مازیار رادمنش
اعلام حکم اخراج دکتر حسین بشیریه، دکتر سعید شاهنده و دکتر هادی سمتی در دانشگاه تهران و اخراج استاد میرجلال الدین کزازی از دانشگاه علامه طباطبایی در هفته گذشته شایعه استعفای عباسعلی عمید زنجانی نخستین رئیس روحانی دانشگاه تهران که حضورش در دو سال گذشته موجب تشنجاتی در این دانشگاه شده است، مطرح کرد. اما عمید زنجانی اعلام کرد که این مسائل مطرح نیست و «در قاموس ما واژه استعفا معنی ندارد.»
عباسعلی عمید زنجانی کیست؟
عباسعلی عمید زنجانی در روز دهم فروردین 1316 در شهر زنجان به دنیا آمد. وی از تحصیلات حوزوی برخوردار است. وی مدرک دکتری خود را در رشته فقه و حقوق اسلام در سال 1366 از طریق خبرگان دانشگاهی از وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران گرفته است. وی پس از مدتی با محاسبه امتیازات علمی که از طریق آثار پژوهشی( کتاب ها و مقالات) به دست آورد، توسط هیات ممیزه وزارت علوم نخست به عنوان دانشیار شناخته و سپس در سال 1373 به عنوان استاد نائل آمد. عمید زنجانی عضو گروه آموزشی حقوق خصوصی و اسلامی و عضو وابسته گروه آموزشی حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است. وی دو دوره عضو هیات امنای دانشگاههای علوم پزشکی زنجان و دانشگاه تهران بود. عمید زنجانی دو دوره نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی بوده است. او در بازنگری قانون اساسی در سال 1368 یکی از اعضای منتخب مجلس بود.
ریاست دانشگاه تهران
پس از انتخاب محمد مهدی زاهدی به عنوان وزیر علوم، وی برای نخستین بار عباسعلی عمید زنجانی را به عنوان اولین رئیس روحانی دانشگاه تهران منصوب کرد. این انتصاب با مخالفت شدید دانشجویان و درگیری در دانشگاه تهران مواجه شد. دانشجویان معترض بودند که چرا کسی به ریاست دانشگاه تهران انتخاب شده است که هرگز دانشجو نبوده و تحصیلات دانشگاهی نداشته است. عمید زنجانی که پس از انقلاب به تدریس در دانشگاه پرداخت و سابقه 26 سال تدریس در دانشگاه تهران را دارد، از ششم دیماه 1384 به سمت ریاست دانشگاه تهران منصوب شد. در حال حاضر دانشگاه تهران 1500 نفر عضو هیات علمی، 3500 کارمند و 32000 دانشجو دارد.
روسای سابق دانشگاه تهران
در سالهای قبل از انقلاب، به ترتیب تاسیس دانشگاه تهران این افراد ریاست دانشگاه تهران را عهده دار بودند: دکتر علی اصغر حکمت، دکتر اسماعیل مرآت، دکتر سید محمد تدین، دکتر مصطفی عدل، دکتر علی اکبر سیاسی، دکتر منوچهر اقبال، دکتر احمد فرهاد معتمد، دکتر جهانشاه صالح، پرفسور فضل الله رضا، دکتر علی نقی عالیخانی، دکتر هوشنگ نهاوندی، دکتر احمد هوشنگ شریفی، دکتر قاسم معتمدی. پس از انقلاب نیز این افراد به ریاست دانشگاه تهران انتخاب شدند: دکتر عبدالله شیبانی، دکتر محمد ملکی، دکتر حسن عارفی، دکتر علی مهدی زاده شهری، دکتر ابوالقاسم گرجی، دکتر عباس شیبانی، دکتر بهمن یزدی صمدی، دکتر محمد فرهادی، مهندس اسماعیل اوینی، دکتر حسن فروتن، دکتر محمد رحیمیان، دکتر غلامعلی افروز، دکتر محمدرضا عارف، دکتر سید منصور خلیلی عراقی، دکتر رضا فرجی دانا. از زمانی که دکتر رضا فرجی دانا از ریاست دانشگاه تهران برکنار شد، تا زمانی که از دفتر کارش رفت، بیش از 24 ساعت طول نکشید.
تالیفات و فعالیت های علمی و پژوهشی
عمید زنجانی حدود چهل کتاب و هفتاد مقاله نوشته است. کتاب های وی در رشته های مختلف دانشگاهی در مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دروس «حقوق اسلامی»، «فقه سیاسی»، «حقوق بین الملل اسلام»، «فقه تطبیقی و حقوق اساسی» و «مبانی حقوق عمومی در اسلام» تدریس شده است. وی در 179 همایش داخلی و بین المللی با ارائه مقالات به عنوان سخنران، شرکت داشته است. وی موسس پژوهشکده مطالعات و تحقیقات علوم اسلامی است که از سال 1367 تشکیل شده است. عمید زنجانی همچنین از اعضای فعال در روند سیاست گذاری و فعالیت های اجرایی انقلاب فرهنگی در دانشگاهها بود. عمید زنجانی در مورد فعالیت های علمی خود گفته است: « خیلی، بلند پروازی ضرورتی ندارد. برخی مقالات در نشریات علمی دانشجویی سعی کرده اند با بلند پرورازی در سطح استاد پرواز کنند و مقالات نسنجیده و نپخته از آب درآمده اند. بنده 53 سال است معلمم، 55 سال است قلم می زنم و 48 کتاب نوشته ام. خوب دانشجو مگر چقدر می تواند زحمت بکشد تا در رشته من مطلبی بنویسد که برای من قابل استفاده باشد؟ اگر چنین هدفی داشته باشد هرکز به هدف خود نخواهد رسید. اصلا این بلندپروازی چه ضرورتی دارد؟»
ماجرای فرشته کچل و اخراج زرین کلک
یکی از موضوعات مهمی که در دوران ریاست عمید زنجانی پیش آمد، ماجرای اخراج استاد زرین کلک، یکی از مهم ترین اساتید دانشکده هنرهای زیبا و رئیس آسیفا بود. وی که در حال بررسی کارهای هاجر سلیمی نمین، برادرزاده عباس سلیمی نمین از رهبران جناح راستگرای کشور بود، برای شوخی در مورد طرح « فرشته» این دانشجوی دوره فوق لیسانس سووال کرد: چرا فرشته تو کچل است؟ و بعد به زیر روسری دختر چادری دانشجویش کرد و گفت: فکر می کردم که تو هم کچلی، اما تو مو داری. این موضوع تبدیل به ماجرایی خبری در کشور شد. هاجر سلیمی نمین ابتدا اعلام کرد از اینکه چنین موضوعی راه افتاده ناراحت است و زرین کلک نیز اعلام کرد که برخورد او، چنان نبوده که در مطبوعات محافظه کار انتشار یافته است. در هر حال استاد زرین کلک از دانشگاه تهران اخراج شد.
فعالیت “مخفی” در دانشگاه؟
عباسعلی عمید زنجانی در دیدار با انجمن های علمی دانشجویی دانشگاه تهران گفت: « عضو انجمن علمی می تواند در تشکلهای سیاسی فعالترین دانشجو باشد اما وقتی وارد انجمن علمی می شود باید با شخصیت کاملا علمی فعالیت کند. سیاست شجاعت می خواهد اما خیانت است که فعالیتهای سیاسی به طور مخفیانه در انجمن های علمی دانشجویی برنامه ریزی شوند، چون باعث عدم تداوم این انجمنها می شود. دانشگاه تهران از سال 84 وارد مرحله جدیدی در فعالیت های دانشجویی شد و به طور رسمی اعلام شد که سیاست کلی دانشگاه تهران، حمایت از انجمن های علمی دانشجویی است و در فعالیت ها، اولویت را به انجمن های علمی دانشجویی می دهد. انجمن های علمی دانشجویی اگر می خواهند و واقعا علاقه مندند راهی را که شروع کرده اند، ادامه دهند باید از آمیخته شدن این انجمن ها با مسائل دیگر خودداری کنند. این جمله را نمی گویم که استنباط شود ما از سر و صدا می ترسیم! حداقل چیزی که از شاگردی 10 ساله امام (ره) یاد گرفتیم این بود که از حوادث نترسیم. اصلا ترسی به دل نداریم. انجمن های علمی دانشجویی نباید به مسائل دیگر آلوده شوند. فعالیت های انجمن های علمی دانشجویی باید متناسب با رشته دانشجویان باشد. احیانا دیده می شود دانشکده ای فعالیتی را پیگیری می کند که مربوط یک دانشکده دیگر است و این موضوع صحیح نیست. اینجا دانشگاه است! در مسجد می توان فعالیت های علمی و دینی یا سیاسی انجام داد اما در دانشکده اقتصاد، زبان های های خارجی یا دامپزشکی که باید هر کدام به تناسب رشته های تخصصی فعالیت کنند، اگر حرکتی غیر از آن صورت گیرد شائبه سیاسی دارد. اینطور فکر نکنید که کارمان را انجام می دهیم و دیگران هم متوجه نمی شوند! خیر، اینطور نیست. دانشگاه محیط علمی است. وقتی در دانشکده ای فعالیت خاصی را انجام می دهید همه متوجه می شوند که کاسه ای زیر نیم کاسه است. کارهای علمی باید شفاف باشد، فعالیت های علمی نیاز به پشت و رو ندارد و تأکید و اصرار دارم که فعالیت ها متناسب با رشته باشد.»