تجمل‌گرایی در حرم امام

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» در پی انتشار عکس‌هایی از آرام‌گاه آیت‌الله خمینی

انتشار عکس‌هایی از آرامگاه در حال ساخت آیت‌الله خمینی، با واکنش گروه‌های مختلف اصول‌گرایان مواجه شده. آن‌هامعتقدند که این آرامگاه نشانی از نحوه زندگی “امام کوخ‌نشینان” ندارد.

این عکس‌ها پس از دیدار “جمعی از مدیران رسانه ها” از پروژه ساخت و ساز در آرام‌گاه آیت‌الله خمینی منتشر شد. دیداری که پس از انتقادهای مسیح مهاجری - مدیرمسوول روزنامه جمهوری‌اسلامی - انجام شد. مهاجری از جمله اصول‌گرایان حامی هاشمی‌رفسنجانی و دولت روحانی است. 

او در سرمقاله جمهوری‌اسلامی نوشت: “نباید اندکی تردید به خود راه داد که آنچه مطلوب امام خمینی است، مقبره یا حرمی ساده است که مردم بتوانند در آرامش به زیارت مراد خود بروند و هر سال یکبار که مراسم بزرگداشت امام برگزار می‌شود به زیر سر پناهی بروند که آنها را از گرمای آفتاب حفاظت کند. بیش از این نه مطلوب امام است، نه نیاز مردم و نه متناسب بافرهنگی که امام خمینی منادی آن بود”.

مهاجری همچنین پیش‌بینی کرده بود که “متصدیان امر،‌ نویسنده این مطلب را به فقدان بینش دراز مدت متهم خواهند کرد واینکه خواهند گفت ما برای صدها سال دیگر برنامه‌ریزی کرده‌ایم و… ولی واقعیت، خلاف این ادعاست”.

 دیگر اصول‌گرایان نیز پس از انتشار این عکس‌ها، انتقادهای مشابهی را مطرح و ساخت و ساز در این مجموعه رامصداق “تجمل‌گرایی” توصیف کردند. برای مثال وب سایت تریبون مستضعفین با نقل بخش‌هایی از جمله‌های آیت‌الله خمینی، نوشت: “تولیت آستان حضرت امام (ره) باید توضیحاتی را درباره ساخت‌وسازها بدهد و بگوید چگونه این سازه‌ها قرار است مردم را به یاد آرمان‌های امام بیندازد! و توضیح دهند اگر امام (ره) زنده بود، با چنین برج و بارویی چگونه برخورد می‌کرد”.

خبرنامه دانشجویان ایران نیز پس از انتشار عکس‌ها نوشته بود: “این همه هزینه و زرق و برق را شاید اگر در مسیر حرم امام، اتوبان خلیج فارس و شهید هاشمی نژاد را نمی گویم، در باقرآباد و صالح آباد و پلائین و قلعه نو اگر خرج می کردید شایدامام از شما راضی تر بود تا اکنون که فقط و فقط ظاهر را ساخته اید و هیچ اثری از دستورات و منویات امام در این ساخت وسازها نیست”.

به نظر می‌رسد یکی از دلایل انتقادهای اصول‌گرایان به این مجموعه، به اختلاف نظر آن‌ها با حسن خمینی باز می‌گردد. بازماندگان خانواده آیت‌الله خمینی همگی از حامیان اکبر هاشمی‌رفسنجانی هستند. رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام که در سال‌های اخیر زیر تیغ انتقادهای اصول‌گرایان قرار داشته. اصول‌گرایان همچنین از واکنش خانواده آیت‌الله خمینی به اعتراض‌های سال ۸۸ راضی نیستند. 

محمدعلی انصاری، دبیر “ستاد مرکزی بزرگداشت امام خمینی”، اما در پاسخ به منتقدان گفت که “برای ساخت حرم، کمترین‌ هزینه‌ها” شده و آرامگاه  آیت‌الله خمینی را با “خانه خدا” مقایسه کرد که “خانه مردم” است. به گفته انصاری: “بسیاری از مردم که برای زیارت حرم مطهر به تهران سفر می کنند با این شهر آشنایی ندارند و حتی در برخی مواقع ازبضاعت کافی برخوردار نیستند. این افراد خواستار امکانات بیشتر در این مکان هستند، بنابراین رفع نیازهای حرم یک ضرورت است. اگر کسی بگوید امام به دلیل ساده زیستی نباید حرمی با این ویژگی ها داشته باشد، لازم است بگویم این افراد دوست ندارند مردم در کنار امام در شب های تابستان آرامش داشته باشند”.

سخنان انصاری البته بدون پاسخ نماند. وب‌سایت جهان‌نیوز، نزدیک به علی‌رضا زاکانی، در پاسخ به سخنان وی نوشت که سخنان انصاری “غیرمرتبط” با انتقادها بوده. به نوشته جهان‌نیوز منتقدان از “هزینه زیاد و تجمل‌گرایی” گلایه داشتند، اماانصاری یا “فحوای کلام منتقدان” را متوجه نشده یا آ‌ن‌که - و گزینه “محتمل‌تر” از دید جهان‌نیوز -  انصاری و “دوستان نزدیک به تولیت آستان امام راحل آن‌چنان در زندگی شخصی درگیر اشرافی‌گری و تجملات شده اند که اصلا رقم‌های هزینه شده طی سال‌های اخیر را مصداق تشریفات نمی دانند”.

برخی بر این باورند که با توجه به در پیش بودن انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان این انتقادها از مجموعه‌ای که به حسن خمینی مرتبط است، بدون اغراض سیاسی نیست. تاکنون چندین بار گروه‌های مختلف از امکان حضور حسن خمینی در انتخابات مجلس خبرگان سخن گفته‌اند. از سوی دیگر او از جمله حامیان دولت روحانی است. مساله‌ای که باعث نگرانی اصول‌گرایان شده است.