۵ ماه حبس جیسون رضاییان

گاردین پنجشنبه ۴ دى ۱۳۹۳

» گزارش گاردین

پنج ماه است که جیسون رضاییان خبرنگار واشنگتن پست روی کف سیمانی یک سلول در یکی از بدنام‌ترین زندان‌های ایران می‌خوابد. او با تابعیت دوگانه ایرانی آمریکایی، در ماه ژوئیه بازداشت شد و اکنون پس از گذشت ۱۵۳ روز بیشترین میزانی است که یک خبرنگار غربی در ایران زندانی بوده است.

علی رضاییان برادر او به گاردین می‌گوید: “اولش فکر می‌کردیم این داستان خود به خود پس از چند روز یا چند هفته حل می‌شود. حالا پنج ماه گذشته و هنوز در همان وضعیم.”

بنا به گفته برادرش او در یک سلول خالی زندانی است و مجبور است روی زمین لخت بخوابد. وضعیت فیزیکی و روحی او تضعیف شده و خانواده‌اش شدیدا نگران هستند که طولانی شدن زمان بازداشت او صدمات دائمی به بار بیاورد. او در اولین ماه‌های بازداشتش تقریبا ۲۰ درصد از وزن خود را از دست داده که باعث مشکلات سلامتی شده است.

به او اجازه برخورداری از وثیقه، مترجم یا وکیل نداده‌اند. تنها به همسرش اجازه داده‌اند ملاقات‌های مختصری داشته باشد که اخیرا برایش لباس گرم برده است.

خانواده آمریکاییش مدت‌ها نتوانستند صدای او را بشنوند تا این‌که روز عید شکرگزاری تماس غیرمنتظره‌ای از زندان با مادرش مری برمه رضاییان گرفته شد. او به واشنگتن پست گفته است، آن روز نزدیک نیم ساعت با پسرش حرف زده. آن موقع هنوز رسما تفهیم اتهام نشده بود و مهلت بازداشت موقت رو به اتمام بود. آن‌ها با امیدواری مکالمه را قطع کرده بودند، به این امید که بزودی یکدیگر را خواهند دید.

رضائیان از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ وبلاگی در مورد ایران به راه انداخت و پس از آن در سال ۲۰۰۸ بطور دائم به تهران آمد.

علی می‌گوید: “او می‌خواست مردم بدانند که ایرانی‌ها هم همان آرزوها و امیدها را برای خانواده‌هایشان دارند که باقی مردم جهان دارند و سعی داشت این دیدگاه تک‌بعدی از ایرانیان را در جهان از بین ببرد.”

او پیش از انتخاب به عنوان خبرنگار واشنگتن پست در سال ۲۰۱۲ بصورت مستقل خبر تهیه می‌کرد. یکسال بعد با یگانه صالحی، خبرنگار روزنامه نشنال دبی ازدواج کرد. صالحی اخیرا اقامت دائم آمریکا را دریافت کرده است.

جیسون پیش از بازداشت برای پوشش مذکرات هسته‌ای به وین رفته و یکی از آخرین نوشته‌هایش مقاله‌ای درباره بیس‌بال در ایران بود.

روز ۲۲ ژوئیه ماموران امنیتی ایران با لباس شخصی به خانه آن‌ها حمله و لپ‌تاپ‌ها و مدارکشان را ضبط کردند. صالحی توانست در ماه اکتبر به قید وثیقه آزاد شود اما بازداشت همسرش دو ماه دیگر تمدید شد.

رضاییان در تاریخ ۶ دسامبر رسما تفهیم اتهام شد. مارتین برون دبیر اجرایی واشنگتن پست، ششم دسامبر در بیانیه‌ای گفت: “دولت ایران هرگز نگفته چرا جیسون را بازداشت کرده یا این‌که چرا بیش از چهار ماه بدون دسترسی به وکیل بازداشت بوده است.”

پس از پنج ماه هنوز به خانواده رضاییان اطلاع داده نشده که اتهامات علیه او چیست و هیچ مدرکی هم علیه او ندیده‌اند. علی می‌گوید، مطمئن نیست برادرش که نمی‌تواند فارسی بخواند و بنویسد اتهامات علیه خود را درک کند.

اگر به گذشته رجوع کنیم احتمالا اتهامات علیه او مربوط به امنیت ملی است. وزارت خارجه آمریکا بارها از ایران خواسته تا رضاییان را آزاد کند.

بازداشت رضاییان که حتی مسئول شورای حقوق بشر ایران نیز آن را مایه آبروریزی خوانده، موجب خجالت‌زدگی حسن روحانی شده است. روحانی در سال ۲۰۱۳ پس از انتخابش به عنوان رئیس‌جمهور، برای انتشار اولین و تنها مقاله‌اش در مطبوعات غربی به واشنگتن پست مراجعه کرد و در آن خواستار همکاری ایران و غرب شد.

درست در همان روزی که رضاییان بازداشت شد، وزارت ارشاد ایران اعتبارنامه خبرنگاری او را تمدید کرده بود. این نشان می‌دهد که یک بخش از بدنه دولت با حضور او کاملا موافق بوده و اعتبارنامه‌اش را تمدید کرده، در صورتیکه نیروهای امنیتی و اطلاعاتی به خانه او حمله و آن‌ها را دستگیر کرده‌اند. این موضوع هم از لحاظ آزادی خبرنگاران و هم قانون ایران پیچیده است.

هاله اسفندیاری که او نیز تابعیت دوگانه دارد و قبلا در زندان اوین بازداشت بوده می‌گوید: “هرکس تابعیت دو گانه داشته باشد، در ایران ایرانی محسوب می‌شود که این کار را سخت‌تر می‌کند.” او که مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز بین‌المللی وودروا ویلسون در واشنگتن است، در سال ۲۰۰۷ به مدت ۱۰۵ روز به اتهام تلاش برای براندازی نظام در سلول انفرادی زندانی بوده است.

او می‌گوید: “فشار روحی خیلی زیاد است. من تلاش بسیاری کردم که ناامید نشوم. چون آن‌ها همین را می‌خواهند. می‌خواهند شما ناامید و افسرده شوید تا اعتراف‌نامه‌های آن‌ها را امضاء کنید. یکی از تاکتیک‌هایی که بازجوها به زندانیان می‌گویند، خصوصا در مورد پرونده ما، این است که هیچکس در بیرون به آن‌ها اهمیت نمی‌دهد، اما واقعیت این است که دنیا به فکر شماست.”

او توضیح می‌دهد: “فرق اصلی بین پرونده من و جیسون این است که خبر من هر روز در مطبوعات بود. هر روز چیزی درباره من نوشته می‌شد… که این برای مقامات ایران بسیار ناخوشایند بود.”

علی می‌گوید، مادرشان به تهران آمده و از آقای خامنه‌ای مستقیما خواسته که پسرش را آزاد کند. او روز سه‌شنبه وارد تهران شده اما هنوز به او اجازه نداده‌اند پسرش را ببیند. او می‌گوید به تلاشش برای ملاقات با جیسون ادامه می‌دهد.

علی می‌گوید: “ما می‌خواهیم او و همسرش از کشور خارج شوند. لطفا اتهامات علیه آن‌ها را رها کنید. ما حتی نمی‌خواهیم بدانیم آن‌ها چه هستند. همین امشب می‌توانند سوار هواپیما شوند و کریسمس خانه باشند.”