اسفندیار صفاری
سرانجام پس از انتشار اخبار مختلفی در خصوص فیلم«فتنه» ساخته خیرت والدرز، یکی از نمایندگان پارلمان هلند که برخی رسانه ها از آن به عنوان«فیلمی ضد اسلامی» نام می برند، این فیلم در یک سایت اینترنتی پخش شد.
این فیلم 16 دقیقه ای ضمن پخش تصاویر و قرائت برخی از آیات قرآنی که بر جهاد علیه کفار و غیر مسلمانان تاکید دارد، تصاویری از حمله به برج های دو قلو نیویورک، انفجار قطار شهری مادرید و صحنه هایی از جنازه های قربانیان تروریسم را به هم آمیخته است.
صحنه هایی از سخنرانی برخی از رهبران مذهبی و سیاسی کشورهای مسلمان که مخاطبان خود را به جهاد فرا می خوانند بخش دیگری از این فیلم است. در بخشی از این فیلم همچنین تصاویری از نماز جمعه تهران پخش می شود که در آن علی مشکینی، رئیس سابق مجلس خبرگان رهبری در مورد اداره دنیا توسط اسلام سخن می گوید و بلافاصله بخشی از یک سخنرانی محمود احمدی نژاد پخش می شود که وی در آن از فتح قله های جهانی سخن گفته است.احمدی نژاد در این فیلم تاکید می کند: «پیام انقلاب پیام جهانی است و در جغرافیا و زمان محدود نمی شود. تردید نکنید که انشا الله اسلام همه قله های جهان را فتح خواهد کرد».
تصاویری از اعدام چند جوان و نوجوان در ایران بخش دیگری از فیلم 16 دقیقه ای «فتنه» است که در آن اتهام اعدام شدگان«همجنسگرایی» عنوان شده است. تصاویری از قمه زنی، بخصوص قمه زنی کودکان و نوزادان، و خشونت علیه زنان و از جمله خشونت طالبان علیه زنان بخش های دیگری از این فیلم است.
بخش دیگری از فیلم«فتنه» به ارائه آمارهایی از افزایش مهاجرت مسلمانان به اروپا و از جمله هلند اختصاص دارد . بر اساس گفتار فیلم از سال 1909 تاکنون رشد جمعیت مسلمانان در اروپا و به ویژه هلند قابل توجه بوده است. سازنده فیلم این موضوع را همراه با ارائه تصاویری از مساجد ساخته شده در کشورهای اروپایی و زنان محجبه نشان می دهد و از آن به عنوان «خطر اسلامی شدن» نام می برد.
خیرت والدرز در پایان این فیلم تصاویری از اخبار روزنامه ها در مورد ترور تئو وان گوگ فیلمساز هلندی، که به خاطر ساخت یک فیلم ضد اسلامی به قتل رسید، را در کنار اخبار رسانه ها در مورد احتمال ترور خودش پس از پخش فیلم«فتنه» پخش می کند. او در پایان نسبت به در خطر بودن آزادی و «خطر اسلامی شدن» اروپا و به ویژه هلند هشدار می دهد.
پخش اینترنتی
طی ماه های اخیر اخبار مختلفی در خصوص پخش یا عدم پخش فیلم«فتنه» منتشر می شد،که از جمله این اخبار امتناع سایت یوتیوب از پخش این فیلم بود.
سرانجام سایت«لایو لیک» خیرت والدرز پنج شنبه 8 فروردین این فیلم در اینترنت پخش کرد، هر چند پس از مدت کوتاهی به دلیل آنچه«خطرناک بودن» این فیلم عنوان کرد آن را از سایت خود حذف کرد.
وزارت خارجه هلند در نیمه اسفند ماه گذشته و پیش از انتشار این فیلم طی بیانیه ای اعلام کرد:« در این قضیه آقای ویلدرز به هیچ وجه موضع دولت هلند را نمایندگی نمی کند و نظرات آقای ویلدرز درخصوص اسلام به هیچ وجه دیدگاه و نظر دولت هلند نیست». در این بیانیه با اشاره به عضویت دو مسلمان در کابینه هلند و همچنین این نکته که تهدید پنداشتن اسلام اشتباه است، تاکید شده بود که:« افراد مسئول خشونت و سرکوب هستند، نه ادیان».
اما خیرت وایلدرز از رهبران حزب مردم هلند که ۹ نماینده در پارلمان این کشور دارد،چهار روز پیش از انتشار فیلم خود اعلام کرد که در این فیلم نشان داده که قرآن عدم تحمل، قتل و ترور را توصیه می کند. وی در عین حال گفت: «فیلم نه درباره مسلمانان بلکه درباره اسلام و قرآن است». وی پیش و پس از انتشار فیلم خود در اینترنت همچنین اسلام را دشمن آزادی معرفی کرده و نسبت به گسترش خطر اسلامی شدن غرب هشدار داده است.
قطعنامه شورای حقوق بشر
در حالی که از مدتی پیش خیرت والدرز تحت حفاظت پلیس قرار گرفته و به دنبال انتشار این فیلم بر شدت این تدابیر افزوده شده، یان پتر بالکننده نخست وزیر هلند ساعتی پس از پخش فیلم فتنه در اینترنت در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد: «این فیلم اسلام را با خشونت مساوی دانسته ولی دولت هلند آن را رد می کند و این تعریف را قبول ندارد».
وی همچنین گفت که فیلم خیرت والدرز هیچ هدفی جز توهین به اعتقادات گروهی از مردم را دنبال نمی کند.وی در عین حال گفت که امیدوار است پخش این فیلم واکنش های خشونت آمیزی در پی نداشته باشد.
شورای حقوق بشر سازمان ملل هم تنها یک روز پس از انتشار این فیلم «قطعنامه منع توهین به ادیان» را با 21 رای موافق در برابر 10 رای مخالف تصویب کرد.در این قطعنامه که به پیشنهاد کشورهای اسلامی به تصوب رسیده،از دولت ها خواسته شده است تا اهانت به ادیان را ممنوع کنند.
این قطعنامه در عین حال مخالفانی نیز داشت که از آن جمله دهها سازمان و نهاد جامعه مدنی بودند. این نهادها قبل از تصویب این قطعنامه طی نامه مشترکی از شورای حقوق بشر سازمان ملل خواسته بودند با رد طرح پیشنهادی دولتهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی، حقوق مربوط به آزادی بیان و عقیده را تضمین کند.اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد که این قطعنامه یکجانبه است.
در ایران محمد علی حسینی،سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی،اقدام خیرت ویلدرز، نماینده راست گرای پارلمان هلند در خصوص نمایش اینترنتی فیلم فتنه را محکوم کرد.وی همچنین گفت این فیلم با وجود پیگیری های چند هفته ای ایران و تعدادی از دیگر کشورهای اسلامی و برخی از مسلمانان هلند برای جلوگیری از نمایش آن پخش شده است.سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی همچنین از دولت های هلند، بریتانیا و اتحادیه اروپا خواست که هرچه زودتر مانع از ادامه نمایش فیلم«فتنه» شوند. وزارتخارجه ایران دو روز پیش نیز با احضار سفیر هلند در ایران نسبت به انتشار این فیلم اعتراض کرد.
نگرانی از واکنش های خشونت آمیز
اغلب رسانه ها پس از این پخش اینترنتی این فیلم در گزارش هایی ارزش هنری و حرفه ای آن ناچیز توصیف کرده اند.فرانسیس هریسون از بی بی سی در این خصوص نوشت: «پیام اساسی ویلدرز در پایان فیلم خلاصه شده است: اسلامی شدن (اسلامیزاسیون) را متوقف کنید». به گفته وی،ویلدرز در فیلم خود«اسلام را با کمونیسم و نازیسم مقایسه می کند و می گوید این دینی است که آزادی غرب را به چالش می گیرد و باید شکست داده شود».
به دنبال پخش این فیلم نگرانی از اقدامات خشونت آمیز بر علیه اتباع و سفارت خانه های هلند در کشورهای اسلامی و به ویژه افغانستان که نزدیک به 1500 سرباز هلندی در ان حضور دارند افزایش یافته است. از تهران که در تعطیلات نوروزی به سر می برد، تاکنون تجمع اعتراض آمیزی گزارش نشده اما خبرگزاری فارس از اعمال تدابیر امنیتی در سفارتخانه های هلند در کشورهای اسلامی خبر داده است.این خبرگزاری به نقل از یکی از کارمندان سفارت هلند در تهران نیز در خصوص آماده‌باش احتمالی، اظهار نظر در این مورد را به سفیر یا کاردار این سفارت موکول کرده است.
دو سال پیش در جریان چاپ کاریکاتورهای پیامبر اسلام در نشریات دانمارکی، سفارت دانمارک در تهران ازسوی اعضای بسیج دانشجوئی محاصره و بخشی از آن به آتش کشیده شد.