عباس عراقچی، از مذاکره کنندگان ارشد هسته ای ایران از احتمال تمدید دوباره مهلت مذاکرات ایران و امریکا خبر داد و گفت: “زمان مذاکرات به سرعت در حال گذر است و ما هنوز ناامید نیستیم که مذاکرات تا سوم آذرماه به نتیجه برسد. در صورتی که تغییر مواضع در طرف مقابل صورت نگیرد احتمالا تا تاریخ سوم آذرماه به توافق نمی‌رسیم. فرصتی که برای مذاکرات داشتیم تا سوم آذرماه بود که در حال اتمام است. انتظار می‌رفت که مذاکرات در نیویورک با پیشرفت همراه باشد اما این اتفاق نیفتاد. دو طرف برای ادامه مذاکرات جدی هستند و امیدواریم کمال استفاده از مذاکرات بشود.”
از طرفی دیگر ماری هارف سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که برای توافق هسته‌ای با ایران تا سوم آذرماه زمان کافی وجود دارد. او گفت: “ما معتقدیم زمانی که باقی مانده برای حل و فصل مسائلی که ما داریم و رسیدن به یک توافق جامع هسته‌ای تا ۲۴ نوامبر [۳ آذر]، کافی است.”
پیش از این هم حسن روحانی در گفتگو با خبرنگار CNN تاکید داشت: “ما به فکر تمدید مذاکرات نیستیم. ما باید بر یک چیز تمرکز کنیم و آن این است که مذاکره را در دو ماه به نتیجه برسانیم و اگر تا آن موقع نتیجه‌ای حاصل نشد، آن موقع در موردش فکر می‌کنیم. به نظر من رسیدن به توافق در دسترس است.”
در حالی که آینده مذاکرات ایران و غرب نامعلوم است، رسانه های تندرو داخلی ایران از تلاش دولت روحانی برای آنچه که “توافق به هر قیمت” می نامند، انتقاد کردند. روزنامه کیهان طی یادداشتی در اینباره نوشت: “آمریکایی‌ها از ابتدای شروع دور جدید مذاکرات هسته‌ای در سال گذشته با دولت جدید همیشه این شعار را تکرار کرده‌اند؛ عدم توافق بهتر از یک توافق بد است. در مقابل ادبیات و سیاست دولت یازدهم این تصور را در ذهن طرف مقابل به وجود آورده است که تیم ایرانی به هر قیمتی به دنبال رسیدن به توافق است.” نویسنده این روزنامه اضافه کرد: “حال سوال اینجاست؛ آیا به راستی ما نیازمند امضای هرگونه توافقی هستیم یا طرف مقابل؟ و آیا تمام رای‌دهندگان و هواداران دولت یازدهم مشتاق رسیدن به هرگونه توافقی هستند؟” کیهان هشدار می داد که مردم ایران “منافع ملی” را می شناسند و “در نظر چنین مردمی، محتوای توافق احتمالی است که مشخص می‌کند به امضاکنندگان آن لقب قهرمان بدهند یا خائن.”
از سوی دیگر، روزنامه وطن امروز در یادداشتی تاکید داشت که در صورت یک توافق ضعیف با غرب، احتمال طرح شدن خواسته هایی از جنس دیگر هم بوجود خواهد آمد. این روزنامه آورده بود: “توافق ضعیف در شرایطی محقق شده که الگوی محاسبه آمریکایی‌ها همچنان پابرجاست. یعنی آنان همچنان معتقد به کارایی سیاست فشار خواهند بود. در صورت تحقق این توافق قاعدتا در ایران دیگر نسخه جایگزین برای بهبود معیشت مردم چندان جدی گرفته نمی‌شود. و در این شرایط دولت بیشتر از هر زمانی خود را نیازمند به استمرار توافق می‌داند و قطعا آمریکایی‌ها استمرار توافق را ملزم به تحقق بهانه‌های خود در حوزه‌های مختلف خواهند کرد. سخنرانی دیوید کامرون در مجمع عمومی سازمان ملل در واقع یک پکیج بهانه‌جویی غرب علیه ایران بود. آنان شاید در این اندیشه‌اند که با یک توافق خوب، می‌توانند یک اهرم فشار دائمی علیه ایران داشته باشند تا از طریق آن سایر مطالبات خود را پیگیری کنند.”
روزنامه راستگرای سیاست روز نیز چند روز پیش در تحلیلی با عنوان “نتیجه شکست یا توافق هسته‌ای یکی است” تاکید داشت که امریکایی ها حاضر به توافق نیستند و در هر دو صورت شکست مذاکرات و یا یک توافق جامع، آنها نهایتا تحریم ها را تشدید خواهند کرد. این روزنامه البته معتقد بود: “این موضوع ثابت شده و قطعی است که نقش ایران در منطقه و عمق تأثیرگذاری آن، از قدرت و اقتدار جمهوری اسلامی ایران حکایت دارد و نمی‌توان چنین ویژگی بزرگی را نادیده گرفت، چه توافق جامع انجام شود و چه گفت‌وگوها شکست بخورد، ایران قدرتمندترین و تاثیرگذارترین کشور در تحولات منطقه و حتی معادلات جهانی است.”
همزمان با احتمال شکست مذاکرات ایران و غرب، سایت آیت الله خامنه ای طرحی منتشر کرد که در آن “خطوط قرمز” مورد نظر رهبر جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته ای ذکر شده است. برخی از موارد مشخص شده در این طرح چنین است: “مسوولان تا سطح وزارت خارجه تماس ها، نشست ها و مذاکراتی داشته باشند./ حفظ تشکیلاتی مانند «فردو» که دشمن قادر به تخریب آن نیست و برایش غیرقابل دسترسی است./ تامین نیاز قطعی کشور در زمینه ظرفیت غنی سازی به میزان ۱۹۰ هزار سو./ این مذاکرات فقط در مورد مسائل هسته ای و لاغیر./ تا دشمنی آمریکایی ها و اظهارات خصمانه شان درباره ایران ادامه دارد، تعامل با آنها نیز هیچ وجهی ندارد.”
این موارد درواقع اصول “نرمش قهرمانانه” مورد نظر آیت الله خامنه ای محسوب می شود. هرچند که برخی محافل تندرو ایران معتقدند دوره نرمش قهرمانانه نیز در حال اتمام است. برای نمونه، روزنامه کیهان چند روز پیش در یادداشتی با عنوان “نرمشی که به پایان می‌رسد” آورده بود: “کشتی‌گیری که برای کسب پیروزی نهایی، قدری نرمش و انعطاف به خرج می‌دهد، در حالت نرمش، امتیازی کسب نخواهد کرد بلکه امتیاز را زمانی می‌گیرد که با چرخش راهبرد و نمایش اقتدار و قدرت خود، حریف مغرور خود را که دل به پیروزی خوش کرده بود، مات و مبهوت می‌نماید.”
نویسنده کیهان معتقد بود: “متأسفانه به نظر می‌رسد افرادی در داخل تمایل داشته باشند این مذاکرات به همین شکل ادامه داشته باشد و راهبرد «مذاکره برای مذاکره» همچنان در دستور کار قرار داشته باشد. این موضوعی است که بر روی آن مانور داده می‌شد و بیان مطالبی با عنوان تحلیل، یادداشت، تفسیر توافق ژنو و… تحت این عنوان که اگر مذاکرات به نتیجه نرسد می‌توان آن را مجددا تمدید کرد، نشان از این داشت که این علاقه‌مندی، به دنبال زمینه‌سازی برای اجرا است. موضوعی که نظام اسلامی به هیچ عنوان آن را نمی‌پذیرد.”
کیهان از قول “نظام” تاکید کرده بود: “قطعا سناریوی تمدید مذاکرات در صورت عدم وصول توافق نهایی، اجرایی نخواهد شد و ایران اسلامی اعتقاد دارد چنانچه از طرف مقابل اراده‌ای برای وصول به توافق وجود داشته باشد، زمان صرف شده تاکنون و باقی مانده، برای این امر کافی است و اگر هم طرف مقابل تمایلی به توافق نداشته باشد، معطل کردن و مذاکرات آتی، بی‌ثمر و بی فایده خواهد بود و هیچ عاقلی کار عبث و بی‌فایده نمی‌کند.”
در حالی که ظاهرا کشتی گیر “نظام” به دنبال “چرخش راهبرد و نمایش اقتدار و قدرت خود” است، آیت الله علم الهدی خبر داد که “نرمش قهرمانانه” اساسا از موضع ضعف کشتی گیر مربوطه صورت گرفته بوده است. او طی سخنانی که خبرگزاری آریا منتشر کرد، تاکید کرده بود: “آخرین ضربه دشمنان تحریم اقتصادی بود اما زمانی که ما مسیر را عوض کردیم آنها فکر کردند که این تاکتیک به نتیجه رسیده‌است و فشارهای خود را افزایش داد، زیرا طرف مذاکره دشمن است و همان طور که در زمان جنگ اگر دشمن حمله می‌کرد و عقب‌نشینی می‌کردیم او جلوتر می آمد در اینجا هم این مسئله وجود دارد ضمن اینکه رهبری نیز با این سیاست موافق نبودند و بارها نیز اعلام کردند که ما مدت ها بر مواضع خود ایستادیم، و این مذاکرات ما به معنی عقب نشینی بود.”
عقب نشینی یا نرمش قهرمانانه، با هر عبارتی که مذاکرات را بنامیم، فعلا به نظر می رسد که مذاکره کنندگان ایرانی به دنبال تمدید آن هستند.
