در حالیکه دولت اوباما تلاش می کند به توافقی در باره برنامه هسته ای ایران دست یابد، تعداد زیادی از نمایندگان کنگره، مقامات سابق وزارت خارجه و برخی از دولت های متحد آمریکا نگرانی هایی در باره توافقی که در حال شکل گیری است ابراز کرده اند.
هرچند که ما همواره از مذاکرات با ایران و توافق کوتاه مدت میان ایران و آمریکا و متحدان آن حمایت کرده ایم، ولی برخی از نگرانی های ابراز شده می تواند از اهمیت زیادی برخوردار باشند که باید بیشتر و قبل از اینکه در مقابل عمل انجام شده قرار گیریم، مورد بحث قرار گیرند.
نگرانی های ابراز شده از سوی مقامات، از هنری کیسنجر، وزیر خارجه برجسته آمریکا گرفته تا سناتور تیموتی کین از ایالت ویرجینیا شامل سه موضوع می شود:
اول اینکه روندی که با هدف حذف توانایی ایران در ساخت سلاح هسته ای آغاز شد اکنون به طرحی برای تحمل موقت و کنترل موقت این توانایی تنزل یافته است.
دوم اینکه در طول مذاکرات، دولت اوباما به طور روزافرونی در برابر تلاش های ایران برای گسترش نفوذ منطقه ای خود نرمش نشان داده و نقش بیشتری برای ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای، به ضرر اسرائیل و سایر متحدان آمریکا در منطقه، قائل شده است.
آخر اینکه دولت اوباما علائمی نشان داده است که حاضر است به توافقی با ایران دست یابد - همراه با لغو تحریم های اعمال شده از سوی کنگره - بدون اینکه به رای دو مجلس آمریکا نیاز داشته باشد. به این ترتیب، توافقی که عواقب متعدد امنیتی برای آمریکا و متحدان آن در بردارد، به صورت یک جانبه توسط رئیس جمهوری به تصویب خواهد رسید که تنها دو سال از دوره ریاست جمهوریش باقی مانده است.
اولین نظر در این زمینه از سوی کیسینجر در کمیته خدمات تسلیحاتی سنای آمریکا بیان شد. وی گفت این مذاکرات در ابتدا “توسط اتحادیه اروپا با پشتیبانی شورای امنیت سازمان ملل شروع شد و هدفش حذف توان ساخت بمب اتمی توسط ایران بود.” وی افزود: “ولی رفته رفته این مذاکرات جنبه گفتگو میان ایران و آمریکا را به خود گرفت و شامل کنترل میزان توانایی هسته ای شد و نه لزوما حذف این توانایی.”
اکنون به نظر می رسد آمریکا وجود هزاران سانتریفیوژ در ایران را پذیرفته باشد. دولت آمریکا می گوید هدفش نظارت و محدود کردن توان هسته ای ایران است. ماه گذشته هم تعدادی از سناتورهای آمریکایی گفتند با این توافق، ایران در آستانه ساخت بمب هسته ای قرار خواهد گرفت و تنها مساله، مدت لازم برای رسیدن به چنین سلاحی است. از آن گذشته، محدودیت های پیش بینی شده برای برنامه هسته ای ایران موقت خواهد بود و پس از چند سال این کشور قادر خواهد مواد ضروری برای ساخت بمب هسته ای را مجددا ذخیره کند.
آقای کیسنجر گفت چنین توافقی احتمالا عربستان سعودی، مصر و ترکیه را به دنباله روی از ایران وا می دارد.
یکی دیگر از مسائل آن است که آیا ایران قادر خواهد بود مخفیانه به ساخت بمب ادامه دهد یا نه. آقای کین گفت تلاش آمریکا برای کنترل برنامه هسته ای کره شمالی، پس از آنکه این کشور بصورت مخفیانه به ساخت سلاح هسته ای دست زد، متوقف شد. وی گفت چنین نتیجه ای در مورد ایران هم اساسا دور از ذهن نخواهد بود.
دولت آمریکا در مرحله ای مذاکرات هسته ای را از مسائل مربوط به حمایت ایران از تروریسم و سلطه جویی بر خاورمیانه عربی و خواست این کشور به نابودی اسرائیل، متمایز تلقی می کرد. ولی با پیشرفت مذاکرات، آقای اوباما به آیت الله خامنه ای تضمین داد که دو کشور دارای منافع مشترکی در منطقه هستند و کاخ سفید اقدامی علیه ایران در منطقه انجام نخواهد داد.
به گفته آقای کین “ایران مرتبا در حال اقداماتی برای بی ثبات سازی کشورهای منطقه نظیر بحرین و مراکش است.” دولت مورد حمایت آمریکا در یمن نیز اخیرا توسط شورشیان تحت حمایت ایران سرنگون شد. به نظر می رسد آقای اوباما به عوض مقابله با نقش ایران در منطقه، به عکس از نقش بیشتر ایران در عراق، سوریه و لبنان حمایت می کند؛ سیاستی که از دیدگاه اسرائیل، عربستان سعودی، اردن و ترکیه و سایر متحدان آمریکا هشدار دهنده تلقی می شود.
از سوی دیگر آنتونی بلینکن، معاون وزارت خارجه گفته است که دولت اوباما قصد دارد رای گیری کنگره را در مورد توافق نهایی به صورت نامحدود به تعویق بیاندازد.
وی گفت “این اقدام تکروانه توسط آقای اوباما باعث منزوی شدن حامیان وی در کنگره خواهد شد. این امر ممکن است به تغییر کامل هر گونه توافقی با ایران توسط رئیس جمهور بعدی بیانجامد.”
تقریبا واضح است که دلیل این اقدامات اوباما این است که وی بیم آن دارد که کنگره با تائید دو حزب اصلی، با توافق هسته ای با ایران مخالفت کند. حال مساله آن است که آیا باید از ایران خواست تا شرایط بهتری را در توافق بپذیرد یا اینکه که مخالفان توافق را قانع شوند که هر گونه توافقی با ایران بهتر از سایر گزینه های موجود است؟
منبع: واشنگتن پست - 7 فوریه 2015
