به فاصله چند روز پس از نامه آیت‌الله خامنه‌ای درباره تایید مشروط برجام، حسن روحانی به نامه او پاسخ داد. این در حالی ست که انتقادات اصول‌گرایان به تصویب برجام هم‌چنان ادامه دارد و آنها مجلس را مورد شماتت قرار می‌دهند که با “عمل‌کرد ضعیف” خود موجب شد رهبر جمهوری‌اسلامی برخی موارد را برای اجرای برجام اجباری کند.
حسن روحانی در پاسخی که به نامه آیت‌الله خامنه‌ای نوشته، برجام را “آغازگر فصلی نوین در حرکت رو به تعالی جمهوری اسلامی ” توصیف و اضافه کرده که دولت و تیم مذاکره‌کننده تلاش کردند بر “اصولی که در طول مذاکرات دشوار و افتخارآفرین، مورد تاکید حضرت‌عالی بود”، تاکید کنند.
به گفته روحانی برجام دستاوردهایی دارد که در فضای “تنش‌آلود افزایش روزانه تهدید، تحریم و فشار” تیم مذاکره‌کننده قبلی ممکن نبود و در حال حاضر فرصت‌هایی ایجاد کرده که “تصور چنین دستاوردهایی «برای بسیاری» ناممکن بود”.
آیت‌الله خامنه‌ای در روزهای پایانی هفته گذشته با نوشتن نامه‌ای خطاب به حسن روحانی، ضمن تایید مصوبه شورای عالی امنیت ملی برای پذیرش برجام، ۹ شرط جدید برای اجرای این توافق‌نامه از سوی جمهوری اسلامی تعیین کرده بود.
رهبر جمهوری اسلامی گرچه به “هوشیاری” مسئولان جمهوری‌اسلامی در زمان گفت‌وگوها اشاره کرده بود که به عقیده وی “توانست در موارد متعدّدی، از ورود زیان‌های سنگین جلوگیری کند”، اما نظر نهایی خود درباره برجام را چنین صورت بندی کرده بود: “محصول مذاکرات که در قالب برجام شکل گرفته است، دچار نقاط ابهام و ضعفهای ساختاری و موارد متعدّدی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه‌به‌لحظه، میتواند به خسارتهای بزرگی برای حال و آینده‌ی کشور منتهی شود”.
آیت‌الله خامنه‌ای در تعیین شرط برای اجرای برجام، از جمله نوشته بود که “پذیرش مذاکرات” از سوی ایران اساسا “با هدف لغو تحریمهای ظالمانه‌ی اقتصادی و مالی صورت گرفته است” و به همین دلیل خواستار تضمین‌های کافی برای جلوگیری از تخلف در این زمینه شده بود. او همچنین با اشاره به “اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتّحادیه‌ی اروپا مبنی بر لغو تحریمها”،اضافه کرده بود که این دو نهاد باید اعلام کنند که “این تحریمها بکلّی برداشته شده” و هر اظهاری درباره این‌که “ساختار تحریمها باقی خواهد ماند، به‌منزله‌ی نقض برجام است”.
بخشی از نامه روحانی در واقع پاسخی است به شرط‌هایی که آیت‌الله خامنه‌ای برای اجرای برجام تعیین کرده است. او از جمله تاکید دارد که برای نخستین بار در تاریخ سازمان ملل حقوق ایران نظیر حق “غنی‌سازی و رآکتور آب سنگین” پذیرفته شده؛ همان‌طور که بر لغو تحریمها نیز تاکید دارد: “تحریمهای ظالمانه […] رفع گردیدند […] در تاریخ ۲۶ مهرماه ۱۳۹۴ یعنی روز تصویب، رئیس جمهور آمریکا و شورای وزیران اتحادیه اروپا به‌صورت کتبی و رسمی برچیده شدن تمامی تحریمهای اقتصادی و مالی ظالمانه و غیرقانونی خود را در چارچوب تعهداتشان در برجام اعلام نموده و آن‌را به‌عنوان سند قانونی در روزنامه‌های رسمی خود منتشر کردند”.
با وجود نامه آیت‌الله خامنه‌ای، انتقادهای اصول‌گرایان از برجام و بخصوص نحوه تصویب طرح مربوط به آن در مجلس هم‌چنان ادامه دارد. از آن جمله حمید رسایی، نماینده مجلس و عضو جبهه پایداری در یادداشتی برای وب‌سایت رجانیوز، با اشاره به ۲۰ نکته مهم در نامه آیت‌الله خامنه‌ای و پاسخ روحانی به وی، نوشت: “رئیس جمهوری که تا این مرحله (تهیه متن برجام) بسیاری از خطوط قرمز و اصول قانون اساسی را رعایت نکرده است، چرا و بر چه مبنایی از این پس و در مرحله اجرای برجام، معتقد به رعایت آنها خواهد بود؟! پس این نگرانی جدی است. بنابراین صدور این نامه نمی تواند تمام دغدغه ها را بر طرف کند بلکه باید مراقب نحوه رفتار رئیس جمهور با الزامات تعیین شده از سوی رهبر انقلاب بود، چیزی که در نامه امروز روحانی (پنجشنبه) متأسفانه نشانه های خوبی از آن دیده نمی شود. وقتی امام خامنه ای می فرماید : تحریمها باید لغو شود و ساختار آنها از بین برود ولی آقای روحانی در کمال تعجب در پاسخ نامه می نویسد: تحریمها لغو شده و ساختار آن فرو پاشیده است”.
در زمان تصویب طرح اقدامات دولت برای اجرای برجام، اخباری درباره جلسه مشترک میان علی شمخانی، علی لاریجانی و علی‌اصغر حجازی - از مسئولان دفتر آیت‌الله خامنه‌ای - منتشر شده بود. به ادعای حمید رسایی، نماینده عضو جبهه پایداری، علی لاریجانی در جلسه غیرعلنی مجلس خطاب به نمایندگان مجلس گفته بود: “چند روز قبل آقای حجازی با من تماس گرفت و گفت که چرا مجلس زودتر تکلیف برجام را مشخص نمی‌کند”.
اصول‌گرایان اظهارنظر آیت‌الله خامنه‌ای درباره برجام را نشان‌دهنده صحت سخنان خود درباره ضعفهای این توافق توصیف کرده و به انتقاد از علی لاریجانی و دیگر نمایندگان مجلس مشغول شده اند که از دید آنها در زمانی کوتاه طرحی پیرامون الزام‌های دولت ایران برای اجرای برجام تصویب کردند.
آنها بر این عقیده‌اند که اگر مجلس - و به طور مشخص علی لاریجانی - اجازه می‌داد مجلس طرحی براساس گزارش کمیسیون ویژه بررسی برجام تهیه کند - به جای طرح دوفوریتی تهیه شده در فراکسیون‌ها و سپس ارجاع آن به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس - نیازی به دخالت رهبر جمهوری‌اسلامی و تعیین برخی شرط‌ها از سوی وی نبود.
رجانیوز ـ- وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری ـ- در تحلیلی پیرامون این مساله چنین نوشته بود: “تاکید رهبر انقلاب بر شروط ۹ گانه برای اجرای برجام نشان داد که علاوه بر ضعفهای ساختاری و متعدد برجام، نهادهای نظارتی کشور مانند شورای عالی امنیت ملی به ریاست رییس‌جمهور و دبیری علی شمخانی و همچنین مجلس شورای اسلامی به ریاست علی لاریجانی نتوانستند آنطور که باید، در بررسی‌های خود اشکالات برجام را با قید و تبصره‌های لازم مرتفع کنند، لذا رهبر انقلاب در گام آخر طی نامه‌ای سرگشاده خطاب به رییس جمهور با افزودن ۹ شرط مهم برای اجرای برجام، تلاش کردند تا خسارات ناشی از اجرای این توافق ضعیف به حداقل ممکن برسد”.
