در هفته اخیر نمایندگان مجلس با کلیات طرح فوریتی اصلاح بندهای ۴۴ و ۴۵ قانون بودجه سال ۹۱ مبنی بر توقف اجرای قانون هدفمندی یارانهها در فاز دوم موافقت کردند. این تصمیم را در راستای رفتارهای قبلی میتوان دانست. در شرایط فعلی مجلس، دولت را متهم میکند که برنامه روشنی ندارد و از سوی دیگر دولت نیز درمورد مجلس اینچنین فکر میکند و مصوبه اخیر مجلس نیز نشان میدهد که کمتر نگاه روشن و پیشبینیپذیری وجود دارد.
درمورد هدفمندسازی یارانهها دولت و مجلس یک برنامه استراتژیک نداشتند. آیا وقتی که این طرح مطرح و تصویب شد آنها پیشبینی نمیکردند که با تحریمها چه باید کرد؟
از یک سال پیش کشورهای غربی قوانینی برای تحریمهای ایران تصویب کرده بودند و روشن بود که درصدد اینچنین وقایعی هستند که مدیران باید در این مورد پیشبینیهایی میکردند. در ابتدای امسال ادعا میشد که طرح هدفمندسازی یارانهها در پاسخ ایران به تحریمها و کاهش وابستگی نفتی ایران کمک خواهد کرد و جلوی واردات بنزین را میگیرد و درنتیجه وابستگی ما را به خارج از کشور کم میکند و دلارهای نفتی را در جیب دولت و مردم نگه میدارد. حال همان استدلالها را برای توقف هدفمندسازی یارانهها بهکار میبرند و درواقع آن استدلالها کاربرد معکوس یافتهاند.
نکتهای که بهنظر میرسد این است که همچنان نبود یک برنامه جامع و کامل در اقتصاد حاکم است. البته نبود استراتژی مختص دولت نیست و نهادهای دیگر نیز طرح روشنی برای اداره اقتصاد ارائه نکردهاند. این وضعیت ایجاد نگرانی میکند. مگر ما هفت سال پیش که از هدفمندسازی یارانهها سخن میگفتیم از وضعیت تحریمها خبر نداشتیم که چنین روزی پیش میآید و باید برای آن برنامهای منسجم درنظر گرفته شود.
از همان ابتدا هم پیشبینی میکردیم که این طرح دچار مشکلاتی باشد اما آن مشکلات نباید مایه دلهره ما میشد بلکه باید برای آن مشکلات برنامهریزیهایی صورت میگرفت. از سوی دیگر دولت همه قانون هدفمندسازی یارانهها را اجرایی نکرد و مجلس نیز برنامهای برای این مهم در همان موقع ارائه نکرد. علاوه بر این، به نظر میرسد نظام برنامهریزی در اقتصاد چندان کارآمد نیست. بعضا از بررسی برخی تصمیمهای بانک مرکزی متوجه میشویم که سیاستهای اتخاذی مسئولان آن دوام لازم را ندارند. درمورد هدفمندسازی یارانهها نیز باید اشاره کرد هر حرکتی که منجر به کاهش مصرف انرژی در کشور ما شود، صرفنظر از تبعات تورمی آن، مطلوب است، چراکه حداقل جلوی آلودگی بیشتر گرفته میشود اما میتوانستیم این میزان منابع حاصل از هدفمندسازی را به تولید بدهیم و شیرینی هدفمندی را به تولید برسانیم.
بهنظرم، تحریمها به جای خود اما بعضی از آن بهعنوان سپر استفاده میکنند درصورتی که باید نحوه مدیریت را هم در نظر گرفت. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند با مشکلاتی مواجه خواهیم شد. در واقع تنها راهکار این است که جلوی بیبرنامگیهای اقتصادی گرفته شود و در ادامه طرح هدفمندسازی یارانهها با قدرت کامل اجرا و منابع آن به تولید داده شود. البته باید توجه داشت تنها در چارچوب یک مصالحه سیاسی میتوان این کار را کرد.
منبع: آرمان، ۲۲ ابان