گزارش♦ چهار فصل

نویسنده
احمد باطبی


نمایشگاه عکس “چشم درون” روز سه شنبه 30 بهمن در محل موزه هنر های معاصر تهران افتتاح شد. نمایشگاه ‏عکس “چشم درون” به دلیل وسعت پوشش محتوایی و معنایی عکس های ارائه شده، همچنین مکان برگزاری آن ‏بزرگ ترین نمایشگاه عکاسی محسوب می شود که امسال بخش های متنوعی را نیز شامل می شود. گزارش ویژه ‏همکارمان را در این زمینه می خوانید…. ‏

cheshmdaroon.jpg

گزارشی از نمایشگاه عکس “چشم درون”‏

‎ ‎همچون در یک آینه‎ ‎

بزرگ ترین نمایشگاه عکس امسال با نام “چشم درون” روز سه شنبه 30 بهمن در محل موزه هنر های معاصر تهران ‏افتتاح شد. مهم ترین ویژگی نمایشگاه امسال وسعت پوشش محتوایی و معنایی عکس های ارائه شده، همچنین مکان ‏برگزاری آن است. مجموعه عکس های به نمایش در آمده در نمایشگاه از میان عکس های گنجینه دائمی هنر های ‏معاصر تهران و همچنین آثاری از عکاسان ایرانی فعال در حوزه های مختلف و مجموعه ای از عکس های ریکاردو ‏زیپولی عکاس و ایران شناس ایتالیایی انتخاب شده است. ‏

‏ در این دوره از نمایشگاه، 6 نکوداشت در بخش های مختلف در نظر گرفته شده که شامل موارد زیر است:‏

cheshmdaroon2.jpg

یک میهمان: ریکاردو زیپولی متولد 1952 پراتوی ایتالیا . مدرس زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه کافوسکاری ونیز. ‏آثار تحقیقی و ادبی او بیشتر در خصوص مسایل تاریخی و سبک شناسی در حوزه ادبیات فارسی متمرکز است. زیپولی ‏در عرصه ترجمه نیز فعال بوده و آثاری را از شعرای سبک هندی به خصوص بیدل دهلوی به زبان ایتالیایی برگردانده ‏است. از نمایشگاه هایی که او تا به امروز برگزار کرده میتوان به این موارد اشاره کرد : انستیتوی هنرهای معاصر/ ‏لندن 1976 . چهاردهمین بینال هنری سان پائولو / برزیل 1977 . گالری راه ابریشم تهران 2005 . ‏

یک شهر: بم . مجموعه آثاری از محمد رضا جوادی، معمار و عکاس. پژوهش گر و مدرس معماری در دانشکده های ‏معماری ایران و برگزار کننده نمایشگاه های مختلف داخلی و خارجی از جمله : بورژ / فرانسه، اکسپوی بین الملل آشی ‏‏/ ژاپن 2005، نمایشگاه گروهی باغ ایرانی / ایتالیا 2005، جشن هنر مدرن / موزه هنر های معاصر تهران 1384، ‏باغ ایرانی / موزه هنر های معاصر تهران 1383، رقص زمین / گالری صبا تهران 1383 . بم 1383 . ‏

یک پیشگام: نیکل فریدنی ( 1314 – 1386 ). عکاسی که نیم قرن از عمرش را در عکاسی از طبعیت، آثار تاریخی، ‏مردم مناطق مختلف ایران از جمله ابیانه، و … سپری کرده است . فریدنی همچنین 15 سال در شرکت نفت به عنوان ‏عکاس هوایی فعالیت نموده و 40 سال به صورت حرفه ای در صنعت ظهور و چاپ عکس حضور داشت. او همچنین ‏عنوان دکترای افتخاری عکاسی را در سال 1382 از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کسب کرده و عضو انجمن ‏عکاسان دوستدار میراث فرهنگی و گردش گری ایران نیز بوده است. از جمله نمایشگاه هایی که این هنرمند در طور ‏عمر پربارش برگزار کرده می توان به این موارد اشاره کرد. نمایشگاه انفرادی در شهرداری تورنتو 1360، اولین ‏نمایشگاه انفرادی در خانه عکاسان ایران 1381، نمایشگاه نفرادی در نگار خانه لاله 1382، سه نمایشگاه در گالری ‏نیکول 1383-84 . کتاب های منتشر شده از این هنرمند عبارتند از ایران 1369، فرش ایران ( چاپ ژاپن ) 1369، ‏گیلان 1377، ایران ( دوجلدی سیاه و سفید – رنگی ) 1381، اصفهان 1374، چشم انداز های ایران 1380 / ایران ‏‏1382 .‏

یک نگاه: مجید کور رنگ بهشتی متولد 1346 اصفهان فارغ اتحصیل نقاشی از دانشگاه آزاد اسلامی. از نمایشگاه هایی ‏که از این هنرمند تا به امروز برگزار شده عبارت است از : خانه عکاسان ایران 1377 . گالری افرند 1378. خانه ‏عکاسان ایران 1378، مجتمع فرهنگی هنری تهران 1379 . گالری برگ تهران 1380 . گالری کلاسیک اصفهان ‏‏1384. حوزه هنری اصفهان 1383. نمایشگاه گروهی نگاه ایرانی / فرانسه 2005. نمایشگاه گروهی سیار نقره ایرانی ‏‏/ ایالات متحده آمریکا 2008 – 2004 . نمایشگاه گروهی / ونیز ایتالیا 2007 . از این هنرمند دو کتاب با نام های ‏وسعت بی واژه و از نقش و نگار در و دیوار شکسته نیز منتشر شده است .


cheshmdaron3.jpg

یک مجموعه: گنجینه عکس های عکاسان خارجی موزه هنر های معاصر تهران. منتخبی از آثار ویلیام فوکس تالبوت / ‏نادار / آگوست ساندر / آلفرد استیگلیتز / آنسل آدامز / جولیا مارگرت کامرون / ادوارد استایخن / لویس هایگن / ‏مارگرت بورکت – وایت / من ری / واکر اوانز .‏

یک تاریخ : عکاسی ایرانی . نگاهی به عکاسی ایران از دوره قاجار تاامروز، با آثاری از حدود 200 عکاس ایرانی.‏

دو روز پیش از افتتاح نمایش گاه چشم درون، متولیان برگزاری نمایشگاه در کنفرانس خبری به تشریح چگونگی ‏برگزاری آن پرداختند. در این نشست ریکاردو زیپولی (عکاس میهمان از کشور ایتالیا)، دکتر حبیب الله صادقی (مدیر ‏کل دفتر امور هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران)، سیف الله ‏صمدیان (دبیر نمایشگاه چشم درون)، به سوالات خبر نگاران پاسخ داند . ‏

cheshmdaron4.jpg

سیف الله صمدیان درباره چگونگی شکل گیری این نمایشگاه و هم چنین انتخاب عنوان “چشم درون” برای این نمایشگاه ‏گفت: “در واقع حضور آقای ریکاردو زیپولی، بهانه ما از برگزاری این نمایشگاه شد. ایشان طی ارتباطی که از طریق ‏سفارت ایتالیا و بخش رایزنی بین الملل موزه هنرهای معاصر تهران برقرار کردند، خواستار برپایی نمایشگاهی از ‏عکس هایشان در ایران بودند. عکس های ایشان نگارخانه های ‏A2‎‏ و ‏B2‎‏ موزه را پر می کرد و برای 8 نگارخانه ‏دیگر موزه، تصمیم گرفتیم از عکس های دیگر عکاسان ایرانی استفاده کنیم. نام نمایشگاه را به خاطر نوع نگاه آقای ‏زیپولی که نگاهی شاعرانه و حسی است، چشم درون گذاشتیم.“‏

در ادامه این جلسه، ریکاردو زیپولی نیز درباره کشور ایران، عکس های حاضر در این نمایشگاه صحبت کرد و گفت: ‏‏”تا سال 2004 هیچ عکسی از ونیز نگرفتم. چون به عقیده من ونیز آن قدر زیباست که عکاس نمی تواند در این عکس ها ‏دستی ببرد و از آنجا که به نظر من عکاسی حاصل رابطه بین عکاس و واقعیت است، عکاس باید در واقعیت دخالت کند، ‏که در مورد ونیز نمی شد این کار را انجام داد. تا این که در نوامبر سال 2004 من در میدانی در شهر ونیز، به هنگام ‏گذرکردن، در شیشه یک پنجره انعکاس برجی را دیدم که شبیه صورت بود. برایم خیلی عجیب بود و من از این پنجره ‏عکس گرفتم و وقتی چاپ کردم خیلی خوشم آمد و از آن زمان به بعد، به دنبال انعکاس تصاویر در شیشه پنجره ها ‏بودم.“‏

وی همچنین درباره انتخاب ابیاتی از بیدل دهلوی برای بیان احساس عکس هایش گفت: “بیدل از بزرگ ترین شاعران ‏فارسی زبان سبک هندی و از مشکل ترین شعراست که من خیلی دوستش دارم. حدود 50 تا از غزل هایش را ترجمه ‏کردم، هنگامی که روی اشعار بیدل کار می کردم ابیاتی را می دیدم که در آن کلمه آیینه بود. در واقع من راجع به این ‏ابیات تحقیق می کنم و معتقدم این توجه به انعکاس در پنجره ها را مدیون بیدل هستم. به عقیده من بین این دو در مفهوم ‏ارتباط مستقیم وجود دارد. ارتباط ونیز با شرق از گذشته معروف بوده است. نکته جالب توجه این است که آیینه شیشه ای ‏که بیدل درباره آن شعر می گوید، در دوره رنسانس است که شیشه در ونیز تولید و از آن جا به همه جا صادر می شده ‏است. در پایان باید بگویم که این نمایشگاه دعوتی است برای دیدار غیرمعمولی از ونیز و نمونه ای از نمایش هماهنگی ‏تمدن کشور است. ونیز و بیدل، ایتالیا و ایران، غرب و شرق، در زمانی که این دو تمدن به عنوان دو تمدن متمایز ‏معرفی می شوند که در واقع این طور نیست.“‏

در پایان حبیب الله صادقی، از حضور آقای زیپولی و همکاری سفارت ایتالیا تشکر کرد و افزود: “همکاری بین شرق و ‏غرب، همکاری دیرینه ای بوده و ما تاثیر متقابل فرهنگ ها را از دیرباز داشته ایم. من از این که می بینم، مردم و ملت ‏ایتالیا از همکاری با ایران یاد می کنند، خوشحال می شوم.“‏

cheshmdaron5.jpg

مراسم افتتاحیه این نمایشگاه نیز در روز سه شنبه 30 بهمن در سالن اجتماعات موزه هنر های معاصر تهران با استقبال ‏فراوان مردم، سفیران کشورهای مختلف و هنرمندان و عکاسان پیشکسوت و جوان نیز برگزار شد. سخنرانان این مراسم ‏سیف الله صمدیان، دکتر حبیب الله صادقی، سفیر ایتالیا و ریکاردو زیپولی به تشریح دیدگاه های خود در خصوص این ‏نمایشگاه پرداختند. سپس حاضرین به همراه دیگر هنرمندان به گالری مربوطه مراجعه کرده و از بخش های مختلف ‏نمایشگاه باز دید به عمل آوردند. عباس کیارستمی، نیکی کریمی، فاطمه معتمدآریا از جمله هنرمندان سینما بودند که در ‏مراسم افتتاحیه حضور داشتند . ‏

عباس کیارستمی در خصوص عکس های ریکاردو زیپولی در مقدمه کتاب “ونیز در ها و پنجره ها” می گوید: ریکاردو ‏زیپولی را با عکس هایش از ایران شناختم . عکس هایی که بیشتر از همه از عکس های مربوط به ایران دوست دارم. ‏بدون شک نگاه من به طبیعت ایران متاثر از عکس های ریکاردو زیپولی است. وقتی هم که دوربینش ونیز را نشانه می ‏گیرد انگار قلب من را نشانه گرفته. با نعکاس های جادویی واقعیت در فضاهایی سرشار از شعر و گرافیک، حس و ‏هندسه که ونیز قدیم را از ونیز امروز عبور می دهد.‏

این نمایشگاه تا پایان فروردین ماه سال آینده در محل موزه هنر های معصر تهران، خیابان کارگر، پارک لاله برقرار ‏است . ‏