سخنان جدید عطاالله مهاجرانی، وزیر فرهنگ و ارشاد دولت سیدمحمد خاتمی، بار دیگر واکنش حامیان جنبش سبز را برانگیخت. مهاجرانی در نشستی با عنوان “سخنرانی و پرسش و پاسخ پیرامون جنبش سبز” که روز شنبه ششم تیرماه در لندن و با حضور حسن یوسفی اشکوری و احمد سلامتیان برگزار شد، گفته بود: “بالاخره از آغاز پیروزی انقلاب تا به امروز، افرادی با انقلاب مخالف بودند، با نظام جمهوری اسلامی مخالف بودند، با مرحوم امام خمینی مخالف بودند، با نهاد روحانیت مخالف بودند، عیبی هم ندارد سی سال مخالفت کردند، می توانند در واقع به این مخالفت ادامه بدهند، ولی این مجموعه نمی توانند مدعی جنبش سبز باشند.”
این نخستین بار نیست که عطاالله مهاجرانی با انتقادهای تند حامیان جنبش سبز، در دنیای مجازی رو به رو می شود.
جنبش سبز: انقلاب، امام، نظام
مهاجرانی در سخنان خود می‌گوید: “جنبش سبز، در مسیری حرکت کرد. انتخاباتی برگزار شد، افرادی در انتخابات شرکت کردند، رای دادند، و بعد هم شعار دادند رای ما کو؟جمعی بودند که در انتخابات شرکت نکردند، افراد را به رسمیت نشناختند. نمی گویم که این افراد حق نقد و اعتراض و نقض و رد و مبارزه را ندارند. این مبارزه را انجام دادند… معتقدم مهم ترین آسیب که باید دقت کنیم این است که این جنبش ملی و مردمی است.”
مهاجرانی پیش از این نیز جنبش سبز را پای بند به “قانون اساسی و ولایت فقیه” دانسته بود.این در حالیست که منتقدان مهاجرانی گفته اندتفسیر وی از جنبش سبز و کسانی که زیر این مجموعه قرار می یگرند با تفسیرمیرحسین موسوی، تفاوت دارد.
موسوی که اکنون به عنوان یکی از دو رهبر جنبش سبز مطرح است، درمورد جنبش سبز در منشور خود گفته است: “جنبش سبز موافق تکثر ومخالف انحصارطلبی است. در نتیجه، دشمنی و کینه توزی با بدنه اجتماعی هیچ بخشی از جامعه جایی در جنبش ندارد.”
وی در بخش دیگری از همین منشور “نخستین ارزش اجتماعی جنبش سبز” را چنین برشمرده:” دفاع از کرامت انسانی وحقوق بنیادین بشر فارغ از ایدئولوژی، مذهب، جنسیت، قومیت و موقعیت اجتماعی”.
اکبر گنجی، یکی دیگر از فعالان جنبش سبز در خارج از کشور، هم پیش از این بارها در سخنرانی‌ها و گفت‌وگوهایش تاکید کرده است که: “رهبری جنبش سبز در داخل کشور است و جنبش هیچ سخنگویی در خارج از کشور ندارد.”
وی که در مقاله‌ای در “روز” نوشته بود “هر فرد و گروهی حق دارد ساختار شکن و سرنگونی طلب باشد، اما حق ندارد بنام و به نمایندگی از نهضتی که کروبی و موسوی نمادهای آنند، چنان اهدافی را دنبال کند”، بارها تاکید کرده حامیان جنبش سبز در خارج از کشور، نمی‌توانند اهداف و منویات خود را به نام موسوی و کروبی پیش ببرند.
جنبش سبز:بر نظام، با نظام، در نظام؟
مهاجرانی در بخش دیگری از سخنان خود، سه دیدگاه مختلف درباره جنبش سبز را بیان میکند: دیدگاه انقلابی، دیدگاه انقلاب ـ اصلاحی و دیدگاه اصلاحی. وی در ادامه روشن می کند که تفسیر وی از جنبش سبز حرکت”در نظام” و براساس “قانون اساسی” و اصول اجرانشده آن است.
امامهدی کروبی، دبیرکل حزب اعتمادملی در بیانیه‌ای که به مناسبت سالگرد انتخابات بیست و دوم خرداد صادر کرد، در این مورد گفته بود: “با توسل به ولایت فقیه تیشه به ریشه قانون اساسی و جهوری اسلامی برخاسته از رای مردم زده و اختیار و دامنه ولایت فقیه آنقدر توسعه داده شد که بعید می‌دانم در مواردی این مقدار اختیار از سوی خداوند به پیامبران و ائمه معصومین نیز داده شده باشد و حتی گمان نمی‌کنم که خدا چنین حقی برای چنین برخوردی با بندگان را برای خودش نیز درنظر گرفته باشد؟”
این همان نکته‌ای است که مصطفی تاج‌زاده، عضو شورای مرکزی حزب مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی نیز در تحلیل مفصل خود به نام “پدر، مادر، ماباز هم متهمیم” چنین به آن اشاره کرده است: “نظامی که ما برای برپایی آن انقلاب کردیم و به قانون اساسی آن رأی دادیم، غیر از نظام نظامیانی است که می‌کوشند آن را ملک طلق خویش نمایند و در عرصه سیاست برای خود جایگاهی همانند فرماندهان دخالتگر ارتش ترکیه و پاکستان قائل شوند. این گواهی از آن رو ضرورت دارد که به وضوح می‌بینم چه در زندان‌ها و چه در تریبون‌ها و صدا و سیمای رسمی کشور، از جمهوری اسلامی ایران یک موجود زشت سیرت و زشت صورت به نام «فرانکشتاین» می‌سازند.”
میرحسین موسوی نیز که بارها اعلام کرده به قانون اساسی التزام دارد، این را نیز ناگفته نگذاشته است که قانون اساسی “وحی منزل” نیست و برخی از مواد آن باید با استفاده از سازوکارهای “مردمی” تغییر کند.
مهاجرانی و دنیای مجازی
در دنیای مجازی اما برخورد با سخنان مهاجرانی متفاوت بود. برخی سخنان مهاجرانی را “حرف دل موسوی” و برخی دیگر “برخلاف نظریات موسوی” دانسته‌اند. برخی هم نوشته‌اند که: “نظر شخصی اش را گفته، آزادی بیان همین است دیگر. کاره ای هم نیست، ادعای کاره ای بودن هم ندارد.“ برخی نیز بر این عقیده‌اند که اساسا مشخص نیست مهاجرانی براساس چه جایگاهی این سخنان را مطرح کرده و لازم است “نقش” وی در جنبش سبز مشخص باشد.
در هر حال سخنان مهاجرانی بازتاب‌ها و واکنش‌های فراوان و مختلفی در بر داشته؛ و حالا باید دید این سخنان و نقدهایی که در پی آن منتشر خواهد شد، می‌تواند گامی به پیش برای جنبش سبز باشد ؟
