یکی از شاعران کشور که در جلسه شعر خوانی سالانه بیت رهبری حاضر شده بود، به طور تلویحی آیت الله خامنه ای را به بی اطلاعی از “جریان شعر امروز مملکت” متهم کرد.
محمدحسین جعفریان که سایت های نزدیک به حکومت او را “شاعر و مستندساز” معرفی کرده اند، در این جلسه در اعتراض به سانسور اشعارش توسط مسئولان دفتر رهبر جمهوری اسلامی، از خواندن آن خودداری کرد.
آنگونه که سایت های خبری طرفدار آیت الله خامنه ای گزارش کرده اند، این شاعر پس از آنکه توسط مدیر جلسه فرصت شعر خوانی پیدا کرد، به جای خواندن شعر به بیان انتقاداتش از مدیریت جلسات درونی بیت رهبری پرداخت.
بر اساس این گزارش، محمدحسین جعفریان در حین توضیحات آیت الله خامنه ای درباره انتقادات او و دفاعش از مسئولان بیت رهبری، دو بار سخنان وی را قطع کرد.
سایت خبری “24” در این خصوص نوشت که این شاعر “در انتهای مراسم با تغییر جای خود”، روبروی آیت الله خامنه ای نشست و درخواست شعرخوانی کرد.
علیرضا قزوه، شاعر و مدیحه سرای رهبر جمهوری اسلامی که سایت “24” از او به عنوان مدیر این جلسه نام برده، این اجازه را صادر کرد اما جعفریان به جای خواندن شعر به طرح انتقادات خود پرداخت.
او به گزینش اشعار توسط مسئولان بیت رهبری اشاره کرد و با انتقاد از شیوه برگزاری مراسم گفت: “من نکته ای می‌خواهم بگویم اینکه رویه برگزاری این جلسه به شکلی است که شعرهای پاستوریزه در اینجا قرائت می شود و بعضا دوستان شعرها را قبل از جلسه می‌خواهند و آنها را چک می‌کنند و می گویند این خوانده شود و آن نشود. مثل شعری که من می‌خواستم بخوانم.”
در پاسخ به این انتقاد، قزوه گفت که “دوستان شعر شما را به مصلحت ندانستند و من هم با نظر ایشان موافق بودم” و آیت الله خامنه ای نیز گفت: “شما شعرتان را بخوانید حالا”
با وجود این، جعفریان با اصرار بر بیان انتقادش افزود: “گفتن به مصلحت نیست… این رویه باعث می‌شود شما در جریان شعر امروز مملکت قرار نگیرید.”
دفاع خامنه‌ای: پاستوریزه کردن هم بد نیست
بر اساس این گزارش، پس از بیان انتقادات محمدحسین جعفریان، آیت الله خامنه ای به دفاع از عملکرد دفتر خود پرداخت و بی اطلاعی از وضعیت شعر در کشور را رد کرد.
او گفت: “من البته در جریان شعر کشور قرار می گیرم، این را شما بدانید، هم شعرهایی که در کتابچه‌ها منتشر می شود و هم از طریق انتشار شعرها در رسانه‌های الکترونیکی و…بی اطلاع نیستم. شعرهایی هم که اینجا خوانده می‌شود، اینطور نبود… شاید این جنبه مورد نظر شما در آنها نبود.”
رهبر جمهوری اسلامی سپس با بیان اینکه “من هم طاقتم زیاد است” افزود: “شما می‌دانید اگر کسی شعری بخواند و مضمونش را قبول نداشته باشم، اینطور نیست که طوفانی بشوم، شعر است دیگر! شاعری آن را سروده است…”
او در عین حال بااشاره به اینکه “پاستوریزه کردن [شعر] هم بد نیست” اضافه کرد: “من البته در جریان اجرا و مدیریت این برنامه قرار ندارم اما دوستان انصافا خوب اجرا می‌کنند. باز هم ما آماده هستیم شعر بشنویم، شعر به ما هو مطلوب است و من از شنیدن آن لذت می‌برم…”
سایت های اصولگرا افزوده اند که هنگام سخنان رهبر جمهوری اسلامی، محمدحسین جعفریان “دوبار در میان سخنان رهبری، حرف‌های ایشان را قطع کرد” و دست آخر سکوت کرد تا بعد از جلسه خود را به آیت الله خامنه ای برساند و “توضیحاتی درباره انتقادهایش” بدهد.
این منابع خبری شعر مورد نظر این شاعر را یک شعر “اجتماعی ـ– سیاسی” عنوان کرده اند که به “برخی مسائل روز جامعه” و “یک جریان خاص” اشاره داشته است.
همچنین بر اساس این گزارش “برخی از بزرگان حاضر در جلسه” اعتقاد داشته اند که “نخواندن آن بهتر از خواندنش بوده” و در عین حال شعر مورد نظر “زیاد ربطی به فضای شعری کشور و فضای حاکم بر این جلسه فرهنگی” نداشته است.
سایت خبری “24” نوشته که رفتار جعفریان در این جلسه، انتقاد برخی از شعرای محبوب آیت الله خامنه ای را به دنبال داشته است.
همچنین آنگونه که سایت رسمی دفتر رهبر جمهوری اسلامی گزارش داده، آیت الله خامنه ای طی سخنانی در این جلسه با تقدیر از عملکرد نظام جمهوری اسلامی در حوزه شعر، از اینکه “با پیروزی انقلاب اسلامی برخی شعرای وابسته به دربار و دارای تفکرات چپ با انقلاب ملت ایران قهر کردند” ابراز خوشحالی کرده است.
او همچنین دوره کنونی را “نوید دهنده دوره اوج و شکوفایی مجدد شعر فارسی” عنوان کرد و هشدار داد که “شعرای انقلاب باید مراقب باشند در پرداختن به شعر اعتراضی، به زبان مخالفان اصل حرکت آزادی‌خواهانه و انقلابی ملت ایران نزدیک نشوند.”
محمدحسین جعفریان، شاعر و مستندساز نزدیک به جریان حاکم در ایران متولد شهر مشهد است و بدین ترتیب همشهری رهبر جمهوری اسلامی محسوب می شود.
او پیش از این دو دوره رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی در افغانستان بوده و چند فیلم مستند درباره این کشور و نیز در تمجید از آیت الله خامنه ای ساخته است.
اعتراضات به بیت رهبری می رسند
رهبر جمهوری اسلامی سال هاست که در ماه رمضان تعدادی از شاعران طرفدار خود را به بیت رهبری دعوت می کند و پس از صرف افطار با آنها، به اشعارشان گوش می دهد.
بر اساس گزارش ها مسئولان دفتر آیت الله خامنه ای برای انتخاب شعرا سختگیری بسیاری به خرج می دهند و با کنترل اشعار مراقب اند تا شعری انتقادی درباره وضعیت کشور که احتمال ناراحتی یا عصبانیت رهبر جمهوری اسلامی را فراهم کند، اجازه خوانده شدن پیدا نکند.
این کنترل در تمام جلسات عمومی بیت رهبری اعمال می شود اما با وجود این در پاره ای موارد برخی منتقدان توانسته اند سخنان یا اشعار خود در اعتراض به شرایط کشور را مستقیما با آیت الله خامنه ای مطرح کنند.
به عنوان مثال در جلسه مشابه سال گذشته در بیت رهبری، شاعر منتقدی به نام سعید بیابانکی توانست شعر طنزی را که حاوی انتقاداتی از وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور بود در حضور آیت الله خامنه ای قرائت کند.
آن شعر با استقبال و خنده های ممتد رهبر جمهوری اسلامی و دیگر حضار روبرو شد هرچند تصاویر منتشر شده از آن دیدار نشان می دهد که در برخی ابیات آن که به انتقاد از عملکرد گشت ارشاد و توقیف مطبوعات توسط قوه قضائیه مربوط بود، آیت الله خامنه ای چهره برافروخته ای به خود می گیرد و به مسئولان دفترش نگاه می کند.
همچنین به دنبال سرکوب خونین تظاهرات اعتراضی پس از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری که به دستور آیت الله خامنه ای انجام شد، در دیدار روز چهارشنبه ۶ آبان میان رهبر جمهوری اسلامی با گروهی از “نخبگان علمی و فرهنگی”، یکی از دانشجویان حاضر در جلسه اعتراضات تندی را علیه شرایط کشور ابراز کرد.
گزارش این سخنان توسط سایت رسمی دفتر آیت الله خامنه ای منتشر شد.
بر اساس گزارش های وبسایت های هوادار جنبش سبز این دانشجو، محمود وحیدنیا از دانشجویان نخبه دانشگاه صنعتی شریف در رشته ریاضی و برنده مدال طلای المپیاد ریاضی ایران بود که علی رغم واکنش منفی گردانندگان برنامه که سعی در ساکت کردن او داشتند، بالاخره آیت الله خامنه ای به او اجازه صحبت داد و درادامه این دانشجو حدود 20 دقیقه به انتقادات صریحی از نظام و شخص رهبری پرداخت.
او در این زمان به عملکرد یکسویه‌نگر صداوسیما، سرکوب خشونت‌بار معترضان به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸، فضای امنیتی حاکم بر رسانه‌ها، انتقادناپذیری رهبر جمهوری اسلامی و عملکرد نهادهایی همچون مجلس خبرگان رهبری و شورای نگهبان انتقاد کرد.
این نخستین بار بود که در رسانه های رسمی جمهوری اسلامی، اعتراض به نبودن امکان انتقاد به رهبر جمهوری اسلامی به طور رسمی گزارش داده می شد.
به گزارش سایت دفتر رهبر جمهوری اسلامی، آیت الله خامنه ای در پاسخ به انتقادات او گفت که “از انتقاد استقبال می کنم”. با وجود این طبق گفته حاضران پس از پایان جلسه بر خلاف معمول بدون خواندن نماز جماعت و با ناراحتی جلسه را ترک کرد.
پیش از آن هم در مواردی اعتراضات برخی معترضان به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در دیدارهای آیت الله خامنه ای مطرح شده بود اما شدت و نوع اعتراضات ابراز شده از سوی این دانشجوی معترض بازتاب گسترده ای در سایت های اینترنتی داشت.
پیش تر در یک مورد مجید مجیدی کارگردان سینما در دیدار هنرمندان با رهبر جمهوری اسلامی نسبت به شرایط کشور ابراز نگرانی کرد و در موردی دیگر هم پدر محسن روح الامینی، یکی از کشته شدگان در حوادث پس از انتخابات خواستار رسیدگی به ماجرای کشته شدن فرزند خود شد.
آیت الله خامنه ای در دو سال گذشته توسط تعداد زیادی از منتقدان، معترضان و فعالان سیاسی و اجتماعی به اعمال دیکتاتوری و صدور فرمان سرکوب مردم متهم شده است. میرحسین موسوی از رهبران جنبش اعتراضی ایران موسوم به “جنبش سبز” در بیانیه های آخر خود پیش از حصر خانگی، آیت الله خامنه ای را با “فرعون” مقایسه کرد.
با وجود این، رهبر جمهوری اسلامی می گوید این انتقادات توسط دشمنان اسلام و ملت ایران مطرح می شود و هدف از آنها ممانعت از پیشرفت کشور است.
