نمایندگان مجلس هشتم دیروز هم امکان قانونی استیضاح رئیس جمهور را تسهیل کردند، هم از علی لاریجانی خواستند محمود احمدی نژاد را مجددا برای پاسخگویی به سئوالاتشان به مجلس فرا بخواند و هم برداشت های دولت از بانک ها را غیرقانونی اعلام کردند.
در جنجالی ترین تحول روز سه شنبه 22 فروردین ماه مجلس شورای اسلامی، نمایندگان دو فوریت طرحی را تصویب کردند که در صورت تایید نهایی، به آنها اجازه می دهد در صورت قانع نشدن از پاسخ های رئیس جمهور به پرسش های خود، او را استیضاح کنند.
اگرچه غلامرضا مصباحی مقدم، یکی از نمایندگان پیشنهاد کننده این طرح گفت که طرح تصویب شده ناظر به دوره کنونی مجلس یا ریاست جمهوری فعلی نیست اما محمود احمدی نژاد نخستین رئیس جمهور در تاریخ جمهوری اسلامی است که تاکنون برای پاسخگویی به پرسش های نمایندگان به مجلس احضار شده است.
مصباحی مقدم در عین حال اذعان کرد که تصویب دو فوریت طرح فوق به علت “تجربه اخیر مجلس در طرح سئوال از رئیس جمهور” بوده که به گفته او “ضعف قانون فعلی را به مجلس هشتم نشان داده است”.
نمایندگان مجلس برای تصویب این طرح ناچار به تغییر آیین نامه داخلی مجلس شدند. بر اساس آیین نامه کنونی مجلس شورای اسلامی، پس از آنکه رئیس جمهور با حضور در مجلس به سئوال های نمایندگان پاسخ داد، امکان قانونی برای پیگیری سئوال ها یا رای گیری درباره آنها را ندارند.
اما با مصوبه دیروز اگر نمایندگان مجلس از شش پاسخ رئیس جمهور به پرسش های خود قانع نشدند می توانند او را استیضاح کنند.
روال قانونی شدن استیضاح در طرح جدید به این ترتیب است که پس از حضور رئیس قوه مجریه در صحن مجلس،و طرح سئوال های نمایندگان و پاسخ های وی، درباره هر پرسش صورت گرفته به طور جداگانه رای گیری خواهد شد و اگر اکثریت نمایندگان به قانع کننده نبودن پاسخ رئیس دولت رای دادند، این سئوال به قوه قضائیه ارسال می شود.
در مرحله بعد اگر “تعداد سئوالات ارسال شده به قوه قضائیه درباره یک رئیس جمهور به عدد ۶ برسد، طرح استیضاح رئیس جمهور با رعایت مفاد اصل ۸۹ قانون اساسی و مواد آیین نامه داخلی در دستور کار مجلس قرار می گیرد.”
بر اساس اصل 89 قانون اساسی جمهوری اسلامی، “در صورتی که حداقل یک سوم از نمایندگان مجلس شورای اسلامی رییس جمهور را در مقام اجرای وظایف مدیریت قوه مجریه و اداره امور اجرایی کشور مورد استیضاح قرار دهند، رییس جمهور باید ظرف مدت یک ماه پس از طرح آن در مجلس حاضر شود و در خصوص مسایل مطرح شده توضیحات کافی بدهد.”
در پایان “در صورتی که پس از بیانات نمایندگان مخالف و موافق و پاسخ رییس جمهور، اکثریت دو سوم کل نمایندگان به عدم کفایت رییس جمهور رأی دادند، مراتب جهت اجرای بند ده اصل ۱۱۰ به اطلاع مقام رهبری می‌رسد.”
جلسه جنجالی سئوال از احمدی‌نژاد
نمایندگان مجلس هشتم در جلسه روز گذشته به دو فوریت طرح تغییر در آیین نامه داخلی مجلس که امکان استیضاح رئیس جمهور را تسهیل می کند رای بالایی دادند. این طرح 138 رای موافق، 13 ممتنع و تنها 31 رای مخالف داشت.
محمود احمدی نژاد نخستین رئیس جمهور تاریخ ایران بود که روز 24 اسفند ماه سال 1390 با حضور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، پاسخگوی پرسش های نمایندگان شد. با وجود این، نحوه پاسخگویی وی به این سئوال ها، خشم و ناراحتی تعداد زیادی از نمایندگان را برانگیخت.
احمدی نژاد در سخنانی که با شوخی همراه بود، از سئوالات مطرح شده انتقاد کرد و صلاحیت علمی علی مطهری، طراح اصلی سئوالات را تلویحا زیر سئوال برد.
او در آن جلسه از جمله گفت که اگر با خود دولت مشورت شده بود، سئوالات مناسب تری پیشنهاد می کرد و به طعنه گفت که طراح سئوال ها همان کسی است که مدرک دانشگاهی خود را “با فشار دادن یک شصتی (شاسی)” گرفته است.
او در پایان سخنانش به شوخی گفت که به “سئوالات امتحانی” نمایندگان، که خوب هم طراحی نشده بود، به طور کامل پاسخ داده و حتی مطالب اضافه هم گفته است و اگر نمایندگان به او “نمره ای کمتر از ۲۰ بدهند، بی معرفتی و نامردی” کرده اند.
گروهی از نمایندگان مجلس پس از پایان سخنان احمدی نژاد و خروج او از مجلس، با دادن تذکرهای آئین نامه ای و تذکر قانون اساسی به پاسخ ها و لحن سخنان او به شدت اعتراض کردند.
از جمله محمدرضا خباز، نماینده کاشمر و نادر قاضی پور، نماینده ارومیه گفتند که سخنان احمدی نژاد “توهین به مجلس” بوده است.
علی لاریجانی، رئیس مجلس اسلامی هم در پاسخ به اعتراضات نمایندگان گفت که “بعضی حرف ها نباید اینجا زده می شد” و “مجلس جای شوخی نیست”.
حواشی و اعتراضات نمایندگان مجلس، بخصوص اصولگرایان منتقد دولت، به پاسخ ها و نحوه پاسخگویی احمدی نژاد کماکان موضوعی داغ و جنجالی در محافل رسانه ای و سیاسی ایران است.
دولتی با “برداشت شبانه”
روز گذشته همچنین 15 نماینده عمدتا اصولگرای مجلس با ارسال نامه ای به علی لاریجانی از وی خواستند تا قبل از پایان ماه خرداد و زمان اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، رئیس جمهور و وزیران به جلسه علنی مجلس دعوت شوند تا پس از استماع نظرات، گام دوم اجرای هدفمندی با هماهنگی کامل برداشته شود.
در این نامه که به امضای نمایندگانی مانند احمد توکلی، الیاس نادران، حسین فدایی، پرویز سروری و علیرضا زاکانی رسیده، از رئیس مجلس خواسته شده با دعوت رئیس جمهور و اعضای دولت به مجلس درباره موضوعاتی مانند آسیب شناسی مرحله اول اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، برنامه های دولت برای چگونگی اجرای این طرح در مرحله دوم، چگونگی حمایت از بخش تولید، چگونگی کنترل گرانی های اخیر و منابع تامین مالی اجرای قانون توضیح داده شود.
پیش از این علی لاریجانی، در نامه ای به علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی از وی درخواسته بود دستور متوقف شدن مرحله دوم حذف یارانه ها را بدهد. مجلس نیز گزارش تخلفات دولت در این زمینه را برای ارائه به قوه قضائیه آماده کرده بود.
رئیس مجلس در این نامه از خامنه ای خواسته بود بر اساس اصل ۱۱۰ قانون اساسی از اختیاراتش برای توقف اجرای فاز دوم حذف یارانه ها استفاده کند.
لاریجانی روز پانزدهم فروردین در اولین جلسه مجلس در سال جدید خورشیدی افزایش یارانه ها را “غیر کارشناسی” دانسته و گفته بود که این کار”طوفان تورم” ایجاد می کند برای همین هم مجلس نمی تواند با طرح‌های غیر کارشناسی موافقت کند.
دولت دهم در اواخر اسفند ماه سال گذشته اعلام کرد که ۲۸ هزار تومان به عنوان مابهالتفاوت یارانه نقدی مرحله اول و دوم به حساب برخی خانوارها واریز کرده است اما نمایندگان مجلس می گویند که این اقدام به منزله شروع مرحله دوم طرح حذف یارانه‌هاست.
افزایش یارانه نقدی مجلس را نگران کرده است و نمایندگان مجلس این کار دولت را “تخلف یارانه ای” می دانند.
طرح موسوم به هدفمندی یارانه ها که از زمستان سال ۱۳۸۹ شروع شده، برنامه ای برای حذف یارانه هاست و در این طرح، دولت همزمان با افزایش قیمت برخی کالاها نظیر مواد سوختی، مبالغی را به عنوان یارانه نقدی به خانوارها پرداخت کرده است.
از سوی دیگر، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز روز گذشته به خبرگزاری مهر گفت که این کمیسیون دیروز جلسه ای با حضور معاون حقوقی، مدیر امور بین الملل بانک مرکزی و برخی از مدیران عامل بانک های دولتی و خصوصی برگزار کرده که در آن “برداشت شبانه” دولت از برخی بانک های دولتی و خصوصی بررسی شده است.
ارسلان فتحی پور اعلام کرد که کمیسیون اقتصادی مجلس امروز گزارشی از برداشت شبانه دولت از حساب بانک ها به هیات رئیسه مجلس ارائه خواهد کرد.
او با بیان اینکه نظر کمیسیون اقتصادی بر این است که برداشت شبانه از حساب بانک ها غیر قانونی بوده است، تصریح کرد: “مقرر شد هیات تطبیق و بررسی مصوبات دولت با قوانین مجلس غیر قانونی بودن مصوبه را به رئیس مجلس شورای اسلامی اعلام کند.”
همچنین پیمان فروزش نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه در جلسه دیروز در کمیسیون اقتصادی مجلس دستور معاون اول رئیس جمهور در این زمینه برداشت از حساب بانک ها مورد بررسی قرار گرفت، گفت: “اقدام هیات وزیران و بانک مرکزی در این زمینه غیر قانونی بوده است.”
وی عنوان کرد: “بانک مرکزی با این اقدام ضرر و زیانی را به بانک ها در این زمینه تحمیل کرده است و باید در این خصوص پاسخگو باشد.”
جلسه روز گذشته بدون حضور رئیس کل بانک مرکزی برگزار شد.
تمام این تحولات در حالی روز گذشته در مجلس رخ داد که در روز یکشنبه هفته جاری نیز نمایندگان مجلس ابتدا برای نخستین بار کلیات لایحه بودجه سال ۹۱ دولت احمدی‌نژاد را با ذکر هشت ایراد از سوی کمیسیون تلفیق رد کرده بودند هر چند روز دوشنبه کلیات آن را مجددا تصویب کردند.
بنا بر گزارش‌ها منتشر شده، علی لاریجانی، رئیس مجلس، “شرایط کنونی کشور” و “توصیه‌های رهبری” را دلیل این تغییر موضع یک روزه مجلس عنوان کرده است.
