ری تکیه- نیکلاس گوستف
این تبدیل به یکی از سنت های فصل پاییز شده که دولت بوش هر ماه سپتامبر برای تصویب قطعنامه تحریمی علیه ایران، به صحن سازمان ملل باز می گردد. اما این بار واشنگتن به قدری از تجاوز روسیه به گرجستان و سردی روابط دو کشور در بهت و حیرت فرو رفته که احتمال هرگونه همکاری میان آمریکا و روسیه بر سر مناقشه هسته ای ایران را ناممکن ساخته است.
ممکن است تعدی روسیه به گرجستان هیچ تغییر قابل توجهی را در سیاست آن کشور نسبت به ایران ایجاد نکند. درواقع دیمیتری مدودف رئیس جمهور روسیه این نکته را روشن کرد که علیرغم اظهارات محکمی که میان مسکو و واشنگتن رد و بدل شده، روسیه به پشتیبانی از تلاش ها برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح های هسته ای ادامه خواهد داد.
اولین دلیل تداوم این سیاست این است که هم ایران و هم روسیه اصولاً از سیاست فعلی آمریکا- اروپا در اعمال تحریم های نمادین و مرحله ای سازمان ملل راضی هستند. مسکو احساس می کند تازمانیکه روند دیپلماتیک نیز جزئی از بازی است، آمریکا در موضعی نخواهد بود که دست به حمله نظامی بزند و خاورمیانه را بی ثبات کند. در عین حال، رژیم مذهبی ایران خود را به نحو فزاینده ای با سیاست تحریم ها که اثر آن بدلیل افزایش بهای نفت خنثی شده، وفق داده است.
روسیه به سهم خود از بن بست بوجود آمده میان ایران و آمریکا خشنود است. این وضعیت نه تنها بازار بین المللی نفت را بی ثبات می کند و قیمت ها را بالا نگاه می دارد، بلکه منابع گاز طبیعی ایران را از دسترس استفاده اروپا دور نگه می دارد و آنها را به گاز مسکو وابسته می کند. همزمان با تقویت پیوندهای ایران با قدرت های آسیائی، وابستگی ایران به روسیه و چین به دلیل سرمایه گذاری های حیاتی آنها در تجارت بیشتر می شود. چرخش تدریجی ایران به سمت شرق، برای روسیه سودمند است.
تهران از اینکه روسیه هرگونه قطعنامه تحریمی جدید را وتو کند بسیار سرمست و خوشحال می شود،و از موضع روسیه در تخفیف قطعنامه های سازمان ملل در عین تقویت پیوندهای تجاری با روسیه خشنود است. مسکو از یکسو از سه قطعنامه اخیر سازمان ملل علیه ایران پشتیبانی کرده، و از سوی دیگر قراردادهای تجاری پر زرق و برقی را با ایران امضاء کرده و حضور دیپلماتیک خود را در تهران گسترش داده است. تناقض وضعیت فعلی در این است که روسیه از یکسو ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته ای سرزنش می کند، و از سوی دیگر کمک های فنی لازم را برای نیروگاه هسته ای بوشهررا که جزء حیاتی صنعت هسته ای ایران است تأمین می کند.
ویژگی سیاست روسیه در نشست اخیر سازمان همکاری شانگهای آشکارتر شد. محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران، نتوانست مسکو را به تقویت ضمانت های امنیتی در قبال تهران و یا جلب پشتیبانی آن کشور در تغییر نحوه قیمت گذاری نفت از دلار به یورو متقاعد کند. مدودف و سرگئی لاوروف- وزیر خارجه روسیه- همچنان از ایران خواستند انعطاف پذیر باشد و درباره مسأله فعالیت های هسته ای خود به گفتگو بنشیند. در عین حال، مسکو حمایت خود را از برنامه های هسته ای ایران که برای مقاصد صلح جویانه طراحی شده باشند، ابراز کرد. با درنظر گرفتن این واقعیت که دانش فنی به کار رفته در فعالیت صلح آمیز، زیربنای برنامه تسلیحاتی نیز هست، به سختی می توان فایده ای برای تازه ترین مواضع روسیه یافت.
روسیه مایل نیست تحت شرایطی که برای آمریکا قابل قبول است، نقش فعالی را در بحران ایران برعهده بگیرد. اگر رئیس جمهور بعدی آمریکا قصد حل و فصل معمای هسته ای ایران را داشته باشد، می بایست این را بپذیرد که راهکارهای سازمان ملل به انتهای خط خود رسیده و تنها روش حرکت به سمت جلو، اقدام واشنگتن در برقراری مذاکرات مستقیم با تهران است.
منبع: بوستون گلوب- 6 سپتامبر