پس از یک سال تلاش، قدرت‌های جهانی و ایران برای دستیابی به توافق جامع، که برنامه هسته‌ای این کشور را محدود و تحریم‌ها را لغو می‌کند به مهلت ۲۴ نوامبر نزدیک می‌شوند. عدم پیشرفت در مورد مسایل مهم در عمان باعث این گمانه‌زنی‌ها شده که طرفین شاید نتوانند تا مهلت مقرر به توافق برسند.
از آن‌جا که هیچ‌کس نمی‌خواهد این روند بدون نتیجه باشد، صحبت‌هایی در مورد تمدید دوباره مذاکرات شنیده می‌شود. به هر حال فرصت برای توافق جامع و دائمی باید زنده نگه داشته شود. جز این هر چه باشد یک تراژدی خواهد بود. جامعه بین‌المللی، به برنامه هسته‌ای ایران از زمان آشکار شدنش در سال ۲۰۰۲، به عنوان یک تهدید نگریسته است. آمریکا و متحدانش ظنین هستند که ایران بصورت پنهانی به دنبال بدست آوردن توانایی برای ساخت سلاح هسته‌ای باشد. ایران چنین ادعاهایی را رد می‌کند و اصرار دارد که برنامه هسته‌ای این کشور تمام صلح‌آمیز و هدف از آن تولید برق و ایزوتوپ‌های پزشکی است. هرگونه توافق جامع باید متضمن این شود که، بدون فرصت کافی برای مداخله جهان، ایران بصورت ناگهانی تصمیم به تولید سلاح هسته‌ای نخواهد گرفت.
یک توافق موفق برای هر دو طرف سودمند است. تحریم‌ها علیه ایران به تدریج لغو و اقتصاد کشور شکوفا می‌شود و درها را برای ورود ایران به جامعه بین‌المللی باز می‌کند. یک توافق معتبر، به جهان تضمین می‌دهد که ایران تنها به انرژی هسته‌ای علاقمند است و به دنبال ساخت سلاح نیست و این امر احتمال همکاری در مورد چالش‌های دیگر از جمله نبرد علیه داعش را بالا می برد.
موانع دیپلماتیک اکثرا بخاطر عدم همکاری ایران در کاهش توانایی تولید اورانیوم غنی‌شده ایجاد شده است. این اورانیوم در راکتورهای انرژی و برای تحقیقات پزشکی استفاده می‌شود و با درجه بالاتر می‌تواند برای تولید سلاح نیز بکار رود.
دیوید سنگر در تایمز نوشته است، ایران در حال بررسی یک مصالحه است که در صورت توافق با غرب، بخش اعظمی از ذخیره اورانیوم خود را برای تبدیل به میله سوخت به روسیه بفرستد. قرار است روسیه راکتورهای بیشتری برای ایران بسازد. چنین اقداماتی به ایران تضمین می‌دهد که می‌تواند انرژی مورد نیاز خود را تامین کند و در عین حال نیازی به توان غنی‌سازی در مقیاس صنعتی ندارد.
چنین توافقاتی به آمریکا و متحدانش انعطاف بیشتری در مورد تعداد سانتریفیوژهای فعال ایران می‌دهد. ایران حدود ۱۹ هزار سانتریفیوژ دارد که ۱۰۲۰۰ از آن‌ها فعال است. قدرت‌های بزرگ در آغاز پیشنهاد کرده بودند که ایران تعداد سانتریفیوژهای فعال خود را به ۱۵۰۰ عدد برساند ولی رقم آن را کمی بعد به ۴۰۰۰ عدد افزایش دادند. اما ایران در مقابل کاهش آن‌ها مقاومت می‌کند. از جمله مسایل حل‌نشده دیگر زمان‌بندی لغو تحریم‌هاست و اینکه بازرسان بین‌المللی بتوانند آزادانه از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کنند.
پی‌آمدهای شکست توافق جامع جدی خواهد بود، از جمله اینکه پرزیدنت حسن روحانی و وزیر خارجه او، که مانند آقای اوباما در تلاش برای رسیدن به توافق ریسک‌های بزرگی کرده‌اند، تضعیف خواهند شد.
ایران نزدیک به یکسال است که به توافق اولیه با غرب پایبند بوده است. این تجربه نوید این را می‌دهد که ایران قادر است یک توافق دائمی را نیز به انجام برساند. پرزیدنت اوباما اخیرا اقدام درستی کرد و به آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران مستقیما نامه نوشت تا او را به قبول توافق تشویق کند. این توافق مهم‌تر از آن است که بشود آن را از دست داد.
منبع: نیویورک تایمز - 15 نوامبر
