پریسا حاتمی
معاون قضایی دادگستری استان فارس روز گذشته از اعدام چهار نفر که به اتهام “شرارت، حمل و نگهدار ی مواد مخدر و سلاح و مقابله مسلحانه با ماموران” دستگیر و محاکمه شده‌اند، خبر داد. پیش از وی نیز فرمانده انتظامی استان کرمانشاه از اعدام “چند تن از اراذل و اوباش” در کرمانشاه و دیگر شهرهای این استان خبر داده بود.
بر اساس گزارش عفو بین الملل، ایران از لحاظ میزان اعدام در جهان،پس از چین در رتبه دوم قرار دارد. اما در ماه‌های اخیر، نرخ اعدام‌ها در ایران به همراه تبلیغات گسترده رسمی بر روی آنها، به طرزی بی‌سابقه افزایش یافته است.
از اواسط تابستان گذشته موجی از اعدام‌ها به بهانه برقراری امنیت اجتماعی در شهرهای مختلف کشور به راه افتاد. احکام اعدام در حالی به سرعت صادر و اجرا می‌شد که تعدادی از اعدام‌شدگان تنها سه هفته پیش از اعدام، دستگیر شده بودند. اجرای این اعدام‌ها موجی از نگرانی را در جامعه ایجاد کرد و خصوصا از این لحاظ که بیشتر آنها در ملأ عام انجام می‌شد، مورد انتقاد بسیاری از صاحبنظران مسائل اجتماعی و روانشناسی قرار گرفت.
اما در حالی که به نظر می‌رسید موج اعدام‌ها که به زعم برخی با هدف ایجاد رعب و وحشت انجام می‌شد، متوقف شده است، دو مقام رسمی از دو استان جنوبی و غربی کشور، خبر از ادامه اعدام‌ها داده‌اند.
عبدالنبی نجیبی، معاون قضایی دادگستری استان فارس، دیروز گفت: “چهار تن از افرادی، که به اتهام شرارت، حمل و نگهدار ی مواد مخدر و سلاح و مقابله مسلحانه با ماموران، به اعدام محکوم شده‌اند، در ملا عام به دار آویخته خواهند شد.” این مقام قضایی با اعلام محل اجرای حکم “در محله دروازه سعدی شیراز”، تصریح کرده است که از ابتدای سال جاری در استان فارس، هر هفته به طور متوسط یک یا دو نفر قاتل، قاچاقچی مواد مخدر یا افرادی که وی آنها را “شرور” نامید، اعدام شده‌اند. وی این موضوع را نشانه “تلاش مجدانه دستگاه قضایی برای برخورد با مخلان نظم و امنیت عمومی” دانسته است.
یکشنبه هفته جاری نیز فردی که متهم به قتل یک قاضی دادگاه عمومی در قرچک ورامین بود، در ملأ عام اعدام شد. بر اساس گزارش‌ها، این قاضی در محل کار خود و به خاطر ندادن اجازه ملاقات به یک متهم، از سوی این فرد مراجعه‌کننده مورد حمله قرار گرفته بود.
در همین حال چندی پیش فرمانده انتظامی کرمانشاه نیز با بیان اینکه “تاکنون چند تن از اراذل و اوباش در ملاعام و زندان اعدام شده‌اند”، افزوده بود: “به زودی در کرمانشاه و سطح شهرستان‌های این استان، چند تن دیگر از اراذل و اوباش در ملأ عام به دار مجازات آویخته خواهند شد”. بر اساس گزارش‌ها، این اعدام‌ها قرار است در روزهای ابتدایی هفته بعد در این استان اجرا شود.
تشکیک رسانه‌ها درباره اعدام‌ها
یک مقام قضایی دیگر نیز دیروز در خصوص ادعای بی‌گناهی سه متهم اعدامی واکنش نشان داد و رسانه‌ها را به تشویش اذهان عمومی متهم کرد. این سه متهم به نامهای “سید محمود عقیمی”، “داوود شارعی” و “محمد شارعی” چند هفته پیش به جرم تجاوز به عنف به دار آویخته شدند.
اما چندی بعد نشریات محلی و سپس دیگر رسانه‌ها از بی‌گناهی این سه تن خبر دادند و از قول خانواده ایشان نوشتند: “برخلاف ادعای مقامات قضایی، این سه هیچ سابقه کیفری نداشتند و خانواده متهمان نیز تا زمان اجرای حکم اعدام، از این موضوع بی‌خبر مانده‌اند”.
با این حال صادق مهدوی راد، رییس کل دادگستری استان‌مرکزی گفت: “ادعای بی‌گناهی متهمین اعدامی در ساوه کذب محض است و این متمهان بنا بر بزه انتصابی به اعدام محکوم شدند. دستگاه قضایی در برابر رسیدگی به جرایم و احقاق حقوق مردم جدی‌است و باخاطیان مطابق با قانون مدنی وجزایی برخورد قاطعانه می‌کند.”
12 نوجوان منتظر اعدام
گزارش‌ها در حالی از آغاز دور جدید اعدام‌ها در ایران خبر می‌دهد که چندی پیش در رسانه‌ها اعلام شد در حال حاضر در زندان‌های ایران دست‌کم 12 نوجوان زیر 18 سال محکوم به اعدام وجود دارند که هر لحظه انتظار اعدام را می‌کشند. وکیل این متهمان چندی پیش در نامهای به هاشمی شاهرودی، رئیس قوه قضاییه، خواستار توقف عملیات اجرایی احکام اعدام زیر 18 سال تا زمان تعیین تکلیف نهایی لایحه دادرسی رسیدگی به جرایم اطفال شده و گفته بود: “شنیده شده که در لایحه رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان اعدام اطفال زیر 18 سال منتفی گشته؛ حال آنکه معضل و چالش موجود صدور احکام اعدام برای اطفال زیر 18 سال در شرایط کنونی و اجرای آنها پس از رسیدن سن‌شان به 18 سال است.”
محمد مصطفایی در نامه خود به رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه “موکلانم و افرادی که در سن زیر 18 سالگی مرتکب جرم شده و می‌شوند، عملشان ناخواسته به دلیل عدم رشد عقلانی بوده و مستحق اعدام نیستند”، آورده است: “آنان در حال طی کردن دوران کودکی خود بوده و حال که بالغ شده و چشم به اجتماع گشوده‌اند خود را در زندان دیده و بالای دار تصور می‌کنند و روز و شب را بیهوده و در انتظار اعدام به سر می‌برند برخی از آنها قتلی مرتکب نشده لیکن به لحاظ حس کودکی که داشتند قتل را گردن گرفته و متعاقبا با دلایل و مدارکی منکر آن شده و برخی نیز در مقام دفاع مشروع و بدون قصد قبلی و به ناچار مرتکب قتل شده‌اند.”