در هفته و روز مبارزه با ایدز، به رسم هر سال آمارهایی از سوی مسئولان اعلام شده است، آمارهایی که نگرانی‌ها در خصوص شیوع وگسترش این بیماری در کشوررا تشدید می‌کند. سیاری معاون وزیر بهداشت روزچهارشنبه ۹ آذر اعلام کرد که طی ۱۲ سال میزان بروز این عفونت در کشور ۹ برابر شده که نسبت به متوسط جهانی بسیار زیاد است. در همین حال موسوی چلک رئیس انجمن مددکاران ایران هم از افزایش ۱۳ برابری آمار مبتلایان به ایدز از سال ۸۰ تا کنون خبر داد و گفت: در سال ۸۰، ۴۰۳ نفر به ایدز مبتلا بودند این درحالی است که در سال جاری تعداد افرادی که وارد مرحله بیماری شده اند به ۵ هزار و ۴۱۱ نفر رسیده است. همچنین در آمارهای جدید اعلام شد میزان ابتلا به ایدز در کودکان کار و خیابانی، ۴۵ برابر سایر افراد جامعه است و این می تواند زنگ خطر جدی باشد.
مصطفی اقلیما رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران در توضیح بالا رفتن آمار مبتلایان به ایدز در ایران به “روز”می‌گوید: “در اغلب کشورهای دنیا این جوانان هستند که در معرض خطر ابتلا قرار دارند و ایران هم از این قاعده مستثنی نیست.”
به گفته این جامعه‌شناس “جوانی که معتاد است و یا رابطه جنسی ناامن دارد خود به خود در معرض ابتلا به ایدز قرار دارد.”
اقلیما همچنین معتقد است آموزش‌ها در ایران برای پیشگیری از ایدز کافی نیست: “الان هفت هشت سال است که برنامه مدونی ندیده‌ایم، مسئولان تنها در روز جهانی مبارزه با ایدز یک سری آمار بر اساس استانداردهای خودشان اعلام می‌کنند. می‌گویم استانداردهای خودشان چون در ایران بسیاری از افراد مبتلا به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند و یا آزمایش نمی‌دهند. بخش زیادی از کسانی هم که شناسایی شده‌اند افرادی هستند که از شدت وخامت حالشان به مراکز درمانی مراجعه کرده و آنجا شناسایی شده‌اند وخیلی‌ها ناشناخته باقی مانده‌اند و بدون اینکه خودشان بدانند در حال گسترش این بیماری هستند.”
اقلیما تاکید می‌کند که در این چند سال«به ویژه در رادیو تلویزیون و رسانه‌های جمعی خبری نیست و تنها به ارائه آمار در روز جهانی مبارزه با ایدز، بسنده می‌شود.»
این جامعه‌شناس با اشاره به اینکه در ایران به اندازه کافی به مساله ایدز و گسترش آن اهمیت نمی‌دهند می‌گوید: “برای مثال در فرانسه که خود من هم در آنجا مدتی بوده‌ام، در دبیرستان‌ها کاندوم گذاشته بودند که سکس امن ومحافظت شده را جایگزین سکس پر خطر کنند اما مسائلی از این دست اگر در مدارس ما عنوان شوند خیلی سربسته وبه صورت محدود است.”
امید به زندگی نباشد، آموزش بی‌فایده است
“ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که نرخ بیکاری بالایی دارد، مردم با فشارها و مشکلات مختلفی در زندگی مواجه هستند. من بارها تاکید کرده‌ام علت عمده بسیاری از آسیب‌های اجتماعی پایین آمدن میزان امید به زندگی در مردم است.”
مصطفی اقلیما جامعه‌شناس با این تاکید به تجربیات شخصی‌اش در مواجهه با برخی از جوانان اشاره می‌کند: “وقتی می‌گوییم مواظب باشید ایدز نگیرید می‌گویند آقای دکتر مثلا چه می‌شود؟ می‌میرم؟ ما که بالاخره می‌میریم و بگذار بمیریم، از این وضع خسته شده‌ایم. به کس دیگری می‌گویم مراقبت کن تو ازدواج کرده‌ای، در زندگی زناشویی‌ات دچار مشکل می‌شوی و سلامت خانواده ات را تهدید می‌کنی، می‌گوید بگذار خوش باشیم، ما که بالاخره می‌میریم. به یکی از دوستان پزشکم گفتم این سیگارهایی که می‌کشی هر کدام یک دقیقه از عمرت کم می‌کند، جواب می‌دهد انقدر خسته‌ام که به ۱۰ سال پایان عمرم نیازی ندارم. این مثال‌ها شاید ساده باشند اما نشان از پایین آمدن امید به آینده در جامعه دارند.”
این جامعه‌شناس معتقد است: “تا وقتی ما به مردم امید به زندگی ندهیم، اگر هزاران بار هم از این بیماری و راه‌های انتقالش صحبت کنیم برایشان مهم نیست. حالا در یک کشور خارجی اگر می بینید به هشدارها بیشتر توجه می‌شود به دلیل این است که امید به زندگی‌شان بالاتر است آنها خودشان دنبال این مساله هستند که چطور از خودشان محافظت کنند. وقتی انسان‌ها با فشار و نا امیدی رو به رو هستد شما نمی توانید با آموزش راه پیش پای آنها بگذارید. اگر به آنها آرامش، راحتی، امید، هدف زندگی بدهید خودشان دنبال مطالعه کردن می‌روند.”
کودکان کار و آلودگی براثر تماس جنسی
معاون وزیر بهداشت هفته گذشته با استناد به مطالعه‌ای که دو سال پیش روی هزار کودک کار و خیابانی در شهر تهران انجام شده، شیوع ایدز در این گروه از کودکان را ۴.۵ درصد اعلام کرد و هشدار داد: “میزان ابتلا به ایدز در کودکان کار و خیابانی، ۴۵ برابر سایر افراد جامعه است و این می تواند زنگ خطر جدی باشد.”
رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی هم در خصوص علل بالا رفتن آمار کودکان کار و خیابان مبتلا به ایدز در ایران در گفت‌وگو با “روز” توضیح می‌دهد: “در تمام کشورها بسته به میزان فقری که وجود دارد، بچه‌های بدون سرپرست در خیابان رها می‌شوند و دست به کارهای مختلفی می‌زنند البته بسیاری از آنها خانواده و محلی برای زندگی دارند اما ناچارند برای امرار معاش، با کار کردن به خانواده هایشان کمک کنند. این کودکان اغلب مورد تجاوز افراد بزرگتر ازخوشان قرار می گیرد و بعضا در قبال این کار پول دریافت می کنند.”
این جامعه شناس اضافه می‌کند: “تعدادی از این کودکان برای فروشندگان مواد مخدر کارمی‌کنند، تعدادی به طرف دزدی می‌روند، تعدادی هم درقبال پول با بقیه رابطه جنسی برقرار می کنند. و فقط معدودی از این کودکان می‌توانند زندگی خودشان را به سلامت بگذرانند.”
مصطفی اقلیما یکی از راه کارهای کنترل شیوع ایدز بین افراد جامعه را از بین بردن فقر می داند: “اغلب مشکلات اجتماعی در سرتاسر دنیا بر می‌گردد به تورم، فقر و بیکاری افراد. هر وقت میزان رفاه یک جامعه بالا برود و امکاناتی که در جامعه هست به صورت مساوی به دست مردم برسد آسیب های اجتماعی پایین می‌آید. این یک اصل تایید شده است.”
این جامعه‌شناس ادامه می‌دهد: “وضعیت اقتصادی یک جامعه تاثیر مستقیم در میزان آسیب‌های اجتماعی دارد. وقتی کارتولید شود، فقر کم شود، درآمد بالا برود، بالای ۷۰ تا ۸۰ درصد آسیب‌های اجتماعی کاهش پیدا می کند.”
او با اشاره به آمار بسیار بالای ابتلا به ایدز در کشورهای فقیر آفریقایی می‌گوید: “ به کشورهای فقیر آفریقایی که نگاه کنیم می بینیم ایدز بیداد می‌کند، در ایران هم ایدز ابتدا در بین فقرا و معتادین و بی‌خانمان‌ها پیدا شد، اما هر چه کشورها به سمت پیشرفت و رفاه بیشتر رفته‌اند، به تبع آن این بیماری هم بیشتر تحت کنترل قرار گرفته است.”
