ایاسون آتاناسیادیس- باربارا سلاوین
کارشناسان مسائل ایران می گویند جنبش مخالفان ایران درحالیکه با تنوع و گروه های متعدد سازمان دهنده شامل دانشجویان بی شمار و بازماندگان شورش دانشجوئی سال 1999 روبروست، هنوز باید یک رهبر کاریزماتیک برای خودش پیدا کند.
رهبران افتخاری جنبش، میر حسین موسوی و مهدی کروبی هستند. این دو نامزد از قبول نتایج انتخابات خرداد ماه که یک پیروزی «چشمگیر» را به محمود احمدی نژاد هدیه کرد، خودداری کرده اند.
سرکوب های دولت توان آنها را برای حرکت در میان مردم محدود کرده است. پسر آقای کروبی روز سه شنبه اعلام کرد مقامات تأمین حفاظت برای پدرش هنگام ترک خانه را قطع کرده اند و در واقع وی را تحت حبس خانگی قرار داده اند. به گزارش وب سایت های مخالفان، روز یکشنبه نیز خواهر زادۀ آقای موسوی به منظور ارعاب این نامزد ناراضی، به دست نیروهای امنیتی کشته شد.
درحالیکه دولت بر روی این دو چهره متمرکز شده است، نسل جدیدی از فعالان برای درصحنه نگهداشتن جنبش سبز در پشت صحنه به فعالیت مشغول اند.
کنت کتزمن کارشناس مسائل ایران در مؤسسه تحقیقات کنگره در واشنگتن گفت: «به نظر می رسد هسته ای از رهبران دانشجوئی، فارغ التحصیلان اخیر و کسانی که در سال 1999 دانشجو بودند وجود داشته باشند.» وی گفت این رهبران، «بر روی حرکت فارغ از خشونت توافق کرده اند و سعی می کنند با نسل والدین شان » و پشتیبانان خارج از کشور ارتباط برقرار کنند.
آقای کتزمن گفت این فعالان به دلایل امنیتی، گروه های ده نفره ای را تشکیل داده اند.
کتزمن گفت: «آنها بسیار خوش بین هستند. اعتقاد دارند که ظرف شش ماه تا یکسال از شر رژیم خلاص خواهند شد. آنها احساس می کنند جمع زیادی از افراد امنیتی در حال پا پس کشیدن هستند زیرا نمی دانند این قضیه به کجا می انجامد و آنها نمی خواهند در طرف بازنده قرار داشته باشند.»
امیر عباس فخرآور 35 ساله و رهبر سابق دانشجوئی که چند سالی را در زندان ایران گذرانده و اکنون در واشنگتن زندگی می کند، گفت ارتباط ها از طریق فیس بوک و اسکایپ برقرار می گردد و فعالان قصد دارند یک «شورای انقلاب» متشکل از 15 نفر از افراد داخل و خارج کشور تشکیل دهند تا «جنبش سبز ایران» را رهبری کند. وی گفت ممکن است این گروه رهبری تا پیش از 22 بهمن سال جاری (سی و یکمین سالگرد سقوط محمد رضا شاه پهلوی) به وجود آید. 22 بهمن یک تعطیلی رسمی دیگر است که احتمالاً با حضور معترضان در خیابان برای ادامه تظاهرات شان همراه خواهد شد.
نادر اسکوئی کارشناس مسائل ایران و مشاور دولت ایالات متحده می گوید: «احتمالاً چند ماهی باقی مانده تا یک رهبری مشخص پا به عرصه بگذارد.»
وی گفت: «سازمان های دانشجوئی در دانشگاه های عمده هنوز منسجم ترین گروه ها هستند و البته سازمان های دیگری نیز وجود دارند که غیر سیاسی اند و محیطی را برای چرخش اخبار اقدامات طراحی شده و شعارهائی که منتشر می شوند فراهم می آورد؛ از جمله می توان به سازمان های نقاشان، خوش نویشان و … اشاره کرد.»
«دانشجویان و جوانان هنوز موتور محرک جنبش هستند، اما این جنبش به سرعت در حال گسترش به پدر و مادرهایی است که از فرزندانشان پشتیبانی می کنند.»
برخلاف جنبش دانشجوئی سال 1999، جنبش فعلی از محدوده دانشگاه ها عبور کرده و به گروه های مجزا و موازی، از جمله فعالان حقوق بشر، زنان، روحانیون ناراضی، بیکاران و خیل افراد سازمان دهی نشده از نسل سوم گسترش یافته که همگی از نظام فعلی ناراضی اند.
ورود روحانیون به جنبش که در هفته ها و ماه های اولیه پس از انتخابات خردادماه ناچیز بود، پس از درگذشت آیت الله حسینعلی منتظری در 20 دسامبر شدت گرفته است. منتظری یک روحانی ناراضی بود که زمانی جانشین رهبری عالی کشور محسوب می شد. تلاش های دولت برای محدود ساختن عزاداری وی، هزاران شیعه وفادار و مردم خشمگین را به شهر مقدس قم و نجف آباد کشاند. نجف آباد، زادگاه آیت الله منتظری، به دنبال این ناآرامی ها با حکومت نظامی روبرو شد.
روح الله شهسوار فعال جوان از شهر مشهد که پس از بازداشت های گسترده از کشور گریخت و اکنون روزنامۀ ندای سبز را از پاریس اداره می کند، گفت: «اصلاح طلبان تظاهراتی را برای بزرگداشت منتظری سازمان دهی کردند. گروه انقلاب سبز از پشتیبانان اصلاح طلب خاتمی، کروبی و موسوی تشکیل شده که در ترکیه، فرانسه، بلژیک و نیز داخل ایران پخش شده اند.»
بسیاری از افراد تبعیدی برای کنترل جنبش با هم رقابت می کنند. آقای فخرآور و رضا پهلوی، فرزند شاه فقید ایران، در بین این عده قراردارند.
آقای پهلوی روز پنجشنبه از کشورهای جهان خواست سفیران خود را از تهران فرا بخوانند. او در مصاحبه ای با خبرگزاری آسوشیتدپرس، حال و هوای ناآرامی های فعلی ایران را با «شرایط انقلاب» توصیف کرد که به سرنگونی پدرش انجامید. وی در عین حال گفت تفاوت در این است که این بار، مردم می دانند چه می خواهند؛ یک دموکراسی سکولار.
تجربۀ یکی از خبرنگاران واشنگتن تایمز در ایران بلافاصله پس از انتخابات خرداد ماه، ایده ای از نحوه سازماندهی شدن تظاهرات در آن کشور به دست می دهد.
یکی از رهبران دانشجوئی در خوابگاه یکی از دانشگاه های تهران، دستورالعمل های کوتاهی را از طریق تلفن همراهش برای دانشجوهای داخل خیابان می فرستاد.
او گفت: «بگذارید سطل آشغال های بیشتری آتش بزنند، اما بانک ها را آتش نزنند.»
اتاق محقر او با یک گلدان کاکتوس تزئین شده بود و در آن، یک تلویزیون کوچک و شیشه ای که در اثر پرتاب سنگ شبه نظامیان بسیجی در هفته گذشته خرد شده بود، به چشم می خورد.
کسی که با تلفن همراه این رهبر دانشجوئی تماس گرفته بود، خبر داد: «طرفداران موسوی به تجریش نزیک می شوند». این نشان می داد تظاهرکنندگان برای حرکت به سوی دیگر شهر سازماندهی شده اند تا توان پلیس برای پاسخگوئی و عکس العمل را تحت الشعاع قرار بدهند.
این رهبر دانشجوئی یکی از صدها فعالی بود که از زمان آغاز بحران، به حرکت زیر زمینی روی آورده اند تا در خانه همفکران و در روزهای ظهور تظاهرات، مقاومت علیه دولت را سازماندهی کنند.
جواد صالحی اصفهانی استاد اقتصاد ویرجینیا تک و کارشناس مسائل ایران گفت، آقای موسوی نخست وزیر سابق کشور و انقلابی محکم و قدرتمند، هنوز پتانسیل رهبری جنبش را دارد.
وی گفت: «او تا اینجای کار خوب عمل کرده است. فکر نمی کنم او رهبری را به خارج از کشور ببازد. مقبولیت گسترده ای دارد و احتمالاً باید با برخی از عناصر داخل جنبش که در جهت سرنگونی جمهوری اسلامی فشار وارد می کنند، مقابله کند.»
آقای کتزمن گفت بسیاری از جوانانی که با آنها تماس داشته، به اصلاح طلبان علاقه ای ندارند. وی گفت این فعالان جوان، رسانه های خارجی را بدلیل توجه بیش از حد به موسوی سرزنش می کنند.
ممکن است با بالاگرفتن خشونت ها و بادرنظر گرفتن نقش سپاه در این شرایط، رهبری نیز نظامی شود.
آقای کتزمن گفت، فارغ از اینکه رهبری با چه کسی باشد، «قطعاً رژیم با مشکل روبرو شده است.»
منبع: واشنگتن تایمز- اول ژانویه
