نجمه بزرگمهر
تحریم و فقدان سرمایه گذاری سبب شده توان تولید نفت ایران دست کم 300,000 بشکه در روز کاهش پیدا کند و کشور از کسب میلیاردها دلار درآمد محروم شود.
به گفته کارشناسان ایرانی و غربی، روند کند توسعه میادین نفتی جدید و شرایط نامناسب بسیاری از چاه های نفت فعلی باعث این کاهش تولید شده است.
یک مقام نفتی ارشد سابق در دولت ایران گفت: «توان تولید نفت احتمالاً حدود 300 تا 400 هزار بشکه در روز کاهش یافته است.» ارقام مورد اشاره وی با رقم تخمینی یک مقام غربی تطابق دارد. مقطعی که در آن کاهش تولید رخ داده است کاملاً مشخص نیست. البته کارشناسان صنعت نفت می گویند این رخداد از زمان روی کار آمدن احمدی نژاد در مقام ریاست جمهوری در سال 2005 رخ داده است.
ظرفیت تولید ایران در آن زمان 4.2 میلیون بشکه در روز بوده است اما این رقم امروز به 3.8 تا 3.9 میلیون بشکه کاهش یافته است. یک دلیل عمده این کاهش تولید، تصمیم دولت برای کنار گذاشتن باتجربه ترین مدیران صنعت نفت کشور بوده است.
جدیدترین آمار ارائه شده از سوی بانک مرکزی نشان می دهد تولید واقعی، تا مقدار قابل توجهی کمتر از ظرفیت تولیدی یاد شده است و ایران در سه ماهه دوم سال گذشته در حال تولید 3.53 میلیون بشکه در روز بوده است، در حالیکه تولید کشور در مدت مشابه در سال 2005 برابر با 4.1 میلیون بشکه در روز بوده است. وزارت نفت ایران بروز هرگونه کاهش توان تولیدی کشور را انکار کرده است.
صادرات گاز جلوی ضربه ناشی از زیان مالی این کاهش تولید را گرفته است. مقام نفتی سابق ایران گفت ایران روزانه 320,000 بشکه گاز مایع می فروخته تا “کاهش درآمد های نفتی کمتر به چشم بیاید.”
ایران صاحب دومین منابع گسترده نفت و گاز دنیاست اما این کشور برای افزایش تولید خود به سرمایه گذاری خارجی نیاز دارد. هدف رسمی این کشور تولید 5.1 میلیون بشکه نفت و یک میلیارد مترمکعب گاز در روز تا سال 2015 است.
مسعود میرکاظمی وزیر نفت ایران به مجلس این کشور گفت ایران باید سالانه دست کم 25 میلیارد دلار در حوزه انرژی سرمایه گذاری کند، در غیر اینصورت به وارد کننده فت تبدیل خواهد شد. تحریم هایی که به دلیل جاه طلبی های هسته ای ایران وضع شده اند، سرمایه گذاری خارجی در ایران را ممنوع می کنند و کسب دانش فنی غربی را به امر دشواری تبدیل کرده است.
شرکت های عظیم نفتی غربی نظیر توتال و رویال داچ شل به دلیل نگرانی از تنبیهات آمریکا، از توسعه حوزه انرژی ایران خودداری می کنند. شرکت های چینی، قراردادهای چندین میلیارد دلاری به امضا رسانده اند اما کارشناسان می گویند پروژه های آنها با پیشرفت قابل توجهی همراه نبوده است. مقام سابق نفتی ایران گفت: “چین هزینه انجام طرح ها را مشابه شرکت های غربی محاسبه می کند اما محصولاتی با کیفیت پائین را به ما عرضه می کند. آنها سیاست کند و معروف کمونیستی خود را دنبال می کنند.”
منبع: فایننشیال تایمز- 23 مه 2010
