون اصلاح طلبان مجلس هشتم می دانستند، حتی موفق نمی شود در تهرانی که 5⁄5 میلیون واجد شرایط رای دادن دارد، 200 هزار رای بیاورد؟ قطعا اگر رای دهندگان اصلاح طلب شعبه های رای را پر می کردند، حتی اگر برگزار کنندگان می خواستند تقلبی هم انجام دهند، نمی توانستند. صلاح طلبان و کسانی که از نتیجه انتخابات تهران ناراضی اند، باید بیش از آنکه از رای دهندگان به اصولگرایان گلایه مند باشند، از کسانی انتقاد کنند که صبح تا شب، “دولت و مجلس اصولگرا” را به خاطر مشکلات کنونی جامعه نکوهش می کنند ولی هنگامی که پای رای دادن به میان می آید، حتی به خود زحمت نمی دهند ساعتی را برای تغییر - ولو نسبی- وضعیت اختصاص دهند و به جریانی که - نسبتاً - فاصله کمتری نسبت به دیدگاه هایشان دارد رای دهند!
وزیر کشور بیطرف!
دیروز مصطفی پورمحمدی که برگزاری انتخابات دوراول مجلس شورای اسلامی موجب از دست دادن کرسی وزارت او شد در آخرین نشست خبری با خبرنگاران به تحلیل نتایج انتخابات پرداخت. او گفت: “تاکنون تکلیف 287 کرسی نمایندگی مجلس مشخص شده است و با توجه به آمار، حدود 69 و چند درصد نمایندگان موسوم به طیف اصولگرا هستند. 38 / 16 درصد موسوم به طیف اصلاح‌طلب و 29 / 14 درصد افراد مستقل هستند.”
در همین ارتباط، سیدشهاب‌الدین صدر، دبیراجرایی جبهه متحد اصولگرایان و همچنین حسین کنعانی مقدم، دبیر کمیته سیاسی ائتلاف حزب‌الله ایران نیز در دو نشست خبری جداگانه با تایید آمار اعلام شده ازسوی وزیر کشور، از راهیابی “بیش از 70 درصد” از نامزدهای جبهه متحد اصولگرایان در سراسر کشور به مجلس هشتم خبردادند.
این درحالی است که فروزنده، قائم مقام جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی راه یافتگان اصولگرا را بیش از این می داند. او به فارس گفته است: “اصولگرایان با حفظ وحدت و حرکت در قالب جبهه متحد اصولگرایان و اعتماد چندین باره مردم توانستند 80 درصد کرسی های مجلس را به دست آوردند.”
در مقابل هرچند برخی سایت ها از “شکست محض” اصلاح طلبان خبرداده اند، سیدصفدر حسینی، رییس کمیته امور استان‌های ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان از “پیروزی قاطع” این جناح در انتخابات دور دوم سخن گفته است. وی بدون اشاره به آمار انتخابات در تهران، گفته است: “ما توانستیم تاکنون در بسیاری از استان‌ها و شهرها پیروزی قاطعی به دست بیاوریم و آقایان انصاری از زنجان، ترابی از شهرکرد، علی‌پور از لردگان، کعبی از آبادان، نصیرپور از سراب و شوشتری از قوچان از جمله راه یافتگان ما به مجلس هشتم هستند و اخبار نهایی در این زمینه متعاقبا اعلام خواهد شد. از 28 کرسی باقیمانده برای اصلاح‌طلبان در مرحله دوم انتخابات تاکنون 15 نفر از کاندیداهای اصلاح‌طلب در استان‌ها پیروز نهایی شده و به مجلس راه یافته‌اند.”
در همین راستا مسعود سلطانی‌فر، مسوول اجرایی ستاد انتخابات حزب اعتماد ملی هم به ایسنا گفته است: “دوسوم کاندیداهای معرفی شده از سوی حزب اعتمادملی یعنی 16 نفر از بین 24 نفر به مجلس راه پیدا کردند این کاندیداها در حوزه‌های انتخابیه چالوس و نوشهر، یزد، زنجان، لردگان، بندر ترکمن و کردکوی، کرمانشاه، زنجان، سراب، میانه، قوچان، آباده، گنبد کاووس، شیراز، سنندج، تبریز و شهرکرد حائز اکثریت آرا شده‌اند.”
این درحالی است که سایت رجا نیوز نزدیک به دولت در مطلبی با عنوان “تثبیت پیروزی اصولگرایان” نوشته است “در تهران براساس آخرین نتیجه اعلام شده اصولگرایان پیروزی قاطع خود در دور اول را تثبیت کرده اند و تبلیغات پر هزینه و متراکم جریان موسوم به اصلاح طلب، مانع از اقبال مجدد مردم به اصولگرایان نشده است.”
عصر ایران نیز این شکست را در ادامه “سلسله شکست های” اصلاح طلبان ارزیابی کرده و در تحلیل خود آینده این جناح سیاسی را در “انتخابات آینده ریاست جمهوری”، ”مبهم” دانسته است.
افزایش مشارکت؟
انتخابات دور دوم در حالی به پایان رسید که مقامات ناظر و مجری برگزار کننده، از افزایش مشارکت در آن خبر دادند، اما برخی سایت ها به عنوان نمونه از مشارکت کمتر از 15 درصدی مردم تهران در این انتخابات نوشته اند.
میزان مشارکت در انتخابات دور اول مجلس هشتم هم از سوی برگزار کنندگان آن، شصت درصد اعلام و بعد مشخص شد رقم واقعی مشارکت مردم در آن انتخابات کمتر از پنجاه درصد بوده است.
پس از انتخابات دور دوم، کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان تاکید کرد که: “افزایش مشارکت در انتخابات داشتیم”. کدخدایی مبنای ادعای خود را مقایسه مشارکت در دور دوم انتخابات گذشته گرفت، درحالی که در سالهای گذشته در دور دوم حوزه های کمتری شاهد رقابت کاندیداها بودند. در دو انتخابات مجلس ششم و هفتم تنها برای دو تا چهار نماینده در دور دوم در شهری مثل تهران رقابت شد.
با این وجود مصطفی پورمحمدی، وزیر کشور نیز این گفته سخنگوی شورای نگهبان را تایید کرده است: “در دور دوم مجلس هفتم تنها 21 درصد در انتخابات شرکت کرده بودند این درحالی است که در این دور 26 درصد از واجددین شرایط در انتخابات شرکت کردند”.
اما سایت “آفتاب” با اشاره به 25 میلیون واجد شرایط شرکت در انتخابات، خبرداده است که تنها “کمتر از 15 درصد واجدین شرایط” در حوزه انتخابیه تهران در انتخابات شرکت کرده‌اند.
ابهامات دور اول
انتخابات روز جمعه در شرایطی برگزار شد که به عقیده برخی ها هنوز “ابهامات” انتخابات دور اول برطرف نشده است. علی‌اکبر مرتضوی کیاسری، رییس میز احزاب دیروز هرچند در سخنان خود اشاره به برگزاری دور دوم انتخابات داشت اما در حاشیه آن به دور اول انتخابات هم پرداخت و گفت: “در دوره گذشته شکایات و گزارش‌هایی از تخلفات را به مسوولان انتخابات دادیم که هنوز جواب شکایات و گزارش‌های مرحله اول را به صورت رسمی به میز احزاب اعلام نکرده‌اند.”
وی البته در ادامه با گفتن این جمله که “«در مجموع، ما گزارشی دریافت نکردیم که بخواهد سلامت فرآیند کل انتخابات را زیر سوال ببرد» سعی کرد موضوع را کم اهمیت جلوه دهد. اما از سوی دیگر، مسعود سلطانی فر، مسوول اجرایی ستاد انتخابات حزب اعتماد ملی با اشاره به «تردیدهایی که در مرحله اول شمارش آرا در تهران وجود داشته هنوز برطرف نشده است»، به ایسنا گفت: «کاش شائبه نیروهای اصلاح‌طلب درباره مرحله اول انتخابات مجلس با بازشماری آرا طبق نامه مشترک آقایان کروبی و خاتمی برطرف می‌شد و این تردید برای همیشه از بین می‌رفت.»”
انتخابات دور اول در حالی برگزار شد که بسیاری از کاندیداهای اصلاح طلب به آنچه “تقلبات گسترده” در انتخابات نامیدند، اعتراض کردند؛ حتی دو روحانی سرشناس اصلاح طلبان در نامه ای به رییس شورای نگهبان خواستار بررسی اعتراضات شدند که البته پاسخی به نامه آنها داده نشد. در روزهای اخیر “مهدی کروبی” بار دیگر در آستانه انتخابات دور دوم از وزارت کشور خواسته بود در شمارش آرا دقت شود که البته پورمحمدی با بیان اینکه “آقای کروبی با خیال راحت بخوابد” اطمینان داد که انتخابات در کمال درستی برگزار می شود. با این حال چنانکه دیروز آفتاب در ساعت های شمارش آرا خبر داد ستاد خبری ستاد انتخابات اصلاح‌طلبان نتایج اعلام شده را “تامل‌برانگیز” خواند.
تقلب در دور دوم
هر چند سایت های اصلاح طلبان همانند دور اول انتخابات، اخبار انتخابات و تخلفات صورت گرفته در دوردوم را پوشش نداده اند اما همچنان به عقیده برخی در دور دوم تخلفاتی صورت گرفته است.
کیاسری رییس میز احزاب دیروز در همین ارتباط یادآور شد: “میز احزاب مستقر در ستاد انتخابات وزارت کشور گزارش‌هایی درباره برگزاری انتخابات هم از تهران و هم سایر حوزه‌های انتخابیه سراسر کشور دریافت کرده است که بخشی از آنها مربوط به تخلفات و شکایات، بخشی درباره نظم و انضباط در شعب و یا بعضا عدم توجه به مقررات و قوانین و بی‌نظمی‌هایی در شعب اخذ رای بوده است. تلاش کردیم در تهران تعدادی از نیروهای سیار خود را به صورت بازرسی پنهان در قالب افرادی که برای رای دادن می‌رفتند به برخی از صندوق‌ها بفرستیم اما گزارش‌های خوبی دریافت نکردیم. در منطقه‌ای از تهران از 15 صندوق در حداقل 10 الی 12 مورد تخلف تبلیغاتی صورت می‌گرفت. در بعضی از حوزه‌ها در بیرون از شعب و مواردی نیز در داخل شعب توسط مامورین خود صندوق‌ها، لیست‌هایی از یک جناح منتشر می‌شد. ما گزارش‌هایی را برای مسوولان برگزاری انتخابات در این مورد نوشتیم. “
سخنانی که روزنامه های جناح راست، از آنها برای حمله به تنها کاندیدای کمرنگ اصلاح طلبان بهره گرفته اند. در همین راستاروزنامه کیهان با اشاره به خانه کارگر، روز شنبه در ستون ویژه خود نوشت: “یک تشکل وابسته به اصلاح طلبان که تلاش دارد خود را «خانه»ای برای کارگران معرفی کند، برای تبلیغ کاندیداهای مدعی اصلاحات، 350 هزار قطعه بن غیرمجاز در میان شهروندان تهرانی توزیع کرد! در همین رابطه افشین-ح عضو هیئت اجرایی تشکل مذکور اعلام کرد: توزیع بن تخلف نیست و توزیع این بن ها جزء وظایف خانه ]…[ می باشد! ظاهراً عدم اقبال عمومی به اصلاح طلبان آنها را به این اشتباه انداخته که می توانند با محرک های مالی رای ملت رشید ایران را به خود جلب نمایند!”
سایت رجا نیوز هم در این مورد نوشته است: “محجوب دبیرکل خانه کارگر می باشد که بیشترین حجم تبلیغات انتخاباتی را در این دوره از انتخابات انجام داد و حتی همایش سالیانه خود در مرقد امام راحل را روز پنج شنبه، یک روز قبل از انتخابات و در حالیکه زمان قانونی تبلیغات انتخاباتی خاتمه یافته بود، برگزار کرد. توزیع بن های کارگری همزمان با تبلیغات انتخاباتی ترفند دیگری بود که حتی در روز انتخابات نیز از سوی خانه کارگر به کار گرفته شد. توزیع کننده این بن ها به دستور دادستانی تهران بازداشت شد. این در حالیست که روز پنج شنبه اخباری مبنی بر بسیج تعداد زیادی کارگر از شهرهای اطراف تهران مانند رباط کریم و اسلامشهر از سوی خانه کارگر به منظور رأی دادن به کاندیداهای مورد حمایت این جریان منتشر شده بود. با این حال، تخلفات متعدد صورت گرفته از سوی خانه کارگر احتمال عدم تأیید اعتبار نامه محجوب در صورت ورود وی به مجلس را تقویت کرده است.”