ماده23 لایحه حمایت از خانواده، در کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی حذف شد. حذف این ماده اگر چه حق چند همسری برای مردان را که هم اکنون در قانون، موجود است را تغییر نمی دهد، اما از حذف اجازه زن اول برای همسرگزینی بعدی مردان جلوگیری می کند. زهره ارزنی، پروین اردلان و آیدا سعادت، در گفت و گو با روز به بیان دیدگاه های خود در مورد این دستاورد جنبش زنان پرداخته اند.
خبر حذف ماده 23 ، دیروز به نقل از ستار هدایت خواه عضو کمیسیون فرهنگی مجلس اعلام شد. به گزارش مهر نیوز، این نماینده مجلس گفت: “بعد از 3 ساعت بحث جدی درباره لایحه حمایت از خانواده که در کمیسیون فرهنگی به عنوان کمیسیون فرعی مورد بحث قرار داشت، اعضا به حذف ماده 23 این لایحه رای دادند”. پیش از این، زهره الهیان عضو فراکسیون زنان مجلس خبر داده بود که “در شور دوم رسیدگی به این لایحه از نظرات کارشناسان و صاحب‌نظران استفاده می‌شود و یک پیشنهاد اصلاحی در شور دوم جایگزین ماده 23 خواهد شد”. این در حالی بود که در مهر ماه گذشته، سلمان ذاکر عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس اعلام کرده بود که “بر اساس پیشنهادهای جدیدی که به کمیسیون فرهنگی مجلس رسیده، ماده 23 بار دیگر در لایحه قرار می گیرد و بر اساس آن، رضایت زن اول، شرط پذیرش ازدواج مجدد مرد خواهد شد”. وی همچنین به اضافه شدن شروطی برای “رعایت عدالت” مرد بین همسران اشاره کرده بود.
زهره ارزنی وکیل دادگستری و فعال جنبش زنان درباره حذف ماده 23 به روز می گوید: ماده 23 در اصل نحوه ی شکلی چند همسری را بحث می کند یعنی ماهیت چند همسری در قانون مدنی هست. حذف این ماده به معنای لغو چند همسری در قوانین نیست بلکه چند همسری به قوت خود باقی خواهد ماند مگر اینکه قانونگذار صریحا اصل را بر تک همسری اعلام کند. منتهی اگر چنانچه کمیسیون حقوقی مجلس گفته ماده 23 حذف شده و ماده 16 قانون حمایت خانواده، مصوب 53 جایگزین آن شود، در این صورت مردان در شرایطی که در ماده 16 پیش بینی شده می توانند با موافقت دادگاه ازدواج مجدد بکنند. پس شرایط ماده 16 بهتر از ماده 23 هست. اما اگر مقنن ماده 23 را حذف کند وماده 16 را جایگزین نکند، شرایطی که الان حاکم است، به قوت خود باقی خواهد ماند. که تقریبا مثل ماده 16 هست. البته دادگاهها به ماده فوق اشاره نمی کنند.
پروین اردلان فعال جنبش زنان همچنان حذف این ماده را دستاوردی حداقلی برای این جنبش می داند و تاکید دارد: حذف این ماده مهم است و بیش از حذف این ماده ائتلافی که زنان به خاطر این ماده تشکیل دادند و بر سر خواسته شان مقاومت کردند مهم است. ولی نباید خودمان را گول بزنیم. قانون چند همسری همچنان در قانون ما وجود دارد. این قانون حذف نشده و فقط جلوی این که قانونی بدتر تصویب شود گرفته شده است. وی تاکید می کند حذف این ماده از این نظر مهم است که می تواند گام اول برای حذف قانونهای نابرابر از جمله قانون چند همسری باشد.
آیدا سعادت فعال کمپین یک میلیون امضات و عضو دیگر ائتلاف زنان ماده حذف شده را به قدری غیر معقول و نامتناسب توصیف می کند که به هیچ وجه آن را قابل تصویب شدن نمی داند. او با ابراز خوشحالی از حذف این ماده به روز می گوید: این ماده از ابتدا هم به واسطه ی اراده ی کسانی که نگاه واقع بینانه به شرایط زنان در جامعه ندارند و با توسل به ابزارهای فراقانونی و اعمال نفوذ در لایحه گنجانده شده بود.
سعادت معتقد است: مردم چنین قانون واپس گرایانه و متحجرانه ای را نمی خواهند و تن به چنین قانونی نمی دهند. بنا بر این مجلس یا هر نهاد دیگر ای با اندکی روشن بینی متوجه می شود که نمی تواند اعتراضات و نقدهای کارشناسانه ای که توسط فعالان جنبش زنان و سایر گروه ها و طیف ها در ائتلاف علیه لایحه ضد زن مطرح شده را نادیده بگیرد. مطمئنا این نقد ها در حذف این ماده موثر بودند که با وجود پیشنهاد گنجاندن دوباره ی ماده 23 در بررسی های کارشناسی به این نتیجه رسیدند که باید حذف شود.
این فعال کمپین همچنین از انرژی زیادی که این ماده و ماده 25 از فعالان جنبش زنان گرفت سخن می گوید و با خنده می افزاید: بالاخره شر این ماده کم شد. وی با اشاره به سایر ایرادهای وارد شده بر لایحه مذکور می افزاید: حذف این ماده رافع بقیه اشکالات این لایحه نیست و امیدوارم در بررسی هایی که در حال انجام است نقاط ضعف و ابهامات این لایحه با توجه به نقد های مفیدی که ارائه شده مطرح شود، تا اگر قرار است قانونی برای “خانواده” تصویب شود، حقوق زنان در خانواده را نادیده نگیرد.