پریسا حاتمی
در حالی که آزادی سه دانشجوی امیرکبیر و دو عضو دفتر تحکیم از زندان، امیدواری به کاهش شدت برخوردها با جنبش دانشجویی را در آستانه سال تحصیلی جدید افزایش داده بود، مصاحبه غیرمنتظره و بی‌بهانه دادستان کل کشور با خبرگزاری دولتی ایرنا، همه امیدها را نقش بر آب کرد. دری نجف‌آبادی در این مصاحبه گفت که دانشجویان در صورت “جریان‌سازی” و “فتنه‌جویی” یا حتی “اسائه ادب” به رهبری، با “برخورد قضایی” مواجه می‌شوند.
مشخص نیست که گفت‌وگوی ایرنا با دری نجف‌آبادی به چه مناسبت یا به چه بهانه‌ای انجام شده اما این خبرگزاری صرفا در متن خبر بر “اختصاصی” بودن آن تاکید کرده است. با این حال برخی اشارات وی، شبیه اتهاماتی است که در ماه‌های گذشته به‌طور مداوم به دانشجویان دانشگاه امیرکبیر وارد و همواره از سوی آنها تکذیب می‌شد.
با این حال سخنان وی را می‌توان شفاف‌ترین حمله یک مقام قضایی به فعالان دانشجویی دانست که در آستانه روزهای پایانی تعطیلات تابستانی و آغاز سال تحصیلی جدید دانشگاه‌ها مطرح می‌شود.
تهدید آشکار به برخورد قضایی
این اظهارات بخصوص از این جهت اهمیت می‌یابد که از سوی یک مقام بلندپایه قضایی، ولی با ادبیاتی که معمولا در بی‌پرواترین رسانه‌های اصولگرای تندرو به کار گرفته می‌شد، بیان شده و لحن آن آشکارا تهدیدآمیز است.
دادستان کل کشور به ایرنا گفته است: “زمانی که دانشجو به دنبال جریان‌سازی و سوء استفاده باشد با آنها برخورد دانشجویی نمی‌شود بلکه براساس قانون با آن برخورد قانونی و قضائی می‌شود. جریان آفرینی دانشجویی پیگرد قانونی دارد، چه رسد به اینکه این جریان آفرینی یک جریان آفرینی سیاسی باشد.“
وی همچنین فعالان جنبش دانشجویی را متهم کرده که “به دنبال ایجاد فتنه در محیط فرهنگی هستند” و افزوده است: “برخی از افراد تحت عناوین دانشجو اقدام به سوء استفاده از این عنوان کرده و خود را مجاز می‌دانند که به تمام مقدسات و مقام معظم رهبری اسائه ادب کنند که در این زمینه باید با این دسته از افراد برخورد قضائی صورت گیرد.“
پایان آزادی در دانشگاه‌ها؟
دادستان کل کشور در حالی اقدام به تهدید دانشجویان در خصوص فعالیت‌های سیاسی کرده است که پیش از این مسئولان جمهوری اسلامی ادعا می‌کردند با فعالیت سیاسی دانشجویان مخالفتی ندارند و حتی محمود احمدی‌نژاد بارها به شکلی حیرت‌انگیز از وجود آزادی بیان بی‌نظیر در دانشگاه‌های ایران صحبت کرده بود.
با این حال لحن تهدیدآمیز سخنان دری نجف‌آبادی نشان می‌دهد که دیگر بنا نیست هیچ تلاشی برای آزاد نشان دادن فضای سیاسی دانشگاه‌ها و یا ترغیب – ولو ظاهری – دانشجویان به حضور و مشارکت در عرصه‌های سیاسی به خرج داده شود.
تابستان سخت دانشجویان
اظهارات شدیداللحن این مقام قضایی که حتی “اسائه ادب به رهبر” را نیز از جمله موارد برخورد قضایی با دانشجویان ذکر کرده است، در پایان دومین ماه تابستانی مطرح می‌شود که به عقیده فعالان دانشجویی، یکی از سخت‌ترین فصل‌های تعطیلی دانشگاه‌ها در سال‌های اخیر بوده است.
اگرچه دادستان کل این بار هم تهدید به “برخورد قضایی” کرده است، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که در سه سال گذشته نیز فعالان دانشجویی با برخوردهای قضایی مکرری مواجه بوده‌اند.
گزارش یک نهاد حقوق بشری حاکی از این است که از بهار 86 تا بهار 87، بالغ بر 108 دانشجو بازداشت، 45 دانشجو بازجویی، پنج دانشجو محاکمه و 15 دانشجو به مجازات‌هایی نظیر زندان، شلاق و جریمه محکوم شده‌اند. این میزان در دو ماه ابتدایی تابستان جاری نیز با شدت بیشتری ادامه یافته است؛ به طوری که به گزارش منابع دانشجویی، در این دو ماه حداقل 18 دانشجو به بهانه‌های مختلف بازداشت شده‌اند.
برخوردها با دانشجویان دانشگاه زنجان، بازداشت اعضای دفتر تحکیم و کارشکنی در راه برگزاری نشست این تشکل مهم دانشجویی، برخورد با تعدادی از فعالان دانشجویی دانشگاه آزاد و نیز ادامه بازداشت سه دانشجوی دانشگاه امیرکبیر تا هفته گذشته، از جمله ابعاد فشارها بر جنبش دانشجویی در تابستان جاری بوده است.
این وضعیت باعث شد که چندی پیش یکی از اعضای دفتر تحکیم هشدار دهد که دانشجویان فشارهای حکومتی را در آغاز سال تحصیلی آینده پاسخ خواهند داد. اکنون می‌توان سخنان تهدیدآمیز دادستان کل کشور را نیز واکنشی از سر نگرانی در خصوص اعتراضات دانشجویی در پاییز سال جاری در نظر گرفت.