طی روزهای گذشته چندین تن از شهروندان آذربایجانی در شهر نقده از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شده اند. منابع خبری آذربایجان می گویند بازداشت شدگان در مراسم عزای سالگرد کشته شدن معترضان به کاریکاتور روزنامه ایران در سال ۱۳۸۵ شرکت کرده بودند. سخنگوی آداپ، انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران، به روز می گوید آنها برای یک مراسم عزا از شهری راهی شهر دیگر بودند و در حالی که تجمعی سیاسی نیز در کار نبود، دستگیر شده اند. به گفته وی، بیشتر بازداشت شدگان پس از مخالفت فعالان مدنی برای تودیع وثیقه، سرانجام بدون وثیقه از سوی اداره اطلاعات شهرستان نقده آزاد شده اند.
بازداشت و آزادی۳۰ نفر
منابع خبری آذربایجان از بازداشت بیش از ۳۰ تن از شهروندان آذربایجانی در شهر نقده در استان آذربایجانی غربی به دلیل شرکت در مراسم سالگرد کشته شدن معترضان به کاریکاتور روزنامه ایران در سال ۱۳۸۵ خبر داده اند که نامهای برخی از آنها عبارتند از:
عباس لیسانی، عسگر اکبرزاده، ابراهیم رشیدی، علی خیرجو، حمید جباری، افشین شهبازی، کیان پیغامی، وحید فائز، مهرداد کریمی، روزبه سعادتی، محمد احدی، حمید منافی، صابر جهانی، مجید ساجدی، محمد چیخارلی، علی پاک‌باز، جلیل تاری، یاشار پیری، محمد اسکندرزاده، آیدین ذاکر، حسن کریم‌زاده، سیامک میرزایی، نادر عزیزی، ولی آلیش‌زاده و مهدی اژدری.
نقده یکی از شهرهای استان آذربایجان غربی است که در ۹۵ کیلومتری جنوب ارومیه واقع شده است. شهروندان این شهر از ترک های آذربایجانی شیعه و کردهای سنی هستند.
پیش از این نیز شماری دیگر از فعالان آذربایجانی از سوی مقامات قضایی و امنیتی آذربایجان غربی احضار و بازداشت شده بودند.
بنا به گزارش های منتشر شده، ابراهیم نوری، سیامک کوشی، سعید نعیمی، ایوب شیری، سیما درخشان، مهدی درخشان، سیما دیدار، هادی حمیدی و شفیق در شهرهای ترک‌نشین ایران احضار و بازداشت شده‌اند.
یاشار حکاک پور، مسئول روابط عمومی آداپ، انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران، در این مورد به روز می گوید: “این دستگیریها همزمان با پنجمین سالگرد تظاهرات صدها هزار نفری مردم آذربایجان در بیش از بیست شهر از شهرهای این منطقه صورت می گیرد.”
در ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۸۵ کاریکاتوری در روزنامه ایران منتشر شد که بسیاری از شهروندان آذربایجانی آن را توهین به خود تلقی کردند. انتشار این کاریکاتور تظاهرات های گسترده در تهران و شهرهای ترک نشین ایران را به دنبال داشت؛ اعتراضاتی که منجر به دستگیری سردبیر ایران جمعه، مهرداد قاسم‌فر و مانا نیستانی، کاریکاتوریست روزنامه و همچنین توقیف روزنامه شد.
سردبیر روزنامه ایران جمعه و کاریکاتوریست آن پس از سه ماه زندان در مردادماه سال ۱۳۸۵ آزاد شدند؛ به دنبال آن روزنامه ایران نیز رفع توقیف شد و به مدت پنج ماه دیگر با تغییر کادر و مدیریت جدید به انتشار خود ادامه داد.
بازداشت های غیر قانونی
شهروندان مناطق ترک نشین ایران هر ساله به مناسبت سالگرد انتشار این کاریکاتور در برخی شهرهای آذربایجان دست به اعتراض می زنند.
یاشار حکاک پور در مورد حوادث پیرامون اعتراضات امسال می گوید: “امسال نیز شهرهای آذربایجان همزمان با اول خرداد فضایی امنیتی داشتند. چهار تن از جان باختگان تظاهرات آذربایجانی ها در سال ۸۵ به نامهای توحید آذریون، همت اسمزاده، حسین فتحی پور و عسگر قاسمی اهل نقده بودند. عده ای از فعالان آذربایجانی از شهرهای مختلف آذربایجان در پنجمین سالگرد این اعتراضات قصد داشتند با شرکت در مراسم سالگرد جانباختگان تظاهرات مردم نقده یاد آنها را گرامی بدارند اما این تصمیم با حساسیت نیروهای امنیتی مواجه و عده ای به هنگام عزیمت به سمت نقده و عده ای نیز پس از پایان مراسم در مسیرهای منتهی به شهر بازداشت و به اداره اطلاعات ارومیه منتقل شده اند که از آن میان می توان به ابراهیم رشیدی، روزنامه نگار و وبلاگ نویس آذربایجانی و عباس لسانی، فعال مدنی اشاره کرد.”
این فعال حقوق بشری آذربایجانی در مورد بازداشت شدگان مراسم نقده می گوید ماموران امنیتی پس از گذشت یک روز از بازداشت این افراد در اداره اطلاعات ارومیه از آنها خواسته اند که برای آزادی شان سند وثیقه تهیه کنند اما این درخواست اداره اطلاعات برای آوردن سند با مخالفت فعالان مدنی آذربایجانی روبرو شده و در نهایت اداره اطلاعات آنها را بدون وثیقه آزاد کرده است.
به گفته سخنگوی انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجان در ایران، بازداشت های اخیر در شهرهای آذربایجان در حالی صورت می گیرد که طبق مفاد قانون اساسی، شهروندان حق دارند به صورت آزادانه به هر نقطه از کشور رفت و آمد کنند و قانون آزادی تجمعات مسالمت آمیزرا به رسمیت شناخته است، اما متاسفانه افرادی که برای یک مراسم عزا از شهری راهی شهر دیگر بودند در حالی که تجمعی سیاسی نیز در کار نبود، دستگیر می شوند.
او می افزاید: “حکومت ایران پس از گذشت پنج سال از کشته شدن بیش از بیست تن از فعالان آذربایجانی در شهرهای نقده، مشکین شهر، ارومیه و تبریز تا کنون عاملان و مسببان قتل این افراد را معرفی نکرده و در دادگاه های صالحه مورد محاکمه قرار نداده است؛ این افراد باید محاکمه شوند و عدالت در مورد آنها اجرا شود. ما از حکومت ایران می خواهیم که آزادی تجمعات را در منطقه آذربایجان به رسمیت بشناسد و بازداشت شدگان اخیر که تنها به خاطر بیان آزادانه نظرات شان بازداشت شده اند را هر چه زودتر آزاد کند.”
جایزه ای برای اقلیت ها
مانا نیستانی خردادماه سال گذشته هنگامی که نشان بین‌المللی شجاعت در کاریکاتور مطبوعاتی سال ۲۰۱۰ را از سوی شبکه بین‌المللی مدافع حقوق کاریکاتوریست‌ها دریافت کرد در پیامی ضمن عذرخواهی از هم‌وطنان آذربایجانی‌اش این جایزه را به اقلیت‌های قومی تقدیم و اعلام کرد “اطمینان می‌دهد که هیچ‌گاه قصد ضربه زدن و ناراحت کردن هیچ گروهی را نداشته است.”
او همچنین در این پیام گفته بود: “این جایزه معتبر، متعلق به همه اقوام ایرانی از جمله آذربایجانی‌ها، کردها، لرها، بلوچ‌ها و همه اقلیت‌های قومی است که برای دفاع ازحقوق خود مبارزه می‌کنند و در رنج بوده اند.”
