گفت و گو با علی هاشمی، کارگردان نمایش
اعتراض باید دموکراتیک باشد
همکارمان در تهران به سراغ علی هاشمی کارگردان نمایش “ پاره های ساده ” رفته است تا نظرات او را در باره ی ساختار نمایشنامه و شیوه ی اجرا جویا شود… هاشمی هم چنان دیگر اهالی تئاتر از اوضاع نابسامان هنر نمایش گله مند است. او می گوید برای دوخت و دوز لباس ها، مجبور شده است تا یک میلیون تومان پول از اهالی بازار قرض کند… مشروح این گفت و گو را در ادامه از پی بگیرید…
آقای هاشمی،کمی درباره روند انتخاب واجرای نمایشنامه “پاره های” ساده به ما بگویید.
نمایش “پاره‌های ساده” مثلث سوم از سه‌گانه‌های مهدی میر محمدی به عنوان نویسنده نمایشنامه بود که بعد از نمایش‌های “جزغاله‌های عاشقانه” و “امروز دوست ندارم” توسط گروه تئاتر اکنون روی صحنه رفت. پاره‌های ساده در ادامه آثار قبلی بیشترین تاکید را روی شخصیت زن قرار داده، اما این بار به شیوه نیمه رئالیستی - نیمه برشتی برای تماشاگران روایت می‌شود که تا حدی با سایر آثارم در این زمینه تفاوت دارد.
درطراحی صحنه تا چه اندازه تلاش شد تا به پیشنهادات نمایشنامه وفادار بمانید؟
در طراحی صحنه نمایش سعی کردیم تا حد زیادی بیگانه سازی برشتی را اعمال کنیم در این راه هم سعی کردیم تا با نوع بازی بازیگران و نشان دادن قطعاتی از زندگی یک زن (که برگرفته از خاطرات یک زن دیگر به نام مهرناز است) نمایشی را به روی صحنه ببریم که بخشی از آن رئالیستی است و بخش دیگری از آن در یک فضای غیر واقعی گذر می‌کند.
موقعیت های به وجود آمده توسط نویسنده در متن نهایی تا اندازه ای به بروز مشکلات اجتماعی افراد دامن می زند و درمورد برخی از آن ها به قدری پیش می رود که تلخی نمایش را دوچندان می کند.به نظرتان این مقدار تلخی و برش سخت زندگی کاراکترها تاثیر خود را بر تماشاگر می گذارد تا مسیر اجرا را به پیش ببرد؟
من اصولا در ژانر کمدی هیچ گاه فعالیت نکردم اما معتقدم آنچه در جامعه‌ام می‌بینم، شاد نیست چرا که درگیر دردسر و مشکلات هستیم. بنابراین من به عنوان یک هنرمند تلاش کردم تا این تلخی ها را نشان دهم کما این که معتقدم نمایش پاره‌های ساده به شدت آثار قبلی‌ام تلخ نیست.
پیش از این قرار بود نمایش را در یکی از سالن های مجموعه تئاتر شهر اجرا کنید؟
بله. نخست تصمیم داشتم این نمایش را در کارگاه نمایش مجموعه تئاترشهر به روی صحنه ببرم، که نشد. با پاسخ منفی مدیران تئاتر شهر مواجه شدم. به من گفتند شما در سهمیه این مکان قرار نداری. به هر حال نشد و ما یک سالن دیگر گرفتیم. اما اجرا در خانه نمایش اداره تئاتر به دلیل نوع صحنه‌ای که دارد و باعث می‌شود بازیگر نفس به نفس در کنار تماشاگرحضور داشته باشد تجربه بسیار ارزشمندی است.
این روزها اغلب گروههای تئاتری از پرداخت دستمزد و عقد قراردادهای خود گله مند هستند.وضعیت قرارداد شما با مرکز هنرهای نمایشی چگونه است؟
متاسفانه دستور العمل جدید ارائه شده بدون منطق شبیه دستور‌العمل سینماست و به نوعی می‌توان گفت، انگار نمایش ما را می‌خواهند با آثار سینمایی چون اخراجی‌ها تطابق دهند. البته شاید بتوان این شیوه را در جایی مثل تالار اصلی تئاترشهر اجرا کرد اما به نظر می‌آید اجرای این شیوه در تالارهایی مانند خانه نمایش یک شیوه غیر منطقی است. مدیران تئاتری باید از گروه‌هایی که در مکان‌هایی مانند اداره تئاتر کار می‌کنند، ممنون باشند و از آنها حمایت کنند. و بدانند که همین گروههای جوان تئاتر هستند که چراغ این تالارهای مهجور را روشن نگه داشته‌اند . اما متاسفانه مدیران محترم تئاتر نه تنها حمایتی از ما نمی کنند بلکه با شیوه کاملا غیر منطقی با ما برخورد می کنند. متاسفانه تمرکز بسیاری از هنرمندان و مسولان تئاتر به مجموعه تئاترشهر تا حدی افزایش پیدا کرده که بسیاری از هنرمندان ما نمی‌دانند خانه نمایش اداره تئاتر کجاست؟ و نمی‌دانند در این مکان بزرگانی چون مشایخی، کشاورز و نصیریان حضور داشته اند. انگار هنرمندان تئاتر دیگر عادت کرده‌اند که تئاتر فقط در تئاتر شهر قابل ارزیابی و تماشاست.
نظرتان درباره رویه فعلی سیاستگذاری در عرصه تئاتر چیست؟
متاسفانه در حال حاضر مدیران فقط شعار جوان گرایی می‌دهند در حالی که شیوه آنها در این زمینه یک شیوه سلیقه‌ای و متفاوت است. آن هااین روز ها از کارهایی حمایت می‌کنند که حرکات ژانگولر مهمترین عناصر آن است. تاکنون هیچ پرداختی انجام نشده و ما مجبور شدیم برای ساخت دکور و دوخت لباس از طریق عموی یکی از اعضای گروه که در بازار مشغول فعالیت است یک میلیون تومان پول قرض کنیم .
آیا اعتراضات تئاتری ها به وضعیت موجود تاثیر گذار بوده است؟
شیوه اعتراضات باید به شکل دموکراتیک و خانوادگی باشد. این طور نمی شود که یک نفر معترض باشد و او را درنطفه خفه کنند تا حساب کار دیگران دستشان بیاید. اساسا شیوه برخورد مرکز هنرهای نمایشی با هنرمندان شیوه ارباب و رعیتی است و وقتی هم که اعتراض می‌کنیم می‌گویند همین است.