مایکل دورن
بحران عراق دو سئوال را بوجود آورده است: چه شد؟ حالا چکار کنیم؟
سناتور لیندزی گراهام که مدام به سیاستهای خارجی دولت اوباما حمله میکند، گفته است آمریکا برای مبارزه با پیشروی سریع داعش باید با ایران همکاری کند. این ایده توسط جان کری هم مورد تایید قرار گرفته است. وی روز دوشنبه گفت، دولت آماده است با تهران گفتگو کند و احتمال همکاری در عراق را رد نکرد.
گاهی درست است که کشورهای بسیار متفاوت میتوانند با هم علیه دشمن مشترک همکاری کنند، مانند همکاری آمریکا و شوروی در جنگ جهانی دوم. اما ایده همکاری آمریکا و ایران در یک جبهه، بسیار دور از ذهن به نظر میرسد.
با اینکه ایران توسط بنیادگرایان شیعه اداره میشود و داعش یک سازمان سنی است، ظهور داعش برای تهران منافع چندگانه ای دارد. یکی این است که نوری المالکی و شیعیان عراق را بیشتر به حمایت ایران وابسته میکند و دیگر اینکه هراس از داعش باعث میشود احتمالا آمریکا امتیازات بیشتری به ایران بدهد.
این تجربه با پاکستان وجود دارد که هم نقش آتشافروز را دارد و هم آتشنشان؛ به اسامه بنلادن پناه میدهد و از گروههای جهادی حمایت میکند و در عین حال بخاطر مشارکت در مبارزه با تروریسم از آمریکا کمک دریافت میکند. ایران هم بازی مشابهی را پیش میبرد، با یک تفاوت که به جای کمک، توقع کاهش بیشتر تحریمها و توافق بهتر هستهای را دارد.
در واقع، مخالفان جهادی سوری اصرار دارند که داعش مخلوق ایران است. مانند همهچیز در خاورمیانه، سوریها احتمالا زیادهروی میکنند، اما شواهد زیادی وجود دارد که ایران و متحدان سوری این کشور با داعش همکاری کردهاند. فراموش نکنید که داعش (که قبلا به عنوان القاعده عراق شناخته میشد) توسط ابوموسی الزرقاوی ایجاد شد که اطلاعات آمریکا اعتقاد دارد پس از آنکه در سال ۲۰۰۱ از نیروهای آمریکایی در افغانستان فرار کرد، از ایران کمک و پناه دریافت کرد. زرقاوی حتی از سوریه بیشتر از ایران کمک دریافت کرد، چراکه اجازه یافت از خاک این کشور برای رساندن جنگجویان خارجی به القاعده در عراق استفاده کند.
بنا بر منابع اطلاعات غربی، با اینکه داعش با رژیم سوریه در حال مبارزه بود، اما اسد با این گروه مراودات تجاری داشت. انگیزههای اسد متفاوت است، اما یکی از آنها تقویت گروههای جهادی است تا بتواند از این طریق مخالفان را در چشم غرب از اعتبار بیندازد.
اما حتی اگر ایران را دشمن واقعی داعش هم فرض کنیم، همکاری آمریکا با سپاه پاسداران ایران که مسئول حملات گوناگون علیه منافع آمریکا در سی سال گذشته بوده درست نیست. بیش از ۱۵۰ هزار نفر تاکنون در سوریه کشته و میلیونها نفر از خانههایشان آواره شدهاند. رژیم اسد علیه غیرنظامیان از بمبهای بشکهای و حتی سلاح شیمیایی استفاده کرده است.
گروههای تحت حمایت ایران پس از بمباران مسجد سامراه در سال ۲۰۰۶ توسط القاعده، از روشهایی به همین اندازه وحشیانه در عراق استفاده کردند. افراطگرایان شیعه سنیها را میربودند و شکنجه میکردند. حالا همان گروهها در صف اول مقابله علیه داعش هستند.
آمریکا نباید در این پاکسازی قومی با ایران مشارکت نظامی یا حتی دیپلماتیک کند. این میتواند کشورهای سنی نظیر عربستان، ترکیه و امارات متحده عربی را بر آن دارد تا از افراط گرایانی مثل داعش حمایت کنند و باعث درگیریهای بیشتر فرقهای در منطقه شود.
در عوض آمریکا باید ائتلاف با متحدان سنتی خود را گسترش دهد تا بتواند در صحنه نبرد وسیعی که اکنون از بغداد تا دمشق کشیده شده، جایگزینی برای القاعده بسازد. لازمه چنین سیاستی آموزش و مجهز کردن نیروهای غیرجهادی ارتش آزاد سوریه و بیرون کشیدن دولت عراق از مدار ایران است.
منبع: واشنگتن پستhttp://www.nytimes.com/2014/06/16/world/middleeast/iran-eases-constraints-on-academic-contacts-with-west.html?_r=0http://www.newyorker.com/online/blogs/newsdesk/2014/06/iran-and-the-us-the-enemy-of-my-enemy.htmlhttp://www.thenational.ae/world/middle-east/iranians-still-waiting-for-rouhani-to-deliver-on-promiseshttp://www.theguardian.com/world/2014/jun/13/us-iran-fight-jihadis-iraqhttp://www.lobelog.com/us-iran-bilateral-talks-on-the-edge-of-a-nuclear-deal/http://www.ft.com/cms/s/0/7384e728-ec08-11e3-ab1b-00144feabdc0.html#axzz348Kc0U5hhttp://www.theguardian.com/world/2014/jun/07/us-iran-direct-nuclear-talks-genevahttp://www.nytimes.com/2014/06/08/world/middleeast/iran-tehran-offers-incentives-to-middle-class-families-to-have-more-children-as-population-declines.html?_r=0 - 17 ژوئن 2014