امید معماریان
همزمان با توافق وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا مبنی بر اعمال “کامل وبدون تاخیر” تحریم های سازمان ملل علیه ایران، کمیته ویژه بررسی مصوبه مجلس مبنی بر ایجاد محدودیت‌های همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در اولین گام اجرای این مصوبه از ورود 38 تن از بازرسان این آژانس به ایران جلوگیری کرد.
دیپلمات های اروپایی به خبرگزاری رویتر گفته اند که آمریکا دراندیشه تحریم نفت ایران است وکشورهای اروپایی در حال برسی پیوستن یا عدم یپوستن به این حرک هستند. تحریم نفت، سنگین ترین نوع تحریم خواهد بود که عملا چرخه اقتصاد ایران را از حرکت خواهد انداخت. تا پیش ازاین هیچگاه با این جدیت سخن از تحریم نفت ایران به میان نیامده بود. اما اکنون، با توجه به واکنش های اولیه ایران به قعطنامه اخیرشورای امنیت، تحولات مرتبط با ناآرامی های عراق، دیدارهای وزرای دفاع وخارجه امریکا با کشورهای عربی وبه خصوص عربستان وخبرهای حاکی ازتوافق های دولت ریاض برای جبران احتمالی کاهش یا قطع صادران نفت ایران، چنین احتمالی مورد بررسی قرار گرفته است.
مجلس شورای اسلامی چندی پیش یک مصوبه‌ی قانونی مبنی بر ایجاد محدودیت در ارتباط با آژانس انرژی اتمی تصویب کرده بود که به تایید شورای نگهبان نیز رسید. این مصوبه به شورای عالی امنیت ملی ابلاغ شد و این شورا، کمیته ویژه ای را برای بررسی این مساله تشکیل داد. این کمیته پس از بررسی‌ها تصمیم گرفته که به 38 تن از بازرسان، اجازه ورود به ایران را ندهد و این محدودیت رسما به آژانس انرژی اتمی اعلام شده است.
علاء الدین بروجردی به ایسنا گفت: “احساس جمهوری اسلامی ایران در همکاری با آژانس، به قوت خود باقیست و ما به عنوان یک عضو عهدنامه‌ی NPT که به مفاد آن متعهد هستیم و در چارچوب مقررات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری می‌نماییم، و همچنان به همکاری‌ها در آینده نیز ادامه خواهیم داد.”
این درحالی است که اگر ایران تا پایان سیزدهم فوریه، مهلت تعیین شده تعلیق غنی سازی اورانیوم، پاسخ مثبتی ندهد تحریم های بیشتری را نیزبه صورت اتوماتیک پیش رو خواهد داشت. کشورهای اروپایی تاکید کرده اند که اگر لازم باشد از سیاهه ای که سازمان ملل تعیین کرده است فراتر خواهند رفت. این به معنی احتمال افزایش گسترده تحریم ها خارج از موارد مطرح شده درقطعنامه 1737 شورای امنیت سازمان ملل است. طی ماه های گذشته آمریکا اعلام کرده بود که صرف نظر ازتحریم های سازمان ملل، به صورت مجزا ویا به همراه کشورهای متحد تحریم های جداگانه ای را علیه ایران اعمال خواهند کرد. کاندولیزا رایس آخر هفته گذشته اعلام کرد که کمپانی هایی که با ایران به تجارت می پردازند درخطر خواهند بود.
براساس بیانیه ای که روز گذشته توسط اتحادیه اروپا منتشر شد، این اتحادیه از همه کشورها خواسته تا به مقررات وموارد ذکر شده درقانون به صورت کامل وبدون تاخیر توجه کنند وآنها را به اجرا درآورند. مقام های اتحادیه اروپا خاطر نشان کرده اند که تحریم های این اتحادیه از اوائل ماه فوریه (یک هفته بعد) به اجرا در خواهند آمد. قطعنامه تحریم علیه ایران، علوه برمسدود کردن دارایی برخی ازچهره هایی که گفته می شود در بر نامه هسته ای ایران مشارکت دارند، لیست بلندی ازقعطاتی که نمی تواند مورد معامله قراربگیرد را در خود جای داده است. ازاین پس سفر افرادی که در مشاغل مرتبط با برنامه هسته ای وموشکی هستند نیز به این کشورها دشوار خواهد بود. اگر چه وزای خارجه کشورهای اتحادیه اروپا علی رغم حرکت به سوی تحریم ها، اعلام کرده اند که بسته مشوق پیشنهادی که درماه ژوئن به ایران درزمینه های سیاسی، اقتصادی و فنی پیشنهاد شده همچنان روی میز خواهد بود و با متوقف شدن برنامه غنی سازی می تواند مورد گفت وگو قرار گیرد.
هفته نامه اشپیگل آلمان درمصاحبه ای با رایس از توصیه او به شرکت هایی خبرداده که با ایران وارد معامله می شوند واز آنها خواسته است تا پیش از معامله خطرات آن را مورد توجه قرار دهند. رایس به ویژه تصریح کرده که آمریکا به روشنی بانک های ایرانی را تحریم کرده است: “قوانین ما در خصوص کسانی که با بانک های ایرانی معامله می کنند بسیار سختگیرانه است.” وزارت خزانه داری آمریکا طی ماه های سپتامبر ودسامبر به ترتیب بانک های صادرات و سپه را مورد تحریم خود قرار داده است.
تشدید فشارها برروی ایران درحالی هر روز دامنه گسترده تری پیدا می کند که روزگذشته محمود احمدی نژاد در دیدار با وزیرامورخارجه قطر تکرار کرد: “دولت و ملت ایران بدون توجه به فشارهای بی‌اثر آمریکا و متحدانش، به حرکت خود در راستای دستیابی به فناوری صلح‌آمیز هسته‌یی ادامه خواهد داد.” منوچهر متکی وزیر امورخارجه ایران نیز در گفت و گویی با روزنامه الخلیج علی رغم تاکید بر تمایل تهران به بازگشت به میز مذاکره از ادامه برنامه هسته ای سخن گفته است: “تهران همچنان مذاکره را به عنوان تنها راه کار جهت حل مشکلات مربوط به پرونده‌ی هسته‌یی ایران دنبال می‌کند. ایران از ابتدا اعلام کرده که هرگز از برنامه‌ی هسته‌یی‌اش عقب‌نشینی نخواهد کرد و این تنها تصمیم دولت نیست بلکه تصمیم تمام ایرانی‌ها محسوب می‌شود.”
طی روزهای گذشته نیکلاس برنز، معاون امورسیاسی وزارت خارجه آمریکا از ایران خواست تا مذاکرات درباره‌ی برنامه‌ی هسته‌یی‌اش را از سر بگیرد و در عین حال از جامعه‌ی بین‌المللی خواست در صورت شکست دیپلماسی، فشار بر جمهوری اسلامی ایران را افزایش دهند.