صحنه

تئاتر ایران از بطن واژه ها سخن می گوید

“آژانس فدرال آموزش های مدنی” با نگاهی متمرکز بر ایران می خواهد به زوایای مختلف این کشور منزوی و غیرآزاد پی ببرد. یک نمایشنامه ایرانی که در هانوفر آلمان به روی صحنه رفته، روشنگر تفاوت های ضمنی و اختلافات غیرملموس در نظر بینندگان است.

مسأله هسته ای و حملات لفظی به اسراییل باعث شده تا ایران روز به روز منزوی تر شود. فشار تحریم ها بر کشور افزایش یافته و پس از سرکوب شدید اعتراضات انتخاباتی دو سال پیش، روابط با غرب سردتر از قبل شده. این شرایط تا حدودی به واسطه تمهیدات آژانس فدرال آموزش های مدنی با برنامه “نگاهی عمیق به ایران” دستخوش تغییر شد. نمایشنامه ای ایرانی علی رغم سانسورهای دولت جمهوری اسلامی، در هانوفر به روی صحنه رفت و احساسات جامعه مدرن ایرانی را درقبال نگرانی ها و فشارهای متحمل شده بیان کرد.

با نمایش “۱۷ دی کجا بودی؟” به کارگردانی امیررضا کوهستانی، که به همراه گروه تئاتر مهر چندین نمایش در کشورهای غربی اجرا کرده، به خوبی می توان جوّ تردید و کنترل را که نسل جوان ایرانی می خواهد از آن بگریزد احساس کرد. اسلحه یک سرباز توسط چند دختر جوان ربوده می شود. این نمایش اساساً از دیالوگ های تلفنی تشکیل شده و سرباز درتلاش است تا سرنوشت اسلحه دزدیده شده را روشن کند و از جوانان که هر یک قصد دارند از آن برای اهداف خود استفاده کنند می خواهد برای انتقال اسلحه اقدام نمایند.

دکور از چهار صندلی تشکیل شده که شش بازیگر مدام دور آنها می چرخند و با تلفن صحبت می کنند. مکالمات کوتاه ولی پیشنهادات زیاد است. ترس در مکالمات تلفنی نمایان است. درعین حال یک جوّ عدم اطمینان و ظنّ حکمفرما می شود؛ ظن و تردیدی که در لایه های مختلف جامعه ای پر از ظواهر دروغین و کاذب رخنه کرده است.

 

هدف شکستن تفکر “دوست و دشمن” در مورد ایران است

حجاب بازیگران زن تنها یک روسری است که بسیار ساده روی سر انداخته اند و یک جلیقه نسبتاً بلند؛ گویی در منزل خود هستند. آیا این شیوه ای برای بیان مخالفت است، یا اینکه با اضطراب، ناامیدی و شکست ارتباط دارد؟ روی صحنه یک حمام خون راه افتاده؛ یکی از بازیگران خود را با اسلحه کشته است و تماشاگر صدای بوق اشغال را می شنود.

توماس کروگر، رییس آژانس فدرال آموزش های مدنی، پس از پایان نمایش می گوید: “هدف اصلی «نگاه عمیق به ایران» شکست تفکر «دوست و دشمن» درباره این کشور است.” باید به کمک این نمایش و فعالیت های دیگر وجهه کلیشه ای این کشور اسلامی را با یک تصویر متفاوت و غنی تر جایگزین کنیم. آژانس فدرال طی سال جاری در مجموع حدود ۲۰ پروژه به ارزش ۶۰۰ هزار یورو را در رابطه با ایران سرمایه گذاری کرده است.

“تئاتر آن در رور” [Theater an der Ruhr] در شهر مولهایم آلمان فعالیت های قابل توجهی در زمینه گفتمان های فرهنگی انجام داده است. روبرتو سیولی، مدیر این تئاتر که به عنوان اولین تئاتر غربی پس از انقلاب اسلامی بارها به ایران دعوت شده می گوید: “من مطمئنم که علیرغم تمامی انتقاداتی که در ایران انجام می شود، پنجره ای که ۱۵ سال پیش گشوده ایم، امروز همچنان باز است.”

سیولی در ادامه می گوید: “بسیار مهم است که کارگردانان تئاتر در ایران با دنیای خارج در ارتباط باشند و این گفتگو حفظ شود.” تئاتر ایران به عنوان یکی از کشورهایی که در آسیای غربی دارای فرهنگ بسیار چشمگیری است، حرف های زیادی برای گفتن دارد.

او در پایان می افزاید: “ازاین لحاظ نباید یک زبان مستقیم را انتخاب کرد، بلکه باید واقعیت را در لابلای زبان خود آنها جستجو کنیم که با شگردها و دیدگاه های خاص خود سانسور را به خوبی دور می زنند.”

منبع: لاندس سایتونگ