همزمان با برگزاری تجمعی با حضور اعضای بسیج و سپاه در یکی از میادین تهران و اعلام آمادگی برای حضور در عراق و درحالیکه سفیر عراق در تهران طی اظهاراتی حضور قاسم سلیمانی و سپاه قدس در عراق را رد کرده است، یکی از اعضای کمسیون امنیت ملی اعلام کرد که حضور شاخه برون مرزی سپاه را رد یا تایید نمی کند.
حسین نقوی حسینی در گفت و گو با سایت اصولگرای پارس درباره حضور یا عدم حضور سپاه قدس در عراق و مطالبی که در این ارتباط مطرح است اعلام کرد: “من این موضوع را رد نمی‌کنم و البته تأیید هم نمی‌کنم زیرا اساسا در جایگاهی نیستم که بخواهم این ادعا را رد یا تأیید کنم. اما توافقاتی بین جمهوری اسلامی ایران و عراق در چارچوب قوانین بین‌المللی وجود دارد که به آنها عمل می کنیم.”
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس همچنین با گفتن اینکه “جمهوری اسلامی در عراق هیچ گاه کنار امریکا قرار نخواهد گرفت” اضافه کرد: “در صورتی که دولت عراق رسما از ما کمک بخواهد دریغ نخواهیم کرد و در چارچوب همکاری‌های بین‌المللی به کشور همسایه مان کمک می‌کنیم.”
در روزهای اخیر همزمان با تحولات در عراق و تصرف بخش هایی از این کشور توسط تشکیلات مسلح “دولت اسلامی عراق و شام”، برخی سایت های خبری داخلی و خارجی مطالبی درباره حضور قاسم سلیمانی و سپاه قدس در عراق برای مقابله با داعش منتشر کرده اند.
این درحالی است که روز سه شنبه همزمان با اظهارات سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس، سفیر عراق در تهران در جریان نشستی تحت عنوان “خطر تروریسم بر امنیت جهانی” گفت: “دولت عراق هیچ‌گونه کمکی از خارج از عراق نخواسته و با وحدت و مقاومت ملتش در مقابل داعش می‌ایستد.”
وی درباره درخواست کمک دولت نوری المالکی از ایالات متحده نیز توضیح داده است که “ما توافقنامه استراتژیک دراز مدتی با آمریکا داریم (طبق این توافق) در هر گونه تجاوز خارجی می‌توانیم از آمریکا کمک بگیریم و بر اساس این توافقنامه است که از آمریکا درخواست کمک کرده‌ایم نه چیزی دیگر چون آمریکا خود را به ارائه این کمک ملزم کرده است.”
آنگونه که خبرگزاری ایسنا گزارش کرده محمد مجید الشیخ در ادامه اظهاراتش درباره مطالب برخی رسانه ها مبنی بر حضور قاسم سلیمانی و نیروهای سپاه پاسداران ایران در عراق نیز گفته است که “همان‌طور که گفتم به هیچ کشوری نه از نظر سلاح و نه از نظر نیروی خارجی و نه مالی نیازی نداریم. شما خودتان گفتید منابع شما برخی رسانه‌هاست و من گفتم این رسانه‌ها مغرض هستند. نه سردار سلیمانی و نه هیچ کس دیگری در عراق حضور ندارد و این‌ها می‌خواهند مسیر را منحرف کنند و فتنه‌ای بین کشورهای همسایه بخصوص ایران و عراق در منطقه ایجاد کنند.”
اما سرتیپ پاسدار محسن کاظمینی فرمانده سپاه محمدرسول الله تهران درجریان مراسمی با نام “ طرح یاوران ولایت” در جمع اعضای بسیج مدارس دخترانه گفته: “نیاز امروز جبهه مقاومت در حوزه عراق و سوریه پشتیبانی و حمایت است، امروز مجوزی از سوی مقام معظم رهبری برای حضور در جبهه نبرد صادر نشده است، اگر امروز بر این امر مجوزی از سوی رهبری صادر شود، همچنان گذشته آماده جانفشانی هستیم. اما نباید فراموش شود که این جبهه نیاز به حمایت و پشتیبانی دارد.”
البته او چند ساعت بعد از این اظهارات در مراسمی که سپاه تهران در میدان امام حسین(فوزیه) و برای اعلام آمادگی حضور در عراق برگزار کرد حاضر شد. در جریان این تجمع اعضای بسیج و سپاه و همچنین کسانی همچون “مصطفی محمد نجار وزیر پیشین دفاع و کشور وسعید جلیلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام” نیز حضور داشتند.
البته پیشتر وبسایت رسمی بسیج اعلام کرده بود که محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه و همچنین سرلشکر عطالله صالحی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی نیز در این مراسم حضور خواهند داشت اما آنگونه که خبرگزاری مهر اعلام کرد آنها به دلیل حضور در جلسه شورای عالی امنیت ملی و همزمانی در این تجمع حاضر نشدند.
اظهار نظرها درباره حضور یا عدم حضور شاخه برون مرزی سپاه پاسداران در عراق درحالی است که مقامات ارشد جمهوری اسلامی تا کنون اظهار نظری درباره حضور نظامی در عراق مطرح نکرده اند.
آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی در نخستین روز تیرماه در دیدار با مسئولان قوه قضاییه گفت: “ما با دخالت آمریکاییها و دیگران در مسائل داخلی عراق بشدت مخالفیم و آن را تأیید نمی کنیم زیرا معتقدیم دولت و ملت عراق و مرجعیت دینی این کشور توانایی تمام کردن این فتنه را دارند و ان شاء الله آن را تمام خواهند کرد.”
حسن روحانی رییس دولت جمهوری اسلامی نیز هفته گذشته در سفر خود به استان لرستان گفته بود: “به همه ابرقدرت‌ها و مزدوران آدم‌کشان و تروریستها اعلام می‌کنیم ملت بزرگ ایران برای حراست از عظمت عتبات مقدسه کربلا، نجف، کاظمین و سامرا از هیچ کوششی دریغ نخواهد کرد.”
وی پیشتر نیز در ۲۴ خردادماه در جریان کنفرانس مطبوعاتی خود به مناسبت پیروزی اش در انتخابات گفته بود که جمهوری اسلامی در صورت درخواست رسمی دولت عراق برای مقابله با تشکیلات مسلح دولت اسلامی عراق و شام همکاری با ایالات متحده در این ارتباط را در نظر خواهد داشت.
البته پس از این اظهارات حسن روحانی، صالح المطلک، معاون نخست وزیر عراق طی اظهاراتی رسما اعلام کرد که “نیازی به کمک های ایران نداریم و قادر به حمایت از اماکن مقدس خود هستیم.”
علی اکبر ولایتی مشاور امور بین الملل رهبرجمهوری اسلامی هم در گفت و گویی با شبکه سی سی تی وی چین در این ارتباط اظهار نظر کرده و همچون دو مقام ارشد جمهوری اسلامی گفته: “اگر دولت قانونی عراق و آقای مالکی به عنوان نماینده اصلیِ این دولت، از ایران، به عنوان کشور دوست و همسایه، درخواست کمک کند، ما به او (مالکی) بدون هیچ محدودیتی کمک خواهیم کرد.”
وی درباره نوع این کمک ها برای مقابله با تشکیلات مسلح داعش هم گفته: “به عنوان مثال، ما همان کاری را که در سوریه کردیم در عراق نیز می توانیم انجام دهیم، یعنی همچنانکه ما توانستیم به ارتش سوریه در رابطه با چگونگی مقابله با تروریستها آموزش دهیم، قادریم به ارتش عراق نیز همین نوع آموزش ها را بدهیم.”
به نظر می رسد تایید و تکذیب های مطرح شده درباره حضور قاسم سلیمانی و سپاه قدس در عراق بیش از هر چیز به نقش و خبرهایی درباره حضور نیروی برون مرزی سپاه در سوریه در چند سال اخیر بر می گردد.
هرچند مقامات ارشد سپاه و سخنگوی این نهاد نظامی بارها طی اظهارات مختلف در دوسال گذشته حضور نظامی سپاه قدس در سوریه را منکر شده بودند اما برخی اظهار نظرهای مقامات و فرماندهان سپاه حاکی از حضور در سوریه است.
از جمله درحالی که پیشتر سرتیپ پاسدار رمضان شریف سخنگوی سپاه پاسداران حضور این نهاد نظامی را در سوریه رد کرده بود اسماعیل قاآنی جانشین فرمانده سپاه قدس در گفت و گویی با خبرگزاری ایسنا به صراحت از حضور فیزیکی سپاه در سوریه خبرداد.
مقامات ارشد نظامی در جمهوری اسلامی همواره در دو دهه گذشته کشورهای لبنان، سوریه و عراق را “خط مقاومت” یا “محور مقاومت” می خوانند و معتقدند با حمایت از دولت های آنها یا گروهای مسلح همسو با جمهوری اسلامی در این کشورها تحت عنوان “عمق استراتژیک جمهوری اسلامی” با “تهدیدات نزدیک” و احتمال حمله نظامی مستقیم به کشور از سوی اسراییل و یا کشورهای غربی مقابله می کنند. به همین دلیل بحران جاری در سوریه و هم اکنون عراق یکی از چالش های کنونی جمهوری اسلامی در منطقه به شمار می رود که گمانه زنی ها درباره حضور نظامی سپاه را در این کشور تقویت کرده است.
