تازهترین روایت از ایران در فیلمی تولید هالیوود؛”سپتامبرهای شیراز“، فیلمی است که براساس کتابی به همین نام نوشتهی “دالیا سوفر“ و به کارگردانی”وین بلر“ ساخته شده و به زودی اکراناش آغاز خواهد شد.
کتاب “دالیا سوفر” که هفت سال از انتشارش میگذرد، در حقیقت یک خاطرهنگاری است. یک روایت مستند از آنچه بر “دالیا” و خانوادهاش در ایران و پس از آن در هجرتی اجباری گذشته. در خلاصهی داستان این کتاب آمده: “ اسحاق امین شصت ساله و صاحب یک جواهر فروشی معروف در تهران است. فروشگاهی که حتی خانواده و همسر شاه ایران از مشتریهای آن به حساب میآیند. مشتریهایی که بعد از وقوع انقلاب اسلامی در ایران موجب پیگردهای قانونی برای امین میشوند.” نویسنده اما خیلی دربارهی برخوردهای امنیتی سیاسی حکومت ایران مانور نمیدهد و بخش اصلی روایتاش را معطوف به تغییر سرنوشت خانواده در اثر این برخوردها میکند. خانوادهای که به اجبار ایران را ترک میکنند و “دالیا”ی نُه ساله را با خود به کشورهای دیگر میبرند و در نهایت ساکن آمریکا میشوند.
فیلم «سپتامبر های شیراز» ساختهی کمپانی میلنیوم Millennium است که سال گذشته به مدت دو ماه در شهر سوفیا پایتخت بلغارستان فیلمبرداری شده. فیلم برداری این فیلم از ۹ ژوئن آغاز شد و بازیگرانی چون آدرین برودی، سلما هایاک و شهره آغداشلو در آن بازی کردهاند.
در نگاه اول عوامل سازندهی فیلم به خصوص در بخش کارگردانی و نویسندهگی سرشناس به نظر نمیرسند- “وین بلر” پیش از این کارگردان سریالهای تلویزیونی بوده- و برای همین نقطهی پررنگ و برجستهی فیلم را ابتدا مضموناش و بعد بازیگرهایاش شکل میدهند. سلما هایک بازیگر مشهوری است که با فیلمهای مثل “دسپرادو” و “فریدا” در ایران شناخته شد و آدرین برودی هم به واسطهی نقشآفرینی ماندگار و معتبرش در “پیانیست” رومن پولانسکی در خاطر تماشاگران ایرانی مانده.
شهره آغداشلو در نقشی درخشان
در میان بازیگران ایرانی فیلم بیشک، شهره آغداشلو، سرشناسترین است. بازیگری که طبق گفتهی کسانی که فیلم را دیدهاند، در نقش خدمتکار خانه حضوری درخشان دارد.
شهره آغداشلو تنها بازیگر ایرانی است که تا به امروز کاندیدای دریافت جایزهی اسکار شده و پیش از آن و به خاطر بازی در فیلمهای متفاوتی نظیر “شطرنج باد”-محمدرضا اصلانی-، “گزارش”-عباس کیارستمی- و “سوتهدلان”- علی حاتمی- در میان سینمادوستان ایرانی جایگاه ویژه و مهمی دارد. شهره آغداشلو پس از مهاجرت اجباریاش و بازی در چند فیلم ایرانی مثل “مهمانان هتل آستوریا”- رضا علامهزاده- و حضور در نمایشهای محبوب ایرانی چون “بوی خوش عشق”- هوشنگ توزیع- موفق شد نقش دوم فیلم “خانهای از شن و مه”-وادیم پرلمان- را به دست بیاورد و با اجرای دقیق و درست این نقش کاندیدای اسکار شد. اتفاقی که آرام آرام جا پای او را در پروژههای تولید آمریکا، از فیلم تا سریال، محکم کرد و امروز در کارنامهکاری او کارنامه ای او، تعداد آثار غیرایرانی از تولیدات ایرانی بیشتر هستند.
“سپتامبرهای شیراز” با اینکه هنوز به نمایش در نیامده، اما با واکنش منفی رسانههای دولتی و حکومتی ایران مواجه شده. بخش اصلی این حساسیتها به خاطر این است که فیلم روایتگر زندهگی یک خانوادهی یهودی است که پس از انقلاب به خاطر مذهبشان زیر فشار قرار میگیرند و متهم به جاسوسی برای اسرائیل میشوند. رسانههای حکومتی ایران “سپتامبرهای شیراز” را مثل دیگر فیلمهایی که بدون دخالت دولت ایران دربارهی این کشور ساخته شده، “ضد ایرانی” خطاب میکنند.سایت تندور مشرق نیوز در این باره نوشته “ نویسنده داستان “سپتامبرهای شیراز” سعی زیادی کرده که با مظلومنمایی به گونهای نامنصفانه و با دروغ پردازی، انقلابیون را هدف تیغ تیز انتفاد خود قرار دهد و البته که کارگردان اثر نیز به واسطه تاکید بر همین مضمون بوده که فیلمنامه را کلید زده است.” در بخش دیگری از نوشتهی مشرق به تهیهکنندهی فیلم و به ادعای این سایت پشت پردهاش اینطور اشاره شده “ نکتهی جالب توجه حضور کمپانی فیلمسازی “جرارد باتلر-آلن سیگل” به عنوان شریک تولید این فیلم بوده است! در این بین جرارد باتلر به عنوان بازیگر فیلم ضدایرانی “۳۰۰” شناخته میشود و طبیعی است که “سپتامبرهای شیراز” هم به عنوان یک اثر ضدایرانی دیگر در کارنامه باتلر جای خواهد گرفت.”
سینمای ایران به دلیل دولتی بودن همیشه مورد سانسور قرار گرفته و امکان پرداخت به رویدادها و اتفاقات مهم را نداشته. در بیرون از کشور اما گهگاه فیلمهایی ساخته میشوند که به همین داستانها و روایتهای ناگفته مانده میپردازند. اتفاقی که فارغ از کیفیت هنری این آثار، به خاطر پرداختن به مقاطع مهم و نادیدهی گرفته شدهی تاریخی، مهم هستند و ساخت و نمایش هر کدامشان اتفاق محسوب میشود. اکران “سپتامبرهای شیراز” میتواند باز گشودن یکی از آن فصلهای تاریخی روایت نشده باشد بر پردهی سینماهایی که کمترین تصویر صادقی را از ایران به یاد میآورند.