پس از انتشار اخبار و گزارش های گوناگون در مورد وجود شکاف میان فرماندهان و اعضای سپاه پاسداران و ریزش در این نهاد نظامی پس از سرکوب اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات 88 یکی از فرماندهان سپاه در استان آذربایجان غربی نیز با تایید این مسئله، اختلافات موجود را ناشی از تفاوت بین نسل جوان و نسل گذشته دانست و گفت که “نتوانستیم فضایی تنظیم کنیم که این دو نسل باهم تبادل و تعامل فرهنگ واعتقادات و افکار داشته باشندوپای صحبت هم بنشینند.”
سرهنگ پاسدار فخرعلی قلی زاده، فرمانده سپاه ناحیه مقاومت ارومیه گفت: “شرایط زمانی و اقتضائات در دوران نسل اول سپاه با نسل حاضر تفاوت کرده و به هیچ وجه ما نمی توانیم انتظار داشته باشیم که نسل اول سپاه مثل نسل جدید فکر کند.”
وی در ادامه افزود:” مسئله مهم ایجاد پل ارتباطی این نسل است که به نظر من اشکال ما این است که نمی توانیم این پل را تنظیم کنیم، در واقع انتقال فرهنگ اولیه سپاه «دوران دفاع مقدس» به نسل جدید و انتقال واقعیت های زمان از نسل اول سپاه بروی این پل ارتباطی باید انجام می گرفت.”
گرچه این عضو ارشد سپاه آذربایجان غربی وجود “تضاد” میان اعضای سپاه پاسداران را رد کرده اما در ادامه خاطرنشان کرده که: “غالبا ماموریت های سپاه همیشه بصورت متراکم متعدد وهمیشه گرفتارکارهستیم ودر حاشیه کار نتوانستیم فضایی تنظیم کنیم که این دو نسل باهم تبادل و تعامل فرهنگ واعتقادات و افکار داشته باشندوپای صحبت هم بنشینند واز افکار هم الگو گیری کنند و با افکار و نوع اندیشه هم اشنا شوند.”
تایید شکاف میان نیروهای سپاه پاسداران، به ویژه میان نسل جوان و نسل گذشته سپاه در شرایطی است که در راستای تحول ساختاری سپاه پاسداران فرماندهان کنونی این نهاد نظامی با دستور آیت الله خامنه ای از سال گذشته طرح جایگزینی نیروهای جوان به جای نسل گذشته و عمدتا ناراضی سپاه را در دستور کار قرار داده اند.
نارضایتی و ریزش نیرو در سپاه پاسداران به ویژه پس از سرکوب اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال 88 افزایش یافته تا جایی که فرمانده کل سپاه مردادماه سال گذشته طی اظهاراتی با اذعان به حضور حامیان میرحسین موسوی و جنبش سبز در سپاه پاسداران و همچنین اینکه سپاه تلاش کرده است تا این افراد را “قانع” کند گفته بود: “خیلی از ابهامات دیگر رفع شده و آنها قانع شدند حرکت اشتباه بوده و این بهتر از برخورد فیزیکی و حذف است.”
بسیاری از اعضای بدنه سپاه پاسداران فعالیت خود را در این نهاد نظامی عمدتا از دوره های نخست وزیری میرحسین موسوی آغاز کرده اند.همچنین نیروهای قدیمی در بدنه سپاه پاسداران رابطه نزدیکی با هاشمی رفسنجانی که ریاست مجلس و فرماندهی جنگ 8 ساله و همچنین مهدی کروبی که به حکم آیت الله خمینی ریاست بنیاد شهید را برعهده داشته است دارند. این درحالی است که پس از تحولات دوسال اخیر در کشورفرماندهان کنونی سپاه موسوی و کروبی را ضد انقلاب معرفی و از آیت الله هاشمی رفسنجانی به دلیل حمایت از معترضان بشدت انتقاد کرده اند.
درهمین ارتباط حجت الاسلام علی سعیدی نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه پاسداران در فروردین ماه سال جاری و پس از آغاز بازداشت خانگی موسوی و کروبی با گفتن این جمله که “در سپاه زحمت بر دوش تعدادی خاص است” تاکید کرده بود: “امروز فضا برای برخورد با سران فتنه فراهم نیست؛ برخورد با سران فتنه باید هوشمندانه باشد؛ چراکه نباید مشکل را چند برابر کنیم و باید به فضای جامعه هم توجه کنیم.”
دستور برای جوانگرایی در سپاه
محمدعلی (عزیز) جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران فروردین ماه امسال گفت: “سال گذشته راهبردهای منابع انسانی سپاه آماده و توسط فرمانده معظم کل قوا تصویب شد که این جهت گیری ها در راهبردهای منابع انسانی گنجانده شده است.”
وی سپس با اشاره به دیدار 14 فروردین ماه فرماندهان ارشد نظامی کشور با آیت الله خامنه ای تصریح کرد که”مقام معظم رهبری نیز برای سپاه تأکید به جوان گرایی و شور و حال جوانی داشتند.”
جعفری که از زمان روی کار آمدنش به عنوان فرمانده کل سپاه با توجه به دستورات رهبر جمهوری اسلامی دست به تحولات ساختاری در سپاه زده است همچنین با اشاره به اینکه “فاصله زیادی از وضع مطلوب داریم” خاطرنشان کرده بود: “عمده مشکلات امروز سپاه بازخورد نظامات غلطی بود که به اشتباه به سپاه وارد کردند که عمدتاً نظامات رضاخانی بود. نمی توان گفت بزرگترین مانع و مشکل بودجه و امتیازات است. امروز مشکل امکانات و بودجه وجود ندارد. باید مشکلات را شناخت و راه حل های بهتری ارائه داد و نباید به روش های قبلی عادت کرد.”
وی تصریح کرده بود که “اگر تحلیل و درک صحیحی از روند انقلاب نداشته باشیم نمی‌توانیم وظیفه خود را به خوبی انجام دهیم… روح تمامی سخنان رهبر معظم انقلاب نشان می‌دهد که سپاه باید خود را با پیشرفت و تحولات انقلاب اسلامی همراه کند. اصل تغییر و تحول در همه ابعاد سازمانی و نهادی سپاه یک موضوع جدی و حیاتی بوده و باید به طور دقیق و صحیح انجام شود.”
البته آیت الله خامنه ای نیز در سوم خردادماه سال جاری در دیدار با افسران جوان سپاه پاسداران از آنها خواسته بود تا با “بصیرت افزایی بالاتر و محکم تر از نسل های گذشته” خود در این نهاد نظامی حضور داشته باشند و خطاب به آنها گفته بود: “زیرا امروز اگرچه جنگ نظامی وجود ندارد ولی جنگی ظریف تر و البته خطرناک تر در جریان است.”
هفته نامه صبح صادق ارگان سیاسی سپاه نیز چندی بعد در مقاله ای با عنوان “دهه چهارم انقلاب و پیشگامی نسل جوان سپاه” در تحلیلی بر این اظهارات آیت الله خامنه ای آن را دلیلی برای “آمادگی نسل جوان برای حضور در حلقه های مدیریتی و پذیرش مسئولیت های مهم در رده های عالی سپاه” دانست.
محمدعلی جعفری هم در مردادماه سال جاری پس از شروع این جایگزینی ها در سپاه تاکید کرد که “ورود سپاه به عرصه های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نیازمند تغییرات ساختاری بود که این تغییرات توانست کمک بسیار زیادی در این زمینه به ما بکند.”
نگرانی از توانایی های نسل گذشته
پس از آغاز طرح جایگزینی نیروهای جوان به جای نیروهای قدیمی، فرماندهان کنونی و ارشد سپاه پاسداران همچنین سیاست تسریع در بازنشستگی پرسنل قدیمی سپاه پاسداران را تا سقف افراد دارای 20 سال سابقه کار در دستور کار این نهاد نظامی قرار داده اند.
با وجود آغاز این طرح اما فرماندهان و سیاستگذاران کنونی سپاه نسبت به وضعیت و فعالیت آینده این افراد ابراز نگرانی و همچنان آنها را “تهدید” برای سپاه و “امنیت نظام” تلقی می کنند.
درهمین ارتباط از 25 بهمن ماه سال گذشته هفته نامه صبح صادقکه تحت نظر نمایندگی آیت الله خامنه ای در این نهاد نظامی اداره می شود به انتشار سلسله یادداشت هایی با عنوان “تهدیدات بازنشستگی” پرداخت که انتشار آن تا تابستان امسال پیگیری شده و پس آن همتا هم اکنون با عنوان “وابستگان سپاه” ادامه دارد.
از جمله صبح صادق با ابراز نگرانی از پرسش هایی که برای پرسنل بازنشسته سپاه ایجاد می شود نوشت: “افراد پس از بازنشستگی ممکن است در موقعیت و شرایطی قرار بگیرند که با خود فکر کنند که چرا ما این کار را انجام دادیم و اصولاً آیا این کار از لحاظ شرعی و عرفی موضوعیتی داشته است یا خیر؟ و یا مثلاً آیا در طول مدت خدمت خود وقت خود را به درستی صرف کرده ایم و یا آن را به هدر داده ایم؟”
ارگان سیاسی سپاه با ابراز نگرانی از انتقام گیری پاسداران بازنشسته ازاین نهاد نظامی همچنین نوشت: “زمینه ذهنی برخی از این افراد را ممکن است چونان مغشوش کند که فرد بازنشسته آماده استحاله فکری شود. به گذشته خود پشت پا بزند و زمینه برای انجام اقدامات غیر متعارف فراهم شود. این گونه افراد ممکن است از طرق گوناگون از گذشته خود انتقام بگیرند، ممکن است خود را محق بدانند و قصد کنند که گذشته خود را که از دست داده اند جبران کنند.”
این اما تنها بخشی از نگرانی فرماندهان ارشد سپاه پاسداران از بازنشستگی نیروهای این نهاد نظامی است چرا که در ادامه آنها با اشاره به اینکه ممکن است پرسنل سپاه “تحت تأثیر عوامل بیرونی، فشار اقتصادی و یا عوامل دیگر” قرار بگیرند و به افشاگری برعلیه سپاه دست بزنند نیز بشدت ابراز نگرانی کرده اند.
نشریه سپاه در این باره نوشت: “این گونه افراد به دلایل ضعف هایی که دارند و برای پوشاندن آنها اقدام به جوسازی و شانتاژ تبلیغاتی کرده و در برخی از موارد با دشمنان همراه شده و در موارد بسیار کمی هم خود آنها موجب به راه اندازی گروه های گوناگون و نحله های فکری می شوند. دشمنان نظام و عوامل غیر خودی نیز با علم به این موضوع و با سنجش و ارزیابی میزان توانایی این گونه افراد اقدام به جذب، سازماندهی و بکارگیری آنها می کنند.”
هفته نامه صبح صادق با ذکر یک مثال، نگرانی خود از پشیمانی نظامیان از کارهایی که در دوره خدمت انجام داده اند را ابراز کرده و نوشته: “در پایان جنگ ویتنام سربازان آمریکایی برگشته از جنگ که شاهد فجایع گوناگونی در طی دوران جنگ بودند، خود به عنوان فریاد اعتراضی در مقابل حکومت و دولت خود ایستادند و گروه های ضد جنگ را رهبری کردند و این امر کماکان نیز ادامه دارد.”
از جمله نگرانی های دیگر مقامات ارشد سپاه در این سلسله مقالات”نزدیک شدن افراد بازنشسته متخلف به کارکنان شاغل” است که در تعریف این موضوع نوشته اند: “در این راستا نیز دشمن با شناخت از فرد و امکانات بالقوه ای که در اختیار دارد با تطمیع و روش های دیگر وی را وادار به نزدیک شدن به افراد شاغل می کند و به این وسیله، ارتباط وی را با کانون اطلاعات حفظ کند و در پوشش های مختلف اقدام به جمع آوری اطلاعات می نماید.”
مقامات اداره سیاسی سپاه بر این اساس خواستار آن شده اند که “اول آنکه تدابیری اندیشیده شود تا از ارتباط بی رویه و نادرست افراد بازنشسته با کارکنان جلوگیری شود و دوم آنکه به کارکنان شاغل گوشزد گردد که هرگونه ارتباط غیر معمول و نامناسب را به اطلاع مراجع ذی ربط برسانند.”
در این سلسله مقالات که در نشریات و بولتن های داخلی سپاه و بسیج نیز بازنشر می شود تجمعات اعضای بازنشسته سپاه تحت عناوین “کانون یا هیات های عزاداری و مذهبی” نیز تهدید تلقی شده و خواستار جلوگیری از آنها شده است: “این مکان ها به دلیل عدم کنترل های مناسب ممکن است تحت کنترل عوامل دشمن قرار گرفته و با تزریق اندکی پول و امکانات به کانونی برای اقدامات امنیتی و سیاسی تبدیل گردد. از آنجا که بازنشستگان سپاه دارای پتانسیل های قوی زیادی در زمینه های مختلف می باشند و تعداد زیادی از آنها هنوز در سنینی هستند که امکان انجام بسیاری از کارها برای آنها فراهم می باشد، لذا در معرض تهدید قرار دارند.”
مسولان اداره سیاسی سپاه با ذکر این موضوعات توصیه کرده اند که “باید در سنوات پایانی کارکنانی که در شرف بازنشستگی هستند، ارزشیابی های دقیق و اقدامات مناسبی انجام گیرد تا از افتادن این افراد پس از بازنشستگی به دام گروه ها و نحله های فکری جلو گیری شود… لازم است در زمان بازنشستگی تعهدات لازم از این افراد در این راستا اخذ گردد.”
